Resursların, hazır məhsulların və pul gəlirlərinin dövr etməsi
|
Xərclər
|
|
|
|
|
|
|
|
Pul gəlirləri
|
|
|
|
|
|
(əmək haqqı, renta, faizlər, məınfəət)
|
|
|
Resurslar
|
|
|
|
|
|
|
|
Resurslar
|
|
|
Əmək, torpaq, kapital, sahibkarlıq qabiliyyəti
|
|
|
bazarı
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Məhsulların və gəlirlərin
|
Şirkətlər
|
|
|
dövr etməsi (dövranı)
|
|
Ev təsərüatları
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Əmtəələr və xidmətlər
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Əmtəələr və xidmətlər
|
|
|
Məhsullar
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Satışdan daxili olan məbləğ
|
|
bazarı
|
|
İstehlak xərcləri
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Pul gəlirləri və istehlakçı
|
|
|
İqtisadi resurslar saat
|
|
|
|
|
|
|
|
əqrəlinə əks istiqamətdə
|
|
|
|
|
|
xərcləri, saat əqrəli
|
|
|
|
hərəkət edir.
|
|
|
|
|
|
|
istiqamətində hərəkət edir.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
İqtisadi resursların, istehsal olunmuş məhsulların, göstərilmiş xidmətlərin və əldə edilmiş pul gəlirlərinin fasiləsiz hərəkət axını, dövr etməsini əks etdirən bu sxemdən aydın olur ki, ölkənin çoxsahəli təsərrüfat həyatında iqtisadi resursların hərəkəti saat əqrəbinin əksi istiqamətində pul gəlirləri, habelə istehlakçıların xərclərinin hərəkəti isə saat əqrəbi istiqamətində davam edir.
Müasir bazar iqtisadi münasibətləri şəraitində, təsərrüfat həyatının subyektlərindən (iştirakçılarından) biri kimi ailə yaxud ümumiləşdirilmiş şəkildə ev təsərrüfatının milli iqtisadiyyatda rolu xeyli artmışdır. Ailə (ev təsərrüfatı) «xüsusi şirkət» olub, həm məhsul-xidmətlərin, iş qüvvəsinin və kapitalın istehsal, habelə təkrar istehsalçısı; həm də iqtisadi resursları sərf edən və xərclər çəkən bir təsərrüfat vahididir. Bu şoxsaylı təsərrüfatlar bazarda fasiləsiz surətdə gah alıcı, gah da satıcı rolunda çıxış edərək, özlərinin konkret tələblərini daha dolğun surətdə ödəməklə yanaşı, eyni zamanda müxtəlif istehsal amillərinin (əsas iş qüvvəsinin, yaxud «insan kapilanın») sahibidirlər.
Bazar münasibətləri iqtisadi sistemi subyektlərinin, yəni ev təsərrüfatlarının, müəssisələrin (şirkətlərin), bankların (maliyyə-kredit qurumlarının), dəvlət orqanlarının 4 qrupa ayrılmış iştirakçıları timsalında, onların qarşılıqlı münasibət və əlaqələrini aşağıdakı sxemdən görmək olar:
Bazar təsərrüfatının subyektləri
Bu sxemdən göründüyü kimi 4 əsas bazar subyektinin qarşılıqlı əlaqələri, bir-biri ilə bağlılığı və təsiiri bütövlükdə bazar münasibətlərinin müxtəlif çətinlik, vaxtaşırı ziddiyyətlərlə rastlaşmasına baxmayaraq, hələlik iqtisadi sistemin fəaliyyətini təmin edir.
Dostları ilə paylaş: |
