Vaznsiz umumiy indekslar
Vaznsiz umumiy indekslarda ayrim hodisalar teng vazmindorlikda olinadi.
Bu indekslar murakkab hodisa o`zgarishida ayrim elementlar teng vazmindorlikda qatnashadi degan ilmiy gipotezaga asoslanadi. Vaznsiz indekslarni tuzishning ikkita usuli bor, ular oddiy o`rtacha miqdor va oddiy agregat tushunchalarining qo`llanishiga asoslanadi. Bu usullar bilan vaznsiz umumiy baholar indeksini tuzish misolida yaqindan tanishib chiqamiz.
Birinchi usulda o`rtacha baho indeksi yakka baho indekslaridan hisoblangan oddiy o`rtacha miqdor shaklida tuziladi. Ko`pincha u oddiy arifmetik o`rtachaga asoslanadi.
(16)
1-jadvalda % Demak, bozorda baholar 2,3 foizga otrgan.
Yakka indekslardan hisoblangan oddiy arifmetik o`rtacha indeks Karli indeksi deb ataladi
Bu indeksni birinchi marotaba italyan iqtisodchisi Djon Rinaldo Karli 1751 yilda, Italiyada don, vino va zaytun yog`i baholarining 1500-1750 yillarda o`sishini aniqlashda qo`llagan. Shuning uchun uni Karli indeksi deb yuritiladi.
Oddiy o`rtacha arifmetik indeksning muqobil varianti sifatida oddiy o`rtacha garmonik indeksni qarash mumkin: (17)
1-jadvalda %
Demak, 1 so`mning sotib olish qudrati 3,9 % pasaygan.
Dostları ilə paylaş: | 
