International Journal of Languages’ Education and Teaching

31   

 

Adem ORAKÇI 

 

International Journal of

 

Languages’ Education and Teaching                                     

Volume 6, Issue 2, June 2018 

Reşat  Nuri'nin  eğitim  öğretim  konuları  üzerinde  fazlaca  durduğu  Yeşil  Gece  romanında,  medrese 

kökenli  hocaların  sayısı  oldukça  fazladır.  Müderris  Zühtü  Efendi,  Hafız  Eyüp,  Hafız  Rahim  Efendi, 

Resai  Molla,  Şeyh  Naki  Efendi  vb.  Bütün  bu  hocaların  yetiştikleri  kurumlar  hakkında,  Ali  Şahin'in 

yetiştiği  "Dârülmuallimîn"  gibi  etraflıca  bir  bilgi  verilmemektedir.  Ancak  romanda,  hepsinin  de 

medreselerden yetiştikleri fikri üzerinde yer yer durulmaktadır. 

Medrese  geleneği  içerisinde  yetişmiş  olan  bir  diğer  hoca  da,  Kızılcık  Dalları  romanındaki  Salih 

Hoca'dır. Şerif Paşa konağının yakınındaki bir taş mektepte hocalık yapan Salih Hoca, eski usul denen 

medrese  tarzına  göre  yetişmiş  ve  yıllarca  da  bu  tarza  göre  hocalık  yapmıştır."Son  nesil  okuma  çağına 

eriştiği  zaman  mahalle  mektepleri  can  çekişiyordu.  Damatlar,  bu  aralık  çocukları  yeni  açılan  Maarif 

Nümunelerine vermeye kalkmışlardı. 

Tahir  Ağa  vasıtasıyla  bu  havadisi  duyan  emektar  hoca,  konağa  koşmuş:  'Çocuklarınızı  okutmak  benim 

hakkımdır.  Ben  hepinizin  hocasıyım.  Sizi  fena  mı  yetiştirdim?  Ekmeğimi  elimden  alırsanız  hocalık  hakkımı 

haram ederim. Hem şimdi ben de usul-i cedit üzerine okutuyorum. Hoca diye Maarif Mekteplerine tayin edilen o 

düdük  züppeleri  on  kere  cebimden  çıkarırım'  diye  kıyametleri  koparmıştı."  (s.42).  Bütün  bunlardan 

anlaşılıyor ki, Salih Hoca medrese eğitimiyle yetişmiştir. 

Mithat Cemal Kuntay'ın Üç İstanbul romanının aslî kahramanı Adnan iyi bir eğitim görmüştür. Babası 

1877  Osmanlı-Rus  Savaşı’nda  şehit  düştüğü  için  onu  önce  Darüşşafakaya  yerleştirirler.  (s.60)  Daha 

sonra  Adnan  hukuk  mektebini  bitirir."Hukuktan  yeni  çıkan  üç  adam,  hayatta  ne  olacaklarını 

konuşacaklardı.  Adnan  kararını  daha  mektepten  çıkmadan  vermişti;  Adliye'ye  girmeyecekti.  Çünkü  Adliye'ye 

girerse  onu  taşraya  muddeiumumî  muavini  yapacaklardı."  (s.40).  O,  hukuk  eğitimi  görmesine  rağmen, 

konaklarda özel edebiyat ve tarih öğretmenliği yapar. 

Peyami Safa'nın Mahşer romanının birinci kahramanı öğretmen Nihat, İstanbul Üniversitesi Edebiyat 

Fakültesinde eğitim görmüştür. Nafia Nezaretinde iş bulmak için yaptığı tercümei hâlinde bu durumu 

kendisi  şöyle  ifade  eder.  "İstanbulluyum.  313'te  doğdum.  Pederim  Divânı  Muhasebat  azâsındandır. 

Validemle  birlikte,  her  ikisi  de,  beni  on  iki  yaşımda  öksüz  bıraktılar.  Darüşşafakada  okudum.  Sonra  bir  aralık 

Darülfünûna  devam  ettim.  Edebiyat  şubesinde  idim.  Muallimliğim  de  vardı.  Pansiyonda  oturuyor,  hayatımı 

kendim kazanıyor, daha iyi bir istikbale hazırlanıyordum. Harp çıktı." (s.23). Ancak romanda, Nihat'ın okul 

yıllarının ayrıntısına inilmemektedir.