Investitsiya loyihalari tahlili
Yüklə 3,82 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
t = l ( l + k ) ‘
t = l { l + k f Oldingi m isolga (m odalar uyi) qaytib loyihaning rentabellik darajasini aniqlaymiz: PI=100 * 6.1446 / 500 = 1.23 =123% 80 y a ’ni loyiha uchun sa rf etilgan har bir so ’m 0,23 so ’m s o f jo riy darom ad olib kelm oqda. 17-formuladan k o ’rinib turibdiki, unda so f jo riy qiym atning ikki tom oni - daromad va investitsiya tom oni o ’zaro taqqoslanadi. Agar diskontning qandaydir darajasida loyihaning rentabelligi birga teng b o ’lsa, u holda keltirilgan investitsiya xarajatlari keltirilgan daromadlarga, teng b o ’ladi va loyihaning s o f keltirilgan diskontlangan daromadi nolga teng b o ’ladi. A gar N P V m usbat b o ’lsa, PI albatta 1 dan katta b o ’ladi. Demak, PI 1 dan katta b o ’lsa, investitsiyalar sam arali hisoblanadi. SHuni ta ’kidlash joizki, PI investitsiyalam ing m utlaq samaradorligi k o ’rsatkichi b o ’lishi bilan birga investitsiya loyihalarini yana ikki jihatdan turib baholash im konini beradi. Birinchidan, bu ko ’rsatkich yordam ida loyihaning barqarorligi darajasini tekshirib k o ’rish m um kin. Y A ’ni PI qancha katta b o ’lsa, loyihaning m ustahkamligi (barqarorligi darajasi) shuncha katta b o ’ladi. B unday loyiha sharoitlar o ’zgarishi ta ’sirida darhol foyda keltirm aydigan loyihaga aylanib qolmaydi. Ikkinchidan, PI m utaxassislarga turli investitsiyalam i ularning sam araliligi nuqtai nazaridan taqqoslash imkonini beradi. Ichki foyda m e’yori (ingl. Internal rate o f retum -IR R ) - darom adlilikning shunday m e’yoriki, unda pul tushum larining diskontlangan qiymati pul chiqim larining diskontlangan qiym atiga teng b o ’ladi. B oshqacha qilib aytganda, IRR loyiha b o ’yicha investitsiyalashdan olingan s o f tushum larning diskontlangan qiymati investitsiyalam ing diskontlangan qiym atiga teng b o ’lishini ta ’minlovchi koeffitsientdir. Uni hisoblash uchun so f joriy qiymatni hisoblashda q o ’llaniladigan formula- lar q o ’llaniladi. Ammo bunda berilgan minimal foiz m e’yorida (diskont stavkasida) pul oqimlarini diskontlash o ’rniga foiz m e’yori 81 (diskont)ning N PV ni nolga teng b o ’lishini ta ’m inlovchi m iqdori topiladi. SHunday qilib, IRR - diskont koeffitsientining shunday m iqdoriki, bunda N P V 0 ga teng b o ’ladi. Buni grafikda quyidagicha tasvirlash mumkin: N PV ning diskontlash koeffitsientiga b o g ’liqligi grafigi. Y uqoridagi grafikdan kurinib turibdiki, IRR diskontlash koeffitsientining shunday m iqdoriki, unda N PV gorizontal o ’qni kesib o ’tadi, ya’ni nolga teng b o ’ladi. Iqtisodiy adabiyotda ichki foyda m e ’yorini ichki darom ad m e’yori, qoplash koeffitsienti yoki sam arasi, b a ’zida esa kapital q o ’yilm alar sam arasi, deb ham ataladi. IRR ni hisoblash usuli N P V ni hisoblash usuli singari diskontlash konseptsiyasiga asoslanadi. IRR m iqdorini ikki usulda topish mumkin: B irinchi usulda so f jo riy qiym atni hisoblash form ulasida N PV m iqdori nolga tenglashtirib olinib, diskonlash koeffitsienti hisoblab topiladi. Y A ’ni quyidagi form ulalardagi к m iqdori topiladi (17, 18 - form ulalar). n Ct n I . 0= I ---- Ц - - I ---- -— j Yüklə 3,82 Mb. Dostları ilə paylaş:
|