“Lyme Hastalığı”Kene adı verilen küçük bir böceğin ısırması ile insana bulaşan bir tür parazit hastalığıdır. Yaygın olduğu bölgelerde tanıda sorun oluşturur. Bazı ülkelerde ve bölgelerde yaygındır. Ülkemizde saptanan hasta sayısı bir elin parmaklarını geçmeyecek kadar azdır.
Bu hastalık vücudun pek çok farklı organ ve dokusunu etkileyebildiği gibi beyin ve omuriliği de tutabilen uzun süreli bir hastalıktır. Deride gezici kızarıklıklar gibi hastalığın tipik belirtilerin olması, kene ısırığının hatırlanması, kanda ve BOS ta hastalığa özgü antijenlerinin yüksek konsantrasyonda bulunması ile ayırt edilebilir. Tedavisi olan bir hastalıktır.
Brusella;
Ülkemizde sık rastlanan, beyin ve omurilik dahil, vücudun pek çok yerini tutabilen ateşle seyreden mikrobik bir hastalıktır. Aslında sığır, koyun kuzu gibi ağıl hayvanların hastalığıdır. Kümes hayvanlarına da bulaşabilir. Hayvanların etlerinin yenmesi ile bulaşmaz. Süt ve süt ürünleri ile insana bulaşır. Çiğ süt içilmesi en sık bulaşma nedenidir. Sütün elle sağılması sırasında, eldeki yara bereye değen hasta hayvanın sütü ile bulaştığı da görülmüştür. Aylarca canlı kalabilen hastalık etkeni yüzünden, kaynatılmamış sütten mayalanan beyaz peynirler aracılığı ile hasta hayvanlara çok uzak bölgelerdeki insanlara da ulaşabilir. Çiğ yumurta ile de bulaşabildiği bilinir.
Saptandığında, hayvanda da insanda da kolayca tedavi edilebilen bir hastalıktır. Başlangıçta yarattığı ateşli evrede saptanamadığı takdirde müzminleşebilir ve ateşsiz ve daha sinsi bir hale dönüşerek beyin ve omurilikte kalıcı hasarlar yaratabilir hatta ölüme bile neden olabilir. MS’le nadiren karışır.
Temel belirtisi her iki ayakta yıllar içinde giderek artan güçsüzlük olan, kalıtsal bir hastalıktır. Güç kaybı belirginleştiğinde ayaklar sertleşip kasılmaya başlar. Giderek yürüme bozulur. Çok sayıda ve değişik özellikte giderek artan başka belirtilere de neden olabilir.
MS’in “Sürekli İlerleyici” şekli ile karışabilir. MRI ve BOS’ ta yarattığı özgün olmayan değişiklikler MS de görülenlere benzeyebilir. Tedavisi olmayan bir hastalıktır.
Diğer Enfeksiyon Hastalıkları;
Sinir Sistemini tutabilen diğer enfeksiyonlarının, özellikle AİDS (HİV) ve Frenginin (Sifiliz), ülkemizde az görülüyor olsalar da testlerle ayırt edilmesi zorunludur. Çünkü gerek belirtileri gerekse MRI ve BOS bulguları MS’e benzer özellikler gösterebilir.
MS tanısı koymadan önce bir çok inceleme yapmak gerekebilir.
Sinir sistemini tutabilen pek çok hastalık, gerek yarattığı bulgularla gerekse de MR ve BOS özellikleri ile MS’e benzeyebilir. O nedenle, MS tanısı öncesinde bir çok inceleme yapmak gerekebilir. Bazen MS tanısı için muayene ile saptanan bulgular hekime yeterli bilgiyi sağlarken, bazen pek çok araştırmaya rağmen kesin bir fikir oluşmayabilir. Bu durumda hekim, tanı koyabilmek için beklemek ve hastalığın gidişini gözlemlemek zorundadır.
MS’İN BAŞLANGICI VE GİDİŞİ
MS çoğunlukla gençlik döneminde başlar.
MS genellikle 20’li, 30’lu yaşlarda başlamaktadır. Çocuklukta veya yaşlılıkta başlaması da olasıdır ama oldukça enderdir. Ayrı bir hastalık olması mümkün olan, başından itibaren ilerleyici olan MS formu, çoğunlukla kırklı yaşlarda başlamaktadır.
MS’in tipik bir başlangıç belirtisi yoktur.
MS’in tipik bir başlangıç belirtisi yoksa da görmede bozulma ya da duyusal yakınmalar gibi bazı bulgulara başlangıçta daha sık rastlanabilir.
MS aşamalı olarak günler içinde birbiri ardına eklenen belirtilerle başlayabilir.
MS birdenbire başlayabileceği gibi, aşamalı olarak günler içinde birbiri ardına eklenen belirtilerle de başlayabilir. Günler işinde yeni bulguların ortaya çıkması ile olan başlangıç şekli daha sıktır. MS’in birden, inme iner gibi başlaması ise çok enderdir. Ataklarla gitmeyen ilerleyici MS şekli ise aylar, yıllar süren sinsi bir başlangıç gösterebilir.
MS tek bir belirti ile başlayabilir.
MS tek bir belirti ile başlayabileceği gibi, arka arkaya eklenen ya da eş zamanlı olarak oluşan bir çok belirti ile de başlayabilir. Daha önceki bölümlerde söz edilen belirtiler, tek başına ya da bir kaçı bir arada ya da üst üste eklenerek MS başlayabilir.
MS’in başlangıç belirtileri ile sonraki seyrinin bire bir ilişkisi yoktur
Hangi belirti ile başladığına, ya da belirtilerinin tek tek ya da bir çoğunun bir arada olmasına bakarak MS’in seyri hakkında tahminde bulunabilmek istenir. Bu amaçla yapılan pek çok çalışma vardır. MS’in başlangıçtaki davranışına bakarak sonrasını tahmin etmeye yönelik bu çabalardan kesin sonuçlar elde edilememiştir.
MS’in başlangıç belirtilerinin şiddeti ile sonraki seyrinin bire bir ilişkisi yoktur.
Çok hafif bir ilk belirtinin ardından ciddi bir MS gelişebileceği gibi, çok ağır belirtilerle ortaya çıkan bir atağı uzun yıllar boyunca yeni hiç bir bulgu izlemeyebilir.
MS’in pek çok farklı gidiş şekli vardır.
MS, bazen belli belirsiz bulgularla, hiç bir kalıcı belirtiye neden olmadan, çok hafif bir seyir izleyebilir. Bu durum Selim MS ( Benign MS) diye bilinir.
Az sayıda bireyde çok ağır bulgular yaratıp çok hızla hasar yaratabilir, hatta ölüme neden olabilir. Bu oldukça sıra dışı duruma ender rastlanır. Malign MS (Marburg Tipi MS) diye adlandırılır.
Her iki durumun arası daha sıktır. Başlangıçta bir kaç yılda bir oluşan ve belirtilerin tümüyle kaybolması ile sonuçlanan MS atakları giderek daha sıklaşabilir ve her bir atağın bıraktığı kalıntı bulgular üst üste eklenerek özürlülük yaratabilir. Bu durum “Ataklı MS” (RRMS; Relapsing Remitting MS) diye bilinir.
MS’de çoğunlukla “Alevlenme ve sönmelerde gidiş” görülür.
MS çoğunlukla ataklarla yani hastalıksız dönemler arasında ortaya çıkan hastalık dönemleri ile, seyreder. “Alevlenmeler ve sönmeler” denilen bu seyir tipine “Ataklı MS” (Relapsing Remitting M)’de denir.
