International Journal of Intellectual and Cultural Heritage Volume: 2 Issue: 02

International Journal of Intellectual and Cultural Heritage 
Volume: 2 Issue: 02 | 2022 
ISSN: P – 2181-2306, E – 2181-2314 
http://ihm.iscience.uz/index.php/ijich
ham amal qiladi. Talablar aniq belgilanishi kerak, aks holda biz oʻzaro tushunisha olmaymiz. Shundan 
soʻng, muvofiqlikni taʼminlash haqiqatan ham taʼminlanmaganligini aniqlash uchun oʻlchovlar doimiy 
ravishda olib borilishi kerak. Sifat taʼrifining asosiy qoidalari quyidagicha: sifat belgilari aniq boʻlishi 
kerak (oʻrnatilgan), aks holda uni qanday boshqarishni bilib boʻlmaydi, boshqacha qilib aytganda, 
belgilangan talablarning nima ekanligini va mahsulotni yoki xizmatni anglatuvchi xususiyatlariga qanday 
oʻtkazishimiz kerakligini bilishimiz kerak. 
Audit bilan bogʻliq ravishda, sifat tushunchasi talablariga — nizom-qoidalar (audit standartlari, 
auditorlarning kasbiy etikasi qoidalari) talablariga mos ravishda koʻrib chiqiladi. Bunday yondashuv 
rasmiy xususiyatlarni hisobga olishga olib kelishi mumkin”
5
. 
Audit sohasida yuqoridagi olimlar tomonidan aytilgan fikrlarni qoʻllash mumkin.
Biz A. V. Feygenbaumning sifatni aniqlash boʻyicha eng muhim bayonotlarini taqdim etamiz. 
Sifat mijozlarni qoniqtirish nuqtayi nazaridan aniqlanishi kerak. Sifatni xaridor belgilaydi, muhandis, 
marketolog yoki menejer emas. Bu isteʼmolchining tovar yoki xizmatni oʻz talablariga nisbatan haqiqiy 
baholashiga asoslanadi
6
.
I.f.d., professor A.Z.Avlokulov taʼkidlashicha, auditning huquqiy asoslari yaratilib, auditorlik 
faoliyatining tashkiliy asoslari toʻliq shakllanganidan soʻng, asosiy eʼtibor uning sifat koʻrsatkichlarini 
yaxshilashga qaratilishi lozim. Auditorlik xizmatlarining sifat koʻrsatkichlari auditning samaradorligini 
oshirishga xizmat qiladi
7
.
V.T.Chaya mazkur masala boʻyicha toʻxtalib quyidagilarni taʼkidlaydi: auditorlik faoliyatini 
rivojlantirishda muhim muammolardan biri audit ishii sifatini taʼminlash masalalari hisoblanadi, ayniqsa, 
sifat nazoratining konseptual asoslari toʻliq ishlab chiqilmagan
8
.
A.M.Ribakova biznesning axborot va iqtisodiy xavfsizligini taʼminlash uchun auditorlik 
tekshiruvlari sifatli oʻtishi kerak, degan xulosaga kelgan
9
. 
Yuqorida qayd etib oʻtilgan fikrlardan koʻrinib turibdiki, iqtisodchi olimlar sifat kategoriyasining 
mohiyatini ochib berishga harakat qilgan boʻlsalarda, audit ishi sifatining mohiyatini toʻla-toʻkis yoritib 
bermagan.
Auditorlik tashkiloti tadbirkorlik faoliyati hisoblanib, doimo risk bilan hamohang boʻladi. Shu 
boisdan auditorlik tekshiruvlarida ishni toʻgʻri tashkil qilish va ishonchli auditorlik xulosasini tuzish talab 
etiladi. Oʻzbekiston Respublikasining audit sohasidagi qonunchilik hujjatlarida auditorlik 
tekshiruvlarining maqsadi bayon etilgan. Xususan Oʻzbekiston Respublikasining “Auditorlik faoliyati 
toʻgʻrisida”gi OʻRQ-677-son Qonunining 32-moddasiga koʻra, xoʻjalik yurituvchi subyekt moliyaviy 
hisobotining va u bilan bogʻliq moliyaviy axborotining auditorlik tekshiruvi tekshiriladigan moliyaviy 
hisobotning hamda u bilan bogʻliq moliyaviy axborotning ishonchliligini va buxgalteriya hisobi 
toʻgʻrisidagi qonunchilikka muvofiqligini aniqlash maqsadida auditorlik tashkiloti tomonidan 
5
Crosby Ph. Quality is Free. — New York: McGraw-Hill Book Co., 1979, p. 7. 
6
Feigenbaum A. Total Quality Control, third edition. New York: McGraw-Hill Book Co., 1983. 
7
Avlokulov A.Z. Moliyaviy natijalar auditi sifatini oshirish masalalari. //“Iqtisodiyot va innovatsion texnologiyalar” ilmiy 
elektron jurnali. № 2, mart-aprel, 2015-yil 
8
Chaya V.T. Sistyema kontrolya kachestva auditorskoy deyatelnosti: problemы i resheniya. //Audit i finansovыy analiz. %3, 
2012. Str.259. 
9
Ribakova A.M. Proverka kachestva audita v Rossii. // Ekonomicheskiye i sotsialno-gumanitarnыe issledovaniya № 2 (2) 2014 

---

14