Islom karimov nomidagi toshkent davlat texnika universiteti oziq-ovqat sanoati mashina va jihozlari

Nazorat savollari

1. 
   Xomashyoni zavodga kelish grafigini tushuntiring.
   
2. 
   Olmani saqlash uchun qanday idishlarga joylashtiriladi?
   
3. 
   QXMlarini uyum holida saqlaganda ship bilan mahsulotning tepa qismi orasidagi masofa qancha bo‗lishi kerak?
   

3–AMALIY MASHG‘ULOT

NAM HAVO XUSUSIYATLARINI O‘RGANISH. NAM HAVO VA UNING TARKIBI. NAM HAVO PARAMETRLARINI
ANIQLASH. PSIXROMETR ASBOBI YORDAMIDA NAM HAVO KO‘RSATKICHLARINI ANIQLASH VA HISOBLASH
Ishdan maqsad. Qishloq xo‗jalik mahsulotlarini saqlashda namlik, issiqlik miqdori va boshqa ko‗rsatkichlarini psixrometr asbobidan foydalanib aniqlashni o‗rganishdan iborat.

Umumiy ma’lumotlar

Havoda har doim u yoki bu miqdorda suv bug‗i mavjud bo‗ladi.
Quruq havoning suv bug‗i bilan bunday aralashmasi nam havo deyiladi.
Nam havoning xossalarini bilish katta amaliy ahamiyatga egadir, chunki, masalan, qishloq xo‗jaligi ishlab chiqarishining ko‗pgina texnologik jarayonlarida, ayniqsa qishloq xo‗jalik mahsulotlarini saqlash va quritish, chorvachilik va parrandachilik fermalarini shamollatish, o‗simliklarni yopiq havoda o‗stirish inshootlarini isitish va havo almashtirish jarayonlarida mahsulot sifati, jihozlar va ish unumdorligi, hayvonlar, parrandalar va o‗simliklarning normal fiziologik rivojlanishi muayyan xonadagi havoning holatiga bevosita bog‗liq bo‗ladi.
Havoning absolyut namligi deb bir kub metr nam havodagi suv bug‗ining massa yoki og‗irlik bo‗yicha miqdoriga aytiladi. Parstial bosimdagi bir kub metr nam havoda bug‗ ham bir kub metr hajmni egallashini hisobga olinsa, absolyut namlik son bo‗yicha parstial bosimdagi bug‗ning zichligi yoki solishtirma og‗irligiga teng bo‗ladi.
Shuning uchun havoning absolyut namligini zichlik _p yoki solishtirma og‗irlik _p ga o‗xshash belgilash qabul etilgan, ya‘ni




m _n
п kg/m³
V

; (3.1)




G
ⁿ N/m³
V

(3.2)

Har qanday nam material absolyut quruq jism va namlikdan iborat bo‗ladi. Namlik massasining material umumiy massasiga nisbati bilan aniqlanadigan ko‗rsatkich nisbiy namlik w, quruq jism massasiga nisbati esa absolyut namlik w_a deyiladi, ya‘ni

yoki
w  ^{m n}

j

n
m  m

 100 %

, (3.3)

a
w  ^{m n}
m _j

 100

^% , (3.4)

bu yerda m_n – material tarkibidagi namlik massasi, kg; m_j – material tarkibidagi absolyut quruq jism massasi, kg.

Undan tashqari material holati undagi namlik massasining absolyut quruq jism massasiga nisbati bilan aniqlanadigan solishtirma namlik bilan ham baholanishi mumkin:

u  ^{m n} ,
m _j

(3.5)

Jismlarni o‗rab turgan havodagi namlik vaqt davomida ushbu jismlarga o‗tib ularning holatini o‗zgartiradi va xossalariga ijobiy yoki salbiy ta‘sir ko‗rsatadi. Shu nuqtayi nazardan havo namligini aniqlash jismlarni o‗rab turgan muhitni o‗rganish va uning jismlarga ta‘sirini belgilangan me‘yorlarga muvofiq rostlash imkonini beradi.

Havoning namligi tajribaviy yo‗l bilan psixrometr yoki gigrometr deb ataluvchi maxsus asboblar yordamida o‗lchashlar bajarish orqali aniqlanadi.
Termometrlarning rezervuarlari himoya quvurchasiga bir-biridan havoli tirqish bilan ajratilgan holda joylashtirilgan. Ularning vazifasi termometrlarning quyosh nuri ta‘sirida qizishini oldini olishdan iborat. Buning uchun quvurlarning tashqi yuzasi jilvirlangan va nikellangan, trubkalarning o‗zi esa bir-biridan issiqlikni izolyatsiyalovchi shaybalar orqali izolyatsiyalangan.
Himoyalash trubkalari aspiratsion kosacha orqali yuqorigi qismiga aspiratsion kallak mahkamlangan havo o‗tkazuvchi trubkasiga ulangan yurgizish mexanizmining prujinasi kalit orqali yurgiziladi. Termometrlarning yon tomonlari issiqlikdan himoyalagich vositasida mexaniq jarayonlar ta‘siridan himoyalangan.
Psixrometrga shamoldan himoyalagich ham qo‗shilgan. Psixrometrni osib qo‗yish uchun bir uchida teshiklik ilgakcha mavjud. Ilgakcha mix bilan maxsus ustunga qoqiladi, ilgakcha uchiga esa psixrometr ilib qo‗yiladi.
Rezervuarning o‗ng termometrini ishlatishdan oldin batist mato bilan bir qavat qilib o‗raladi va rezina balanddagi toza distillangan suv bilan pipetka yordamida ho‗llanadi.