Islom karimov nomidagi toshkent davlat texnika universiteti r. E. Xoliqova
Yüklə 4,42 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti Murojaatnomasi
|
«Aholini ish bilan ta’minlash
to‘g‘risida»gi qonuni ning yangi tahriri ishlab chiqildi. Bizning fikrimizcha, bu qonun aholini o‘zini o‘zi ish bilan band qilishning zamonaviy va samarali shakllari, jumladan, masofaviy mehnat va shu kabi boshqa faoliyat turlarini kengaytirish va uning huquqiy maqomini belgilash uchun asos bo‘ladi. Xalqimizning hayot darajasini yuksaltirish uchun mehnatga munosib haq to‘lash tizimini shakllantirish va aholi real daromadlarini oshirish zarur. Bu yo‘nalishda eng kam oylik ish haqi miqdorini belgilash tartibi qayta ko‘rib chiqildi 18 . Soliq va boshqa to‘lovlarning eng kam ish haqi miqdori bilan bog‘liq bo‘lishiga barham beriladi. Mehnat munosabatlarini takomillashtirishga qaratilgan O‘zbekiston Respublikasi Mehnat kodeksining yangi tahriri ishlab chiqiladi va Mehnat kodeksida bozor iqtisodiyoti talabidan kelib chiqib, norasmiy mehnatdan foydalanishning oldini olishga qaratilgan rag‘batlantiruvchi normalar; ishning o‘ziga xos xususiyatiga ko‘ra, mehnat shartnomasini tuzish va bekor qilishning soddalashtirilgan tartibi, xodim bilan bir vaqtda ish beruvchining ham manfaatlarini ifodalaydigan qoidalar o‘z ifodasini topdi. Mehnat kodeksida Xalqaro mehnat tashkilotining tavsiyalarini implementatsiya qilish va mehnat munosabatlarini to‘g‘ridan-to‘g‘ri tartibga soluvchi normalar nazarda tutiladi. Mehnat qonunchiligidagi bunday o‘zgarishlar, bizning fikrimizcha aholini erkin mehnat faoliyatini olib borishga va mehnatga munosib haq olishga keng yo‘l ochib beradi. O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti Murojaatnomasi da Markaziy bank, Qoraqalpog‘iston Respublikasi, viloyatlar va Toshkent shahri rahbarlariga 2019 yilda turmush sharoiti og‘ir bo‘lgan 1 ming 600 nafar xotin-qizlarni imtiyozli kreditlar asosida arzon uy-joylar bilan ta’minlash vazifasi topshirilgan. 2014-2018- yillarda yoshga doir pensiya oluvchilar soni – 18,7 foizga, yoshga doir tayinlangan o‘rtacha pensiya miqdori – 50,2 foizga yoshga doir pensiyaning eng kam miqdori – 64,8 foizga ortgan. Tahlil qilinayotgan davrda nogironlik bo‘yicha pensiya oluvchilar soni 4,2 foizga kamaygan, aksincha ularga tayinlangan o‘rtacha pensiya miqdori 59,0 foizga ortgan. 2018 yilda boquvchisini yo‘qotganligi sababli pensiya oluvchilar soni 249,6 ming kishini tashkil etgan, ularning soni 2014 yilga nisbatan 3,1 foizga ortgan. Bu davrda ularga tayinlangan o‘rtacha pensiya miqdori 51,3 foizga ko‘paygan. O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2018-yil 12-dekabrdagi «Fuqarolarning pensiya ta’minoti tizimi samaradorligini oshirish va pensionerlarni ijtimoiy qo‘llabquvvatlashni kuchaytirishga oid qo‘shimcha chora-tadbirlar to‘g‘risida»gi PF-5597-sonli farmoni qabul qilindi. Mazkur farmonga asosan 2019- yil 1-yanvardan boshlab: – barcha ishlovchi pensionerlarga pensiyalar to‘liq miqdorda to‘lanadi; – pensiyani hisob-kitob qilish uchun ish haqining maksimal miqdorini eng kam oylik ish haqining 8 barobaridan 10 barobarigacha oshirildi. 103 2017–2021-yillarda O‘zbekiston Respublikasini rivojlantirishning beshta ustuvor yo‘nalishi bo‘yicha Harakatlar strategiyasida ustuvor yo‘nalishlardan biri ijtimoiy sohani rivojlantirishga yo‘naltirilgan bo‘lib, aholining majburiy ijtimoiy kafolatlarini ta’minlash, ijtimoiy himoyaga muhtoj qatlamlarning ijtimoiy himoyasini kuchaytirish, shuningdek, keksalar va imkoniyati cheklangan shaxslarni davlat tomonidan qo‘llab- quvvatlashni o‘z ichiga oladi. O‘zbekiston Respublikasining «Davlat pensiya ta’minoti to‘g‘risida»gi Qonunining yangi tahririni ishlab chiqish va tasdiqlash. b) pensiya ta’minoti tizimiga zamonaviy axborot- kommunikatsiya texnologiyalarini joriy etish sohasida: pensiya ta’minoti sohasiga zamonaviy axborot-kommunikatsiya texnologiyalarini faol tatbiq etish, «Pensiya» dasturiy majmuasini modernizatsiya qilish, navbatni yuzaga keltiradigan, buning natijasida korrupsiya va qog‘ozbozlik holatlarini keltirib chiqaradigan qog‘oz hujjatlar aylanishini bartaraf etish. Pensiyalarni hisoblashda asos sifatida 2015-yildan tashkil etilgan fuqarolarning a) Pensiya jamg‘armasiga o‘tkazib borilgan sug‘urta badallarining markazlashtirilgan reyestri ma’lumotlarini inobatga olishni joriy etish. b) pensiya ta’minoti tizimining ijtimoiy adolati va samaradorligini oshirish sohasida: barcha ishlovchi pensionerlarga pensiyalarini to‘liq miqdorda olish huquqini berish; qariyalar va nogironlar internat uylarida (pansionatlarda) yashovchi yolg‘iz pensionerlarga to‘lanadigan pensiya miqdorini oshirish ko‘zda tutildi. III guruh nogironligi bo‘lgan shaxslarga qat’iy belgilangan miqdorda nafaqalarni tatbiq etish. d) rag‘batlantiruvchi mexanizmlarni joriy etish, pensiya miqdori va xodimning mehnat sohasidagi hissasi o‘rtasidagi o‘zaro bog‘liqlikni oshirish sohasida. Fuqarolarning 35 yildan ortiqcha ish stajining har bir to‘liq yili uchun pensiyalarning tayanch miqdorini hisoblab chiqarilgan o‘rtacha ish haqining 2 foizi miqdoriga oshirishni nazarda tutish; 54 yoshdan pensiyaga chiqish huquqiga ega bo‘lgan, biroq pensiyani umumiy belgilangan yoshdan kechroq rasmiylashtirgan ayollarning pensiyalariga ustamalar belgilash; pensiyani hisoblab chiqarish uchun hisobga olinadigan o‘rtacha ish haqini pensiya tayinlanish kunidagi belgilangan eng kam ish haqining 8 barobaridan 12 barobarigacha oshirish. Ijtimoiy sug‘urta tizimida fuqarolarning ixtiyoriy ishtirokini rag‘batlantirish choralarini qo‘llash sohasida: pensiya yoshiga yetgan, ammo zarur ish stajiga ega bo‘lmagan fuqarolarga, davlat pensiyalarini hisoblashda yetishmayotgan stajning har bir oyi uchun Pensiya jamg‘armasiga bir martalik sug‘urta badallarini to‘lash huquqini taklif etish (2018-yil 1-aprel holatiga ko‘ra yangi tayinlangan pensiyalarning 55 foiz ulushini to‘liqsiz ish staji bilan tayinlangan pensiyalar tashkil etadi); ishlovchi er (xotin)ning mehnatga haq to‘lash ko‘rinishidagi daromadlari hisobidan ishlamayotgan turmush o‘rtog‘i uchun ixtiyoriy ravishda Pensiya jamg‘armasiga sug‘urta badallari to‘lash huquqini taklif etish. Er(xotin) 104 ishlamayotgan turmush o‘rtog‘i uchun Pensiya jamg‘armasiga ixtiyoriy sug‘urta badallari to‘lash tizimi dunyoning ko‘plab davlatlarida mavjud. Birgina Qashqadaryo viloyatida ijtimoiy soha va aholini ijtimoiy qo‘llab quvvatlashga sarflanayotgan xarajatlar misolida mamlakatimizda kuchli ijtimoiy siyosat olib borilayotganini guvohi bo‘lishimiz mumkin. Yüklə 4,42 Mb. Dostları ilə paylaş:
|