Islom karimov nomidagi toshkent davlat texnika universiteti olmaliq filiali

Falsafiy tushuncha

Falsafa virtual voqelik gʻoyasini uning texnik amalga oshirilishidan mavhumlashtiradi. Virtual haqiqatni mazmuni va shakli ushbu jarayonlarga mos kelmaydigan real jarayonlar bilan modellashtirilgan ob’ektlar toʻplami sifatida talqin qilish mumkin. Simulyatsiya qilingan ob’ektlar haqiqat bilan taqqoslanadi, lekin alohida koʻrib chiqiladi — virtual ob’ektlar mavjud, lekin real dunyo substansiyalari sifatida emas. Biroq, bu obyektlar potentsial emas, balki foydalidir. Haqiqatning virtualligi (tasavvur, yolgʻon koʻrinish) uni belgilaydigan „Asosiy“ haqiqatga nisbatan uning nazorati ostidadir. Virtual haqiqatlar bir-biridan paydo boʻlishi mumkin. „Asosiy“ voqelikda davom etayotgan modellashtirish jarayonlari oxirida virtual haqiqat yoʻqoladi.

Xususiyatlari

Virtual haqiqatni amalga oshirishdan qatʼi nazar, undan boʻshliqni tuzatish mumkin (N.A.Nosovga koʻra):

• 
  avlod (virtual haqiqat undan tashqaridagi boshqa haqiqat tomonidan ishlab chiqariladi),
  
• 
  dolzarblik (kuzatish vaqtida mavjud, „bu yerda va hozir“),
  
• 
  avtonomiya (oʻz borliq, vaqt va makon qonunlariga ega);
  
• 
  interaktivlik (boshqa voqeliklar bilan oʻzaro aloqada boʻlishi mumkin, shunga qaramay, mustaqillikka ega).
  

S.S.Xorujning falsafiy kontseptsiyasiga koʻra, kompyuter virtual realligini polimodal mavjudot, yaʼni hodisalarning rivojlanishining koʻplab variantlari va stsenariylarini amalga oshirish imkonini beruvchi mavjudot sifatida taʼriflash mumkin

Kengaytirilgan haqiqat

Toʻldirilgan reallik — u real olamdan kelib chiqadigan sezgilarga, erish-axborot xususiyatiga ega boʻlgan xayoliy narsalarga qoʻshimcha hisoblanadi. Gʻarb ilmiy jamiyatida bu sohani oʻrganish terminologik xususiyatga ega boʻldi. — inglizcha: Augmented Reality, AR. Asosiysi, bu sunʼiy haqiqat bilan bogʻliq hodisadir.
Kengaytirilgan haqiqatning taniqli namunasi — eski avtomobil oynasida qoʻshimcha tafsilotlarni koʻrsatadigan qiruvchi samolyotlarda (Su-27 va boshqalar) koʻzoynakning odatiy naʼmunasidir.