Instituti

47
ga
o`tildi. Loyihalash usullari bilan bir qatorda, loyihalashning texnik vositalari ham 
rivojlandi. Arifmometrlar, “Optima” rusumli tez chop etish qurilmalari, har xil 
ko`rinishdagi loyiha hujjatlarini tez ko`paytirish vositalari paydo bo`ldi. Loyihalash 
jarayonlarini mexanizatsiyalashtirish davri boshlandi. Shunday qilib, loyihalash 
jarayonlarining imkoniyatlari, mos ravishda loyihachilar soni keskin oshib, ma`lum
davrda yangi ishlanmalarga sanoat ehtiyojini qondirish uchun etarli shart-sharoit 
yaratildi. 
Namunaviy loyihalashning muhim qulayliklari bilan bir qatorda ma`lumotlarga 
qo`lda ishlov berish bilan bog’liq bir qator noqulayliklar ham yuzaga keldi. 
Standartlashtirish va unifikatsiyalash usullarini joriy etilishi loyihalovchilar ishida
ijodiy mehnat ulushini keskin kamayishiga olib keldi. Juda ko`plab 
ma`lumotnomalar ( spravochniklar), standartlar va boshqa me`yoriy hujjatlardan, 
shuningdek namunaviy loyiha xulosalaridan foydalanish loyihachilarning mehnatini 
keskin oshirdi. Loyihalashdagi og’ir mehnat ulushi 60% gacha oshdi. Loyihalash 
muddati mahsulotni tayyorlash va sinovdan o`tkazish davri bilan qiyoslanadi. 
Muhandis-texnik xodimlarning o`rta bo`g’in soni o`sdi, loyihachilar mehnatining 
jozibadorligi, zarbdorligi
 
pasaydi.
Yangi loyiha ishlanmalariga ehtiyojning doimiy 
45
Агрегация 
или
 
агрегирование
(лат. 
aggregatio
«присоединение») —
процесс объединения элементов в 
одну систему.
46
Унифика́ция
(от. лат. 
unus 
—
один, 
facio
—
делаю; объединение) —
приведение к единообразной системе 
или форме.
47
 
https://ru.wikipedia.org/wiki/Единая_система_конструкторской_документации
  

---

118 
o`sishini namunaviy loyihalash shaklini saqlagan holda loyiha tashkilotlarini 
proportsional ravishda o`stirish hisobiga qondirish mumkin emas edi. 
Loyihalashning mashaqqatli mehnatini kamaytirish, loyihalash muddatini
qisqartirish, loyiha sifatini oshirishga yo`naltirilgan loyiha shaklini tubdan isloh 
qilish zarurati yuzaga keldi. 
Loyihalash jarayonlarini keskin o`zgartirish uchun loyihalashning tamoman yangi 
texnik vositasi sifatida EHM hamda ularning periferiya qurilmalarini joriy etilishi 
asos bo`lib xizmat qildi. 
Shu davrdan boshlab,