International Journal of Languages’ Education and Teaching
Yüklə 0,7 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
30
IJLET 2018, Volume 6, Issue 2
Languages’ Education and Teaching Volume 6, Issue 2, June 2018 öğretmenlerindendir. O da heyecanlı ve idealist bir öğretmendir. Bu öğretmenlerin yetiştikleri kurumlar hakkında, romanlarda etraflıca bir bilgi verilmemektedir. Fakat kız muallim mekteplerinin önemli okullar olması nedeniyle, buralara atanan Celâl ve Halit öğretmenlerin, tezimizin giriş bölümünde belirtilen ve yüksek öğretmen okullarının başlangıcı sayılan "Dârül Muallimîn-i Âliye"den mezun oldukları söylenebilir. Reşat Nuri'nin Çalıkuşu romanındaki (B...) vilayeti Dârülmuallimât'ının babacan müdürü Recep Efendi, Yeşil Gece romanındaki Sarırova Emir Dede İptidaîsi muallimlerinden ateşli bir vatanperver olan Rasim Öğretmen, Sarıova İdadîsi Fransızca ve hesap öğretmeni Mehmet Nihat Efendi, Gizli El romanındaki haydut kılıklı öğretmen ve Akşam Güneşi romanın aslî kahramanı olan Nazmi'nin, Galatasaray Lisesindeki öğretmeninin yetiştikleri kurumlar hakkında yine sözü edilen romanlarda yeterli bir bilgi verilmemektedir. Sadece, Dudaktan Kalbe romanının aslî kahramanı olan ve musikiye olan düşkünlüğü nedeniyle, İstanbul rüştiye mekteplerinde musiki muallimliği yapan Hüseyin Kenan'ın, mühendis olduğundan söz edilir. İncelediğimiz devir Türk romanındaki öğretmenlerden bir kısmının yetiştiği diğer bir kurum da medreselerdir. Zira Osmanlı eğitim sistemi içerisinde medreseler önemli bir yer tutmaktadır. Mahalle mektebi hocalarından, kadı ve müderrislere kadar, ilmiye sınıfının çoğunluğu buralardan yetişmekteydi. Devletin yıkılmaya yüz tuttuğu son zamanlarında, birçok müesseselerde olduğu gibi medreselerde de bozulma ve yozlaşma dikkat çekmektedir. Yine insan unsurunun bozduğu sistemin bir parçası olarak medrese kökenli eğitimciler, Batı’dan alınan (özellikle Fransa) yeni usul eğitim tarzına ayak uydurmakta zorlanmışlardır. Kısacası devlet bürokrasisindeki yaşanan kargaşa, Maarif teşkilatını da, eğitim kurumlarını da olumsuz etkilemiş, sistem bir türlü tıkır tıkır çalıştırılamamıştır. Araştırma konumuzda medrese kökenli eğitimciler içerisinde ilk dikkatimizi çeken, Hâlide Edip'in
Rabia'nın hem dedesi hem de ilköğrenim hocasıdır. Kızı Emine'nin, İstanbul Bakkaliyesinin sahibi Mustafendi'nin yeğeni Tevfik'e kaçmasından ağzı yanan İlhami Efendi, torunu Rabia'yı mahalle mektebine göndermez. Onun ilk eğitimini kendi eline alır. Rabia'yı dinî musiki konusunda eğiten asıl hocası ise Vehbi Dede'dir. Bir Mevlevî müzisyen olan Vehbi Dede, halim selim bir insandır. Bu engin hoşgörülü hoca, dinî musikide bir üstattır. Reşat Nuri Güntekin'in romanlarındaki medrese kökenli öğretmenlerin yetiştikleri kurumlar hakkında yazar, fazla bir derinliğe girmez. Ancak onların medrese eğitimi görmüş olduklarını yine bu şahısların kimlik ve kişiliklerinden anlıyoruz. Bunların ilki Çalıkuşu romanındaki, (B...) vilâyeti Dârülmuallimâtı Musiki Muallimi Şeyh Yusuf Efendi'dir. Aslında bir Mevlevî şeyhi olan Yusuf Efendi, aynı zamanda meşhur bir bestekârdır. Büyük bir musiki kabiliyeti olan Yusuf Efendi'nin, Mevlevî dergâhında iyi bir eğitim aldığı muhakkaktır. Damga romanının aslî kahramanı olan İffet, ilk önce iki hocadan ders alır. Bunların birincisi konaklarının yakınındaki taş mektebin hocasıdır. İkincisi de paşa babasının özel olarak tuttuğu Mahmut Efendi'dir. Bu hocalar da medrese geleneği içerisinde yetişmiş tevazu ve irfan sahibi birer âlim kişilerdir. |