Islom karimov nomidagi toshkent davlat texnika universiteti r. E. Xoliqova

insonni voyaga etkazishda mamlakat eng yangi tarixining tutgan o‘rni 
 
Mustaqillik tufayli O‘zbekistonda milliy, demakki, ma’naviy-ruhiy 
erkinliklarga keng yo‘l ochildi, mamlakat ijtimoiy-iqtisodiy, siyosiy, g‘oyaviy, 
madaniy hayotining muhim tarmog‘i hisoblangan, ma’naviyatni shakllantirishga 
bevosita ta’sir qiladigan hayotiy muhim omillardan bo‘lgan yuksak ma’naviyatli, 
dunyoqarashi keng qamrovli, intellektual salohiyatli, ma’naviy barkamol avlodni 
tarbiyalash, komil insonni voyaga yetkazish, umuman olganda, ta’lim-tarbiya 
tizimini rivojlantirishga davlat siyosati darajasida e’tibor qaratilib kelinmoqda 
hamda bu borada beqiyos ishlar amalga oshirilmoqda.
Mustaqil O‘zbekiston davlati hamisha demokratik taraqqiyot, modernizatsiya 
va yangilanish borasida belgilangan maqsadlarga erishishda eng muhim qadriyat 
va hal qiluvchi kuch bo‘lgan bilimli va intellektual rivojlangan avlodni tarbiyalash 
vazifasini o‘zining asosiy ustuvor yo‘nalishlari qatoriga qo‘yib kelmoqda. Ayni 
paytda, O‘zbekiston tarixi fani uning mantiqiy davomi bo‘lgan «O‘zbekistonning 
eng yangi tarixi»ni o‘qitish, uning mazmun-mohiyatini ularga tushuntirish orqali 

---

12 
yuksak ma’naviyatli, dunyoqarashi keng qamrovli, intellektual salohiyatli, 
ma’naviy barkamol avlodni tarbiyalash, komil insonni voyaga yetkazishdek 
mas’uliyatli vazifa turibdi. Buyuk shaxslar ta’kidlaganidek, yoshlar bilan ishlashda 
ham yangi yondashuvlar kerak... Zero, bugungi yoshlarimizning nafaqat jismoniy 
va ma’naviy sog‘lom o‘sishi, balki ularning eng zamonaviy intellektual bilimlarga 
ega bo‘lgan, uyg‘un rivojlangan insonlar bo‘lib, XXI asr talablariga to‘liq javob 
beradigan barkamol avlod bo‘lib voyaga yetishi uchun zarur barcha imkoniyat va 
sharoitlarni yaratish hukumatimiz oldiga qo‘yilgan eng oliy maqsadlardandir. Shu 
nuqtayi nazardan, bugungi kunda yoshlar ijtimoiy-siyosiy kuch sifatidagi 
faoliyatining muhimligi va amaliy ahamiyati O‘zbekistonda mustaqillik yillarida 
amalga oshirilgan ijtimoiy-siyosiy islohotlar, jamiyat hayotining barcha jabhalarini 
modernizatsiyalash va yangilash masalasi bilan chambarchas bog‘liqligida 
hisoblanadi. Chunki, mamlakat aholisining asosiy qismini yoshlar tashkil qiladi. 
Yuqoridagi mulohaza O‘zbekiston yoshlar davlati ekanligini yana bir karra 
tasdiqlaydi.
Yoshlarning bilim olishi, ta’lim-tarbiyasi, kasbiy tayyorgarligi masalalari 
O‘zbekistonda huquqiy demokratik davlat qurish, fuqarolik jamiyatini 
shakllantirish jarayonida muhim ahamiyat kasb etadi. Binobarin, O‘zbekiston 
yoshlari ijtimoiy-siyosiy faolligi masalalariga zamon talablari asosida e’tibor 
qaratish lozim. 
Mustaqillikning dastlabki kunlaridan boshlab shaxsni har tomonlama kamolga 
yetkazish va rivojlantirish masalasiga alohida g‘amxo‘rlik ko‘rsatilib, yoshlarga 
oid qonun, qaror va davlat dasturlari qabul qilindi hamda izchil ravishda hayotga 
tatbiq etilmoqda. Bu siyosatning mazmun-mohiyati, asosiy yo‘nalishlari, yoshlarga 
beriladigan ijtimoiy-iqtisodiy, siyosiy va huquqiy kafolatlar O‘zbekiston 
Respublikasining 1991-yil 20-noyabrdagi «O‘zbekistonda yoshlarga oid davlat 
siyosatining asoslari to‘g‘risida»gi qonunida belgilab qo‘yilgan.
Qonunga ko‘ra, yoshlar masalasi O‘zbekiston Respublikasi davlat 
siyosatining ustuvor yo‘nalishi bo‘lib, uning maqsadi yoshlarning bilim olishi, 
ta’lim-tarbiyasi, kasbiy tayyorgarligi, ijtimoiy-siyosiy shakllanishi va kamol 
topishi, ijodiy iqtidorining to‘liq ro‘yobga chiqishi uchun ijtimoiy, iqtisodiy, 
huquqiy, tashkiliy jihatdan shart-sharoit yaratish hamda ularni kafolatlashdan 
iborat. Bu qonunning qabul qilinishi o‘sib kelayotgan yosh avlodni barkamol etib 
tarbiyalash yuzasidan «Ta’lim to‘g‘risida»gi qonun, «Kadrlar tayyorlash Milliy 
dasturi», «Maktab ta’limini rivojlantirishning umummilliy dasturi» kabi qator 
hujjatlar ishlab chiqilishiga mustahkam zamin yaratdi.
Respublika yoshlarini birlashtirib, keng qamrovli faoliyat olib borayotgan 
yangi shakllangan yoshlar tashkiloti barkamol avlodni tarbiyalashda ulkan ishlarni 
amalga oshirmoqda. Shuningdek, iqtidorli yoshlarni qo‘llab-quvvatlash, ularning 
iste’dodini ro‘yobga chiqarish uchun keng imkoniyatlar yaratib berayotgan turli 
jamg‘armalar faoliyatini ham yuksak baholash mumkin. O‘zbekiston yoshlari 
mamlakatdagi o‘ziga xos ijtimoiy-siyosiy munosabatlarni shakllantirishda asosiy 
yetakchi kuch bo‘lib, ularning intilishlari, muammolari hamda O‘zbekistonda 
islohotlarni amalga oshirishdagi ishtirokini har tomonlama qo‘llab-quvvatlashga 
alohida e’tibor qaratilmoqda.

---

13 
Darhaqiqat, mustaqillik yillari O‘zbekiston yoshlari hayotida tub burilish 
yasadi. Bu davrda yosh avlod ta’lim-tarbiyasiga bag‘ishlangan qonun, davlat 
dasturlarining qabul qilinishi hamda ularga alohida e’tibor berib kelinayotganligi 
yutuq va muvaffaqiyatlar garovi bo‘ldi.
Ilmu ma’rifatli, tarbiyali, yuksak ma’naviyatli, dunyoqarashi keng qamrovli 
barkamol avlodni komil inson qilib tarbiyalash bugungi kundagi dolzarb masalalar 
sirasiga kiradi. 
Komil inson masalasi ajdodlarimiz tarixiy taraqqiyoti davomida barcha 
allomalarni o‘ylantirib kelgan masalalardan biridir. U juda ko‘hna va qadimiy 
tarixga ega bo‘lgan, shu bilan birga yangi hamda o‘ta dolzarb tushunchadir. Shu 
sababdan ham komil inson azal-azaldan xalqimizning ezgu orzusi, millat 
ma’naviyatining uzviy tarkibiy qismi bo‘lib kelgan. Dunyoviy va diniy 
bilimlarning ilg‘or namoyondalarining qarashlariga ko‘ra insondagi komillik aqliy, 
ma’naviy, ruhiy, axloqiy yetuklik bo‘lib, komillikka erishishning yo‘li – ilmu 
ma’rifatga, fazlu kamol kasb etishga, salbiy xislatlar, nuqsonlardan xalos bo‘lishga 
va o‘zgalarga yordam berishga intilishdir.
Hozirgi bozor iqtisodiyotiga asoslangan huquqiy demokratik davlat va 
fuqarolik jamiyati barqarorligi sharoitida komil inson deganda, chuqur bilim, 
yaxshi axloq, ma’naviy yetuklik bilan bir qatorda, fuqarolik jamiyatida yashash 
talablari, mustaqillikni anglash va uni himoya qilish qobiliyati ham tushuniladi.
Komil insonlarni, ya’ni har tomonlama kamol topgan, aql-idrokli, mustaqil 
fikrlaydigan, irodali va o‘zini-o‘zi anglagan shaxslarni tarbiyalashda 
«O‘zbekistonning eng yangi tarixi» fani katta ahamiyatga ega. Chunki, yoshlarning 
dunyoharashini shakllantiradigan, ularni milliy o‘zligini tanishga, Vatanni sevishga 
bevosita o‘rgatadigan, sodiq fuqarolarni tarbiyalaydigan fan tarix fanidir. 
«Aynan ana shunday o‘z kuchiga va irodasiga ishongan, keng fikrlaydigan 
bilimli va madaniyatli yoshlarimiz har qanday buzg‘unchi oqimlarga berilmasdan, 
hayotda o‘z yo‘lini topib olishi muqarrar»
1
, - deb yozgan edi O‘zbekiston 
Respublikasi Birinchi Prezidenti Islom Karimov.
Har tomonlama kamol topgan yoshlar O‘zbekiston kelajagini, uning ijtimoiy-
siyosiy, iqtisodiy va madaniy taraqqiyoti taqdirini hal etadigan kuch ekanligini 
hisobga olgan mamlakat rahbari yosh avlodni «Mana shu muqaddas tuproq – 
meniki, bu yerda ota-bobolarimizning xoki poklari yotibdi, agar shu musaffo 
osmon, mana shu yorug‘ hayot uchun, ona Vatanim uchun men kurashmasam, men 
jonimni fido qilmasam, kim kurashadi», - degan e’tiqod ruhida tarbiyalashga 
alohida e’tibor qaratib: «…kundalik hayotimizdan saboq chiqarib, ertangi 
kunimizning, kelajagimizning mustahkam poydevorini bugun yaratib, bu Vatan 
meniki, uni har qanday balo-qazolardan asrash, himoyalash uchun men 
kurashmasam, kim kurashadi, degan da’vat bilan yashash barchamizning, 
1
Каримов И.A. Ўзбекистоннинг 16 йиллик мустақил тараққиёт йўли. // Мамлакатимизни модернизация 
қилиш ва иқтисодиётимизни барқарор ривожлантириш йўлида. Асарлар, 16-том. - Тошкент: Ўзбекистон, 
2008. -Б.34-35. 

---

14 
avvalambor, yoshlarimizning – mening farzandlarimning burchiga aylanishini 
istardim»
2
, – deb ta’kidlaydi. 
Dunyo va jamiyat haqida axborotlar ko‘lami nihoyatda kengayib borayotgan 
hozirgi davrda bu vazifani muvaffaqiyatli hal etishda «O‘zbekistonning eng yangi 
tarixi» fanining o‘rni beqiyos.
Jamiyat taraqqiyotining hozirgi bosqichida shaxsni har tomonlama kamolga 
yetkazish va rivojlantirish eng muhim vazifalardan biri bo‘lganligi boisidan ham, 
talabalarga «O‘zbekistonning eng yangi tarixi» fani o‘qitilishi bugungi kunning 
eng muhim dolzarb masalasiga asosiy e’tibor qaratilmoqda. 
Snundan kelib chiqib, bugun yuksak ma’naviy va axloqiy fazilatlarga ega, 
bilimli, samarali mehnat qilishga qodir fuqarolar jamiyatning eng muhim boyligi 
va asosiy kapitali, uni harakatga keltiruvchi kuch ekanligini teran anglash asnosida 
milliy qadriyatlar, qadimiy an’analarimizni, jahon sivilizatsiyasi tarixida o‘chmas 
iz qoldirgan ajdodlarimizni yangi sharoitda yana bir bor kashf etamiz, qaytadan 
dunyoga tanitish imkoniyatiga ega bo‘lamiz hamda yoshlarga ibrat sifatida 
ko‘rsatamiz, buyuk zotlarga munosib bo‘lishga undaymiz. 
Mamlakatning 
intellektual 
va ma’naviy salohiyatni yuksaltirishdan 
manfaatdor ekanligi, globallashuv sharoitida bilimlilik mamlakatni iqtisodiy 
rivojlantirish va uning milliy boyligini ko‘paytirishning muhim tarkibiy qismiga 
aylanib borayotganligi, aholining yuksak ma’naviy darajasi esa odamlarda huquqiy 
madaniyatni, erkin va demokratik huquqiy davlatda yashash hamda mehnat qilish 
qobiliyatini shakllantirish, o‘z huquq va erkinliklarini anglash, ulardan shaxs, 
davlat hamda jamiyat manfaatlari yo‘lida foydalanish imkonini beradi.
Ta’lim 
tuzilishini 
modernizatsiyalash, 
uni 
demokratlashtirish, 
kompyuterlashtirish va insonparvarlashtirish, ta’lim dasturini erkin tanlash, 
uzluksiz ta’lim tizimini rivojlantirish tobora kuchayib bormoqda. Ta’limni 
fundamentallashtirish, ma’naviy mas’ul shaxsni shakllantirish, bilishni emas, balki 
fikrlashni o‘rgatish zarurligi yaqqol ko‘zga tashlanmoqda. Zero, yosh avlodning 
har tomonlama kamol topishi uchun zamon ruhiga mos yangidan-yangi qonun 
loyihalarini ishlab chiqish va ularni amaliyotga tatbiq etish bo‘yicha innovatsion 
loyihalar ishlab chiqish, ta’lim tizimining barcha bosqichlarida sifat o‘zgarishlariga 
erishish bo‘yicha aniq chora-tadbirlarni yanada kuchaytirish zarur. 
Binobarin, hukumatimiz yoshlar bilan ishlashda asosiy e’tiborni, avvalo, 
ularni tabiatimizga begona bo‘lgan g‘arazli oqimlardan asrab, zamonaviy bilim va 
tajribaga, intellektual salohiyat va ilg‘or texnologiyalarga ega, ma’naviy yuksak, 
komil insonlar etib voyaga yetkazish, jamiyatda o‘z oldiga qo‘ygan strategik 
maqsadlarga erisha olishiga va munosib o‘rin egallashiga qaratadi. 
Mustaqillik yillarida ma’naviyat va tarixiy xotira masalalari davlat siyosatida 
ustuvor ahamiyat kasb etib kelmoqda. Chunki «millatning o‘zligini anglashi tarixni 
bilishdan boshlanadi». Ushbu haqiqatni anglash masalasi davlat siyosati darajasiga 
ko‘tarilishi zarurligi ta’kidlangan edi. Saboq beradigan, ogohlikka undaydigan va 
2
Karimov I.A. Tarixiy xotira va inson omili – buyuk kelajagimiz garovidir. // Karimov I. Bizning yo‘limiz – 
demokratik islohotlarni chuqurlashtirish va modernizatsiya jarayonlarini izchil davom ettirish yo‘lidir. Asarlar, 20-
jild – Toshkent: O‘zbekisto», 2012, 262-бет; Каримов И.A. Тинчлик ва осойишталик – барча ютуқ ва
марраларимизнинг асосидир. // Халқ сўз», 2013, 10 май.

---

15 
donolik bag‘ishlaydigan tarix bizlarni o‘sha dahshatli yillardan qanchalik 
uzoqlashtirgan sayin, urush haqidagi muqaddas tarixiy xotira shunchalik buyuk 
ma’naviy kuchga aylana boradi. Zero, o‘tmish xotirasiga ega bo‘lmagan, o‘z 
xalqining tarixiy tajribasidan mahrum kishi butunlay tarixiy istiqbolni his qilishdan 
ayrilib qoladi. Teran va dono bir hikmat bor, o‘z qahramonlarining xotirasini 
muqaddas bilib e’zozlovchi xalqgina buyuk bo‘lishga, buyukman deb da’vo 
qilishga munosibdir. 
Xalqimizni o‘z tarixi bilan qurollantirish ma’naviyat va milliy mafkurani 
shakllantirish sohasidagi kechiktirib bo‘lmas vazifa ekanligi Birinchi Prezident 
Islom Karimov tomonidan mamlakatning tarixchi olimlari va jurnalistlari bilan 
o‘tkazilgan suhbat (1998-yil 26-iyun) hamda «Tarixiy xotirasiz kelajak yo‘q» 
nomli asarda (1998), O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti Shavkat Mirziyoyev 
ning ma’ruzalarida o‘z ifodasini topgan. O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti 
Shavkat Mirziyoyev raisligida 2021-yil 19-yanvar kuni ma’naviy-ma’rifiy ishlar 
tizimini tubdan takomillashtirish, bu borada davlat va jamoat tashkilotlarining 
hamkorligini kuchaytirish masalalari bo‘yicha o‘tkazilgan videoselektor 
yig‘ilishida yoshlarni vatanparvarlik, milliy iftixor ruhida tarbiyalash, buning 
uchun tarixni yaxshi o‘rgatish, bu yo‘nalishdagi ilmiy tadqiqotlarni kengaytirish 
muhimligi ta’kidlandi. 
Ushbu yig‘ilishda– «Milliy tarixni milliy ruh bilan yaratish kerak. Aks holda 
uning tarbiyaviy ta’siri bo‘lmaydi. Biz yoshlarimizni tarixdan saboq olish, xulosa 
chiqarishga o‘rgatishimiz, ularni tarix ilmi, tarixiy tafakkur bilan qurollantirishimiz 
zarur», – dedi Shavkat Mirziyoyev. 
Mutasaddilarga O‘zbekistonda tarix fanini 2030-yilgacha rivojlantirish 
konsepsiyasini ishlab chiqish vazifasi qo‘yildi.
3
Zero, «tarix xalq ma’naviyatining asosidir». Binobarin, mustaqillik sharofati 
bilan falsafa. tarix, ayniqsa, Vatan tarixini o‘rganish, uning uslubiyatiga, «oq 
dog‘lari»ga doir masalalar faol muhokama etila boshlandi. Ijtimoiy-gumanitar 
fanlarda jamiyat va shaxs masalalari, madaniy meros, til muammolari kabi 
masalalarni 
hal
etishga intilish yuzaga keldi. Bu masalalarga bag‘ishlangan ilmiy, 
ayniqsa, publitsistik maqolalar gazeta va jurnallar sahifalarida muntazam bosilib 
turdi
Tariximiz, eng avvalo o‘tgan buyuk siymolar xalq orasidan chiqqan shu 
omma taqdiri bilan hamnafas ajdodlarimiz hayot yo‘lida, ularning Vatan oldidagi 
benazir xizmatlarida yaqqol namoyon bo‘ladi. Ana shu buyuk zotlarimizning 
bebaho merosi hamisha boshimizni baland, qaddimizni tik qiladi, o‘zbek 
millatining kelajagi buyuk davlat qurishda jahon ayvonida turib, o‘z iymoni, 
e’tiqodlari, ma’naviy ruhlari bilan qo‘llab-quvvatlab, olg‘a yetaklaydi. Mustaqillik 
bergan buyuk ne’matlardan biri ham shundaki, millatimizning o‘tmishi kamida uch 
3
Шавкат Мирзиёев: Жамият ҳаётининг танаси иқтисодиёт бўлса, унинг жони ва руҳи маънавиятдир 
2021-01-20 (Ўзбекистон Республикаси Президенти Шавкат Мирзиёев раислигида 19 январь куни маънавий-
маърифий ишлар тизимини тубдан такомиллаштириш, бу борада давлат ва жамоат ташкилотларининг 
ҳамкорлигини кучайтириш масалалари бўйича видеоселектор йиғилиши ўтказилди.) 

---

16 
ming yilga borib taqaladigan haqqoniy tarix bilan qurollantirish hamda uzoq va 
yaqin o‘tmishda yashab o‘tgan buyuk zotlarimizni xotirlab, ularning hurmatini 
bajo keltirish imkoniyatini berdi. Bu esa, yoshlarni ajdodlarga munosib avlodlar 
ruhida tarbiyalashda muhim ahamiyat kasb etadi. 
Millat o‘zligini qanchalik chuqur anglasa, o‘zining izzatini, qadr-qimmatini 
joyiga qo‘ysa, uni boshqalar ham ulug‘laydi, hurmat qiladi. Azaliy qadriyatlarimiz, 
islom diniga xos qoidalar, qadimiy an’ana va qadriyatlarga sodiq o‘zbek millati 
o‘zining insonparvarlik g‘oyalari bilan asrlar osha nom qozonib kelmoqda. O‘zbek 
millatining bugungi kunida yaqqol namoyon bo‘layotgan insonparvarligi keksa 
yoshdagi ulug‘ kishilarga hurmat, kichiklarga mehr-shafqat, izzat, muhtojlarga 
xayr-sahovat qilish, ota-ona izmida turish, qarindosh-urug‘ning, qo‘ni-qo‘shnining 
og‘irini yengil qilib, tashvishu-quvonchlariga sherik bo‘lish kabi insoniylik 
fazilatlari behisobdir. Ana shu ezgu xislatlarga zid qarashlarni o‘zida 
shakllantirgan xudbinlar, millatfurushlar, xoinlar, qora niyatli kishilar oz bo‘lsa-da, 
uchraydi. Shu nuqtai nazardan qaraganda, millati uchun qayg‘urgan, uni turli xil 
g‘arazli xuruj va hamlalardan, tuhmat va bo‘xtonlardan himoya qilgan, o‘zbek 
xalqi boy madaniyatining ezgu g‘oyalarini keng targ‘ib qilishda jonbozlik qilgan 
insonlarni, millat g‘ururiga aylangan insonlarni ulug‘lash, ularning nomlarini 
abadiylashtirish bugungi kundagi eng dolzarb masaladir. 
Respublikani juda murakkab va og‘ir yillarda boshqarib, mamlakat 
taraqqiyoti yo‘lida fidokorona xizmat qilgan, ijtimoiy va ijodiy faoliyati bilan 
milliy adabiyot va madaniyat rivojiga katta hissa qo‘shgan atoqli davlat arbobi, 
taniqli yozuvchi Sharof Rashidovdek insonga nisbatan adolatsizlik qilindi. Inson 
tirik paytida uni ko‘klarga ko‘tarib, vafotidan keyin yer bilan yakson etsa, qadrini 
beobro‘ qilsa, bu o‘zi qanday davlat, qanday jamiyat bo‘ldi, deya hayqirasan kishi. 
Biroq, afsuski yaqin o‘tmishimizda ana shunday achchiq va achinarli adolatsizlik 
sodir etildi. Bu borada Prezident Sh.Mirziyoyev shunday xulosa yasaydi: «Lekin, 
tarix guvoh, hayotda shunday adolatsizliklar ham bo‘lar ekan. Agar har bir xalq, 
har bir davlat mustaqil bo‘lmasa, boshqalar uning nafaqat dehqonini, nafaqat 
ishchisini, hattoki shoiru olimini ham, davlat arbobini ham istagancha tahqirlashi, 
insoniy sha’nini tuproqqa qorishi mumkin ekan». Darhaqiqat, biz yaqin 
o‘tmishimizda kechgan ana shunday ayanchli voqealar misolida qo‘lga kiritgan 
mustaqilligimizning naqadar buyuk ne’mat ekanligini, uning ahamiyati va 
mohiyatini, qadr-qimmatini yanada teran anglab yetishimiz, uni har qanday yovuz 
kuchlardan himoya qilishga doimo tayyor turishimiz shartligini, sobiq sovetlar 
hududining ba’zi o‘lkalarida eski tuzumni yana qaytarishga urinishlar bo‘layotgan 
hozirgi paytda bu achiq haqiqatni hech qachon unutmasligimiz, mustaqillikning 
qadriga yetishimiz zarurligini unutmasligimiz lozim. 
Hozirgi kunda ana shu noyob va mo‘tabar inson qoldirgan boy merosning qay 
darajada saqlanib, avaylanib kelinayotgani, uni har tomonlama o‘rganish, keng 
omma, ayniqsa, yoshlar ongiga singdirish, jahon jamoatchiligiga targ‘ib etish 
borasida amaliy ishlar faol olib borilmoqda. Vatanimiz kelajagi bo‘lgan barkamol 
avlodniyetishtirish uchun millatimizning har bir vakili o‘z farzandini milliy 
g‘oyamiz, qadriyatlarimiz, tilimiz, qadimiy tariximiz, madaniy boy o‘tmishimizda 
chuqur iz qoldirgan buyuk siymolarimizga muhabbat va hurmat ruhida tarbiyalash 

---

17 
bilan birga jahoniy o‘zigagina xos bo‘lgan insonparvarlik, baynalmilallik, 
samimiylik va bag‘rikenglik ruhida ham ta’lim va tarbiya berishimiz bugungi 
kunda har qachongidan ham zarurroqdir. 
Dunyodagi har qanday millatning o‘zigagina xos milliy qiyofasini namoyish 
etadigan, belgilab turadigan xususiyatlari bo‘ladi: davlati, tili, dini, urf-odatlari, 
qadriyatlari, madaniyati, musiqasi, san’ati, mashhur shaxslari, ruhiyati, iftixor 
tuyg‘usi... Nazarimizda milliy g‘oya tushunchasi millatga xos bo‘lgan, hozir sanab 
o‘tilgan xususiyatlar zaminida shakllanadi, muayyan bir qolipga tushadi, uning 
tarixini shakllantiradi. 
Bugunga kelib dunyoda o‘ziga yarasha yuksak salohiyati, benazir nufuziga 
mos ravishda o‘rin egallayotgan mustaqil O‘zbekiston atalmish davlat bor ekan, bu 
yurtda ana shu nomga munosib millat yashamoqda. Bu yurtda uning ota-bobolari, 
avlod-ajdodlari, buyuk zotlari yashab o‘tgan. Dunyoda millatlar ko‘p, ular ichida 
buyuk tarixiy o‘tmishga ega bo‘lgan o‘zbek millati ham bor. Jahon ahli 
O‘zbekistonga qarab, bizning millat sifatidagi qiyofamizni, millatimizga xos 
bo‘lgan bag‘rikengligimizni ko‘radi. 
Xalqimizning otashqalb farzandi, mamlakat taraqqiyoti yo‘lida fidokorona 
xizmat qilgan, ijtimoiy va ijodiy faoliyati bilan milliy adabiyot va madaniyat 
rivojiga katta hissa qo‘shgan atoqli davlat arbobi va yozuvchi Sharof Rashidovning 
yorqin xotirasini ulug‘lash maqsadida O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti 
Shavkat Mirziyoyev 2017-yil 27-mart kuni «Atoqli davlat arbobi va yozuvchi 
Sharof Rashidov tavalludining 100 yilligini nishonlash to‘g‘risida»gi qarorga imzo 
chekdi. Mazkur yubiley tantanalari yuqori saviyada nishonlandi. Bu bilan el-
yurtimiz taqdiriga daxldor tarixiy adolatni tiklash, ajdodlarimizning ezgu ishlari, 
jasoratini ulug‘lash va abadiylashtirish, mamlakatimizda inson manfaatlarini 
ta’minlashga qaratilayotgan e’tibor xalqimizning inson xotirasi va uning qadr-
qimmatiga ehtirom ko‘rsatishdek o‘lmas qadriyatlari, bebaho ma’naviy fazilatlarini 
namoyon etib kelmoqda.
Shu munosabat bilan tarixni dohiylar emas, balki ongli va bunyodkor inson, 
xalq yaratishi haqidagi fikrlar yangicha mazmun va falsafiy ruh bilan bayon 
qilindi. Haqiqatan ham, tarixni xalq yaratadi, uni yaratishda faol qatnashgan, xalq 
ruhida, ongida va qalbida o‘zlaridan chuqur va o‘chmas iz qoldirgan tarixiy 
shaxslar ham xalq farzandlaridir. Shu sababli tarixchi mutaxassislar ramziy 
ma’noda tarixni uni yaratgan va yaratayotgan xalqning tarjimai holiga 
qiyoslashadi. Shuning uchun ham qadimgi tarix, o‘rta asrlar tarixi, zamona tarixi 
kabi iboralar ishlatiladi. Bular yaxlit holatda Vatanimiz tarixini anglatadi. 
Ma’lumki, xalqimiz o‘zining ming yilliklar mobaynida shakllangan 
adolatparvar siyosati, ma’naviy barkamol milliy davlatchilik an’analari bilan jahon 
davlatchiligi va siyosati taraqqiyotiga katta ta’sir ko‘rsatgan.
Xalq o‘z tarixini asosan o‘z davlatini qurishdan boshlab yaratishga kirishadi. 
Ma’lumki, turkiy tilli xalq o‘z tarixida ko‘plab buyuk va shavkatli saltanat qurgan 
xalqdir. Olis o‘tmishimizga nazar tashlab, uning butun borlig‘ini jamlab baholar 
ekanmiz, xalqimizning voqealarga boy ko‘p ming yillik tarixi davomida ko‘p 
sinovlarni boshidan kechirganligi, madaniyat, ilm-fan, o‘z davlatchiligi 
yutuqlaridan bahra olganligiga amin bo‘lamiz. Shu bilan birga, tarixning o‘yini 

---

18 
ham, omonsiz jangu jadallar ham, tabiiy ofatlar va ochlik ham xalqimizning 
insoniylik tabiatiga dog‘ tushira olmaganligini teran anglaymiz.
Mustaqillik tufayli milliy o‘zlikni anglash, vatanparvarlik, Vatan uchun 
iftixor, g‘ururlanish va shu singari boshqa tuyg‘ular yana bir bor cho‘qqiga 
ko‘tarildi, xalqimizning mustaqil fikrlashi, ma’naviy dunyosi, ijtimoiy-siyosiy 
faolligi o‘sib bordi, bu esa yangidan-yangi yutuqlar garoviga, kuch-qudrat 
manbaiga aylandi, intellektual salohiyatni yuksaltirdi. Shuningdek, o‘tmishdagi 
buyuk zotlarimiz, Vatanni bosqinchilardan himoya qilgan, Jaloliddin Manguberdi, 
Temur Malik, buyuk Sohibqiron bobomiz Amir Temur vasiyatlari va o‘gitlarini 
hamda qoldirgan ulkan ma’naviy merosidan o‘rnak va ibrat olishga hamda 
tariximizni haqqoniy o‘rganishga, unga munosib baho berishga imkon yaratildi. 
Buyuk ajdodlarimizni teran anglash, chuqur o‘rganish asnosida milliy 
qadriyatlarimizni, qadimiy an’analarimizni, jahon sivilizatsiyasi tarixida o‘chmas 
iz qoldirgan ajdodlarimizni yangi sharoitda yangidan yana bir bor kashf etamiz, 
qaytadan dunyoga tanitish imkoniyatiga ega bo‘lamiz hamda kelajagi porloq 
bo‘lgan yoshlarga ibrat va namuna sifatida ko‘rsatamiz, buyuk zotlarga munosib 
bo‘lishga astoydil undaymiz. 
Asrlar osha, dovonlar osha kelayotgan bu ma’naviy boylikning umri boqiydir. 
Bag‘rikeng xalqimizning qadriyatlari – tinchlik, ma’rifat, yuksak ahloq-odob 
ifodachisi sifatida vaqtlar o‘tgan sayin, zamonlar kechgan sayin yulduzdek 
yarqirab, chiroy ochaveradi, kelajagi buyuk bo‘lgan yosh avlodni ma’naviy-
ahloqiy tarbiyalashda muhim omil sifatida xizmat qilaveradi. Bu haqiqatni chuqur 
anglagan O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti Shavkat Mirziyoyev: «...har bir 
suveren davlat o‘zining betakror tarixi va madaniyatiga egadir. Bu tarix, bu 
madaniyatning haqiqiy ijodkori, yaratuvchisi esa, haqli ravishda shu mamlakat 
xalqi hisoblanadi. O‘zbek xalqining necha ming yillik tarixida qanday murakkab 
davrlar, og‘ir sinovlar bo‘lganini barchamiz yaxshi bilamiz. O‘zbekistonning eng 
yangi tarixi va biz erishgan olamshumul yutuqlar mard va matonatli xalqimiz har 
qanday qiyinchilik, to‘siq va sinovlarni o‘z kuchi va irodasi bilan yengib o‘tishga 
qodir». Zero, ajdodlarimizning bebaho tarixiy merosi – abadiyatga daxldor 
ma’naviy xazina ekanligi chuqur anglansa, tarixiy xotiramiz qanchalik boy, 
mazmunli bo‘lsa, xalq shunchalik uyushgan, hamjihatlikda yurt taraqqiyoti yo‘lida 
beqiyos o‘rni va ulug‘vor ishlarni bajarishga qodir bo‘ladi. Shu bois, ta’kidlash 
joizki, O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti Sh.M.Mirziyoyevning ma’naviy yetuk 
shaxsni tarbiyalashda tarixiy xotiraning o‘rni va saboqlari to‘g‘risidagi fikrlari 
«O‘zbekistonning eng yangi tarixi» fanining mazmun-mohiyatini talabalarga 
yetkazishda muhim ilmiy-amaliy ahamiyat kasb etadi.