İşitme Kayıpları-Vertigo-Tinnitus
İşitme İki Şekilde Gerçekleşir:
-
Hava Yolu (Air Conduction)
-
Kemik Yolu (Bone Conduction)
Hava yolu: DKY, TM, kemikcik zinciri ve oval pencere ile iletim
Kemik yolu: Kokleanın çevresindeki kemik yapının iletmiş olduğu ses enerjisi ile iletim
İşitme Kaybı Üç Şekilde Ortaya Çıkar
-
İletim Tipi İşitme Kaybı (Hava yolu problemi)
-
Sensorinöral Tip İşitme Kaybı (Kemik yolu problemi)
-
Mikst Tip İşitme Kaybı (Her iki tip)
İletim Tipi İşitme Kaybı Etyolojisi
-
Konjenital-Herediter
-
Enflammatuar-Enfeksiyöz
-
İatrojenik (Cerrahi-Dış kulak yolu temizliği)
-
Travma
-
Neoplaziler
-
Metabolik ve sistemik bozukluklar
-
Diğerleri (DKY osteomu, ekzositozu)
Konjenital-Herediter Nedenler
-
Anotia/Mikrotia
-
DKY Atrezisi
-
Treacher Collins sendromu
-
Pierre-Robin sendromu
-
Goldenhar sendromu
-
Otoskleroz
-
Paget hastalığı
-
Marfan sendromu
-
Mukopolisakkaridoz
-
Turner sendromu
Otoskleroz iletim tipi işitme kaybına neden olan çok seyrek olarak sensorinöral işitme kaybı yapan özel bir kulak hastalığıdır. Otik kapsülün kemik rezorbsiyon ve formasyonu ile ortaya çıkan oval ve yuvarlak pencere bölgesini daha çok tutan ve iletim tipi işitme kaybı ile ortaya çıkan bir hastalıktır. Stapesin tabanında yerleşir.
Etyolojisi belirsiz, %0.5-2 oranında görülebilen, sıklıkla beyaz ırkta izlenen, K/E=2/1 olan, genetik geçiş gösteren ve 20-30 yaşlarda ortaya çıkan bir tablodur. %15’i nilateraldir . Gebelik ve menapozda hastalık ilerleme gösterir. Koklear formu SNİK’na neden olur. İşitme kaybı ve tinnitus başlıca semptomlardır. Nadiren vertigo izlenir. Willis parakuzisi vardır.
Tanı: Otoskopik muayenede genelde TM normalken, bazen Schwartze belirtisi pozitiftir. Diapozon testlerinde Rinne negatif, Weber hasta tarafa lateralizedir.
Odyolojik testlerde, saf ses odyometrede iletim tipi işitme kaybı saptanır, Carhart çentiği vardır. Timpanometride stapes refleksi yoktur, kompliyans düşüktür. Ayırıcı tanı: SOM, timpanoskleroz, Paget hastalığı.
Tedavi: Tıbbi tedavi (Sodyum florür)
Cerrahi tedavi (Stapedektomi-stapedotomi)
İşitme cihazı
Kızamık aşısı?
Travma
Künt ve delici travmalar olabilir. Künt travmalarda, petröz kemiğin eksenine göre değşişik temporal kemik fraktürleri ortaya çıkar.
-
Longitudinal fraktür (İletim tipi İ.K.)
-
Transvers fraktür (SNİK)
-
Mikst tip
-
Mikrofraktürler
Neoplaziler
Temporal kemik paraganglionları (Glomus tümörleri) nöral krest kökenli tümörleridir. Orta kulak alt duvarına komşu juguler ven etrafında ve orta kulaktaki timpanik pleksusta (glomus jugulare ve g.timpanikum) bulunurlar. Orta kulakta küçük polip şeklinde olabilecekleri gibi juguler foramenden başlayarak karotid arter ve kranyal sinirleri sararak kafa içine ilerleyebilirler. Klinik olarak pulzatil tinnitus, iletim tipi işitme kaybı, faysal paralizi görülebilir. Herediter olabilir, aile araştırılmalıdır. Tanıda FM, BT, MRG ve Anjiografi kullanılır. Tedavide cerrahi ve radyoterapi uygulanır.
Sensorinöral İşitme Kaybı Etyolojisi
1. Gelişimsel ve Herediter Hastalıklar
2. Enfeksiyöz Hastalıklar
3. Farmakolojik Toksisite
4. Renal Hastalıklar
5. Travma
6. Nörolojik Hastalıklar
7. Vasküler ve Hematolojik Hastalıklar
8. İmmünite Bozuklukları
9. Kemik Hastalıkları
10. Neoplazmlar
11. Endokrin ve Metabolik Hastalıklar (DM, Tiroid h.)
12. Presbiakuzi
13. Meniere Hastalığı, Endolenfatik Hidrops
14. Ani işitme kayıpları
Travma
1. Kafa travması
2. Gürültüye bağlı işitme kaybı
3. Barotravma ve perilenfatik fistül
4. Radyasyon
Retrokoklear ve SSS Nedenleri
-
Menenjit
-
Sarkoidozis
-
Multiple sklerozis
-
Amyotrofik lateral skleroz
-
Friedreich ataksisi
-
Guillain Barre sendromu
-
Vogt-Koyanagi-Harada sendromu
-
Kseroderma pigmentozum
-
Tümörler
-
Santral sağırlık
Santral Sağırlık
-
Wallenberg sendromu
-
Kortikal ensefalit
-
Alzheimer hastalığı
Wallenburg sendromu, PİCA’nın trombozu nedeniyle beslediği medulla lateral bölümünün enfarktüsü sonrası ortaya çıkan bir sendromdur. Vertigo, diplopi, dizartri, bulantı, kusma, ataksi, nistagmus, kord paralizisi, ipsilateral ağrı ve Horner sendromu
ile karakteridir.
Neoplazmlar
Vestibüler schwannoma
Menenjioma
Primer kolesteatom
Fasiyal schwannoma
Glomus tümörleri
Araknoid kistler
Akustik Nörinoma
Serebellopontin köşe lezyonları, posterior fossayı tutan en belirgin kafa tabanı neoplazmlarıdır. Bu tümörlerin %90’ınını akustik nörinomlar oluşturur. Menenjiomlar %3, primer kolesteatomlar %2.5, fasiyal schwannomlar %1.5 oranındadır. AN, 100.000’de 1 görülme insidansına sahiptir. NF-2 insidansı ise 40.000’de 1’dir.
AN sekizinci sinirin vestibüler dalından köken alan benign schwannomudur.
Bilateral herediter AN, otozomal dominant geçiş gösteren Nörofibromatozis tip 2’de izlenir. 22. kromozomda yerleşmiş bir gen sorumludur. Tek taraflı ve progresif SNİK, tinnitus, dengesizlik, fasyal hipestesi, trigeminal sinir disfonksiyonu başlıca klinik
Bulgulardır. Odyometride, en sık yüksek frekanslarda işitme kaybı izlenir. Speech discrimination (Konuşmayı ayırma skoru) normale göre düşüktür. BERA ve MRG tanıda altın standarttır. Tedavide: Gözlem ve takip,
Stereotaktik radyocerrahi (Gama knife)
Cerrahi girişim uygulanır
Pediatrik İşitme Kaybına Yaklaşım
İşitme kaybının erken tanınıp rehabilite edilmesi şarttır. Konuşma, lisan ve psikososyal gelişim, mental gelişme ve eğitim için erken tanı önemlidir. Doğum veya erken çocukluk dönemindeki işitme kaybı oranı 1000’de 1-2’dir. Doğumdan sonraki ilk 6 ay içinde saptanarak rehabilite edilmesi önerilmiştir. Türkiye’de konjenital İK tanınma yaşı Ortalama 2.5 yaştır. Tarama testleriyle daha erken yaşta saptanmaya başlamıştır. Otoakustik emisyon testi ve Beyin sapı işitsel cevapları objektif olarak bu tür işitme kayıplarını gösterirler.
İşitme Kaybının Değerlendirilmesi
İşitme Kaybının Derecesi Lokalizasyonu, İletim tipi/Sensorinöral tip Etyolojisi Tedavi ve rehabilitasyon olanakları incelenmelidir. SNİK’nın koklear veya retrokoklear oluşu
Araştırılmalıdır. İşitme kaybı prelingual (İlk 2 yaş) ve postlingual (6 yaş sonrası)
olarak da değerlendirilir.
Klinik Değerlendirme
1.Hikaye (Öykü)
2. Fizik muayene (Sistemik/Lokal)
3. Odyometrik testler
4. Vestibüler testler
5. Laboratuar testleri
6. Radyolojik testler
Tedavi
İletim tipi işitme kayıplarında cerrahi tedavi:
Timpanotomi, kemikçik rekonstrüksiyonu
Timpanoplasti,
Stapedektomi/Stapedotomi
2. Sensorinöral İK’da tedavi-rehabilitasyon:
İşitme cihazları
Orta kulak protezleri
Koklear implant
Beyin sapı implantı
İşitme Cihazı
Konvansiyonel cihazda mikrofon akustik sinyali alır. Amplifiye elektrik sinyale çevirir; daha sonra bir verici ile tekrar akustik sinyale döndürür:
Vücut, gözlük, kulak arkası, kanal içi olabilir
Ayrıca orta kulağa ve kemiğe implante cihazlar da vardır
Koklear İmplant
Koklear implant, işitme cihazından çok az ya da hiç yarar sağlamayan ileri ve çok ileri derecedeki işitme kaybı olanlara yardımcı olmak için tasarlanmış elektronik bir aygıttır.
Koklear implant, iç ve dış bileşenlerden oluşur:
Dış Bileşenler: Mikrofon, ses işlemcisi ve verici bobinden oluşur
İç Bileşenler: Alıcı bobini ve elektrot dizininden oluşur
90 dB eşikli çocuklarda endikedir
Tinnitus
Dıştan bir sesli uyarıcı yokluğunda kulakta sesin algılanması halidir. Genel olarak toplumda %3-30 oranında görülür. Subjektif-Objektif olabilir. Pulzatil-Nonpulzatil olabilir.
Pulzatil Tinnitus: Çoklukla vasküler yapılardan kaynaklanır. Arteriyel nabızla korelasyon gösterir. Korelasyon yoksa nonvasküler etyoloji söz konusu
(Palatal myoklonus gibi).
Pulzatil Tinnitus Etyolojisi
Arteriyel etyolojiler:
AV fistülü veya malformasyonu
Paraganglioma
Karotid arter stenozu-Aterosklerotik hastalık
Arteriyel diseksiyon
Persistan stapediyal arter
İntratimpanik karotis
Sekizinci sinirin vasküler kompresyonu
Kardiak output artışı (gebelik-tirotoksikoz)
Paget-Otoskleroz
Venöz etyolojiler:
Psödotumor serebri
Venöz uğultu
Bulbus jugulare anomalileri
Nonvasküler etyolojiler:
Palatal myoklonus
Tensor timpani-stapes kas myoklonusu
Kafatabanı-Temporal kemik vasküler neoplazmları
Nonpulzatil Tinnitus
Genellikle işitme kaybı ve bir kulak hastalığı ile birliktedir. Akustik nörinom, Meniere gibi ve gürültüye maruz kalma, ototoksik ilaçlar, diğer dış etkenler neden olabilir.
Tinnitusta Tanı
Öykü
Fizik muayene
Odyolojik testler
Nöroloji konsultasyonu
Radyolojik testler
Vestibüler Sistem Fizyolojisi
Vestibüler reflekslerin fonksiyonu:
1. Yer çekimine karşı kas kontraksiyonlarını temin ederek
postürü sağlamak
2. Hareket esnasında denge ve oküler stabiliteyi sağlamak
3. Kas tonusünü sağlamaya yardımcı olmak
Vestibüler end-organ ve vestibüler siniri tutan lezyonlara periferik vertigo nedenleri;
Vestibüler çekirdekten başlayıp beyin sapı ve kortekse kadar olan lezyonlara da santral vertigo nedenleri denilir. İnternal akustik kanaldaki lezyon işitsel yol için periferik
sayılmazken (retrokoklear); vestibüler testler için bu lezyon periferiktir
Vertigoda Ayırıcı Tanıda Şu Sorulara Cevap Aranır:
-
Bu bir periferik labirent hastalığı mı?
veya 8. sinir hastalığı mı?
2. Ya da santral vestibüler hastalık mı veya diffüz bir
hastalık mı?
3. Labirent hastalığı ise unilateral mi, bilateral mi?
4. Bu bir akut izole hastalık mı?
Akut rekürent hastalık mı?
Kronik bir hastalık mı?
Sistemik Hastalıklar
Hipertansiyon
Hipotansiyon
Aterosklerotik hastalık
Endokrin dengesizlikler
Anksiyete
İlaç: Aşırı kafein, nikotin, alkol
Sifiliz
Travma
Ortostatik hipotansiyon: Sistolikte 30; diastolikte 10 mm Hg
Vertigoda Tanı
-
Anamnez
-
Fizik muayene
-
Nörootolojik muayene
-
Laboratuar testleri: Hemogram, TFT, ANA, Rutinler
RF, Sifiliz serolojisi
5. Denge laboratuarı
Nörootolojik Muayene
(KBB muayenesi tam yapılmalı)
-
Genel fizik muayenesi
-
Yürüyüş ve denge
-
Motor ve duyusal muayene
-
Görme
-
Oftalmoskopi
-
Göz hareketleri, kapak ve pupiller
-
Vestibülooküler refleks
-
Frenzel muayenesi
-
Poziyonel testler
-
İşitme
Diğer kranyal sinirler
Pozisyonel Testler
Dix-Hallpike manevrası
Supin ve diğer kulak bağımlı
Nistagmus
Nistagmus gözlerin ritmik osilasyonu ile karakterli oküler postür bozukluğudur; gözlerin istemsiz devinimidir. Göz hareketlerinin hızı her iki yönde aynı hızda veya biri daha hızlı olacak şekildedir (yavaş faz; hızlı faz). Göz hareketleri iki afferent uyarıya bağlıdır:
-
Vestibüler,
-
Görsel
Yavaş faz patolojik olmakla beraber; düzeltici olan hızlı faz nistagmusun yönünü belirlemede kullanılır. Nistagmusun orta hattan ayrılma uzaklığına nistagmusun amplitüdü denir
Meniere Hastalığı
İdyopatik endolenfatik hidropstur. Spontan vertigo atakları, fluktuasyon gösteren SNİK,
tinnitus, kulak dolgunluğu 100 000’de 7-150 oranında görülür. 40-60 yaş grubunu çoklukla seçer. Bilateral olabilir. 2 yıl içinde %60, 8 yılda %70 spontan iyileşme gösterir.
Tedavi: Diyet, diüretik, vazodilatatör, antiemetik, sedatif
Cerrahi: Endolenfatik sak dekompresyonu-Vestibüler nörektomi
Labirentektomi-İntratimpanik enjeksiyon
Benign Paroksismal Pozisyonel Vertigo
Baş pozisyonlarındaki değişikliklerle saniyeler süren şiddetli vertigo olur. Posterior SSK kanalolitiazisidir. Periferik vestibüler hastalıkların %20-40’ını oluşturur. Etyolojide kafa travması, uzun yatak istirahati, cerrahi yer alır. Tanı: Dix-Hallpike manevrası. Tedavide repozisyon manevraları (Epley gibi) yapılır.
Vestibüler Nörinitis
İkinci sen sık vestibüler hastalıktır, ani baş dönmesi, bulantı kusma ile karakterlidir,
Postenfeksiyöz (sıklıkla viral) görülür, işitme normaldir. Tedavi semptomatiktir
Hareket Hastalığı (Motion sickness)
Fizyolojik baş dönmesidir. Uçak, otomobil, gemi yolculuklarında görülür.
Pozisyon düzeltme önerilir. H1 reseptör antihistaminikleri (Dimenhidrinat, Difenhidramin)
D2 reseptör antagonistleri (Metoklopramid, domperidon) Skopolamin kullanılabilir.
Dostları ilə paylaş: |