Jahon iqtisodiyotida ro’y berayotgan global siljishlar dunyo mamlakatlari
iqtisodiyotiga turlicha ta’sir ko’rsatib kelmoqda. Mamlakatimizda milliy
iqtisodiyotni rivojlantirish, korxonalarni modernizatsiya qilish, texnik va
texnologik qayta qurollantirish orkali ishlab chiqarish korxonalari faoliyati
tubdan isloh qilib borilmoqda. Bozor munosabatlari rivojlanib borayotgan ayni
sharoitlarda ishlab chiqarish korxonalari faoliyati taraqqiy etib borishi bilan
x’'jalik yuritishning asosini tashkil etuvchi raqobatning ahamiyati ortib
bormoqda. Bunday sharoitda muvaffaqiyatli faoliyat yuritish uchun
tadbirkorlar samarali uslublarini bilishlari, tavakkalchilik chegaralarini aniqlay
olishlari, mavjud variantlardan eng maqbo’lini tanlay olishlari kerak. Bu esa
tadbirkorning ishbilarmonlik qobiliyati bilan belgilanadi va har bir
tadbirkordan ma’lum darajada bilim va malaka talab qiladi.
Tavakkalchilik - kelgusidagi vaziyat noaniq bo’lgan sharoitda pirovard natija
yaxshi bo’lishiga umid bog’lab, mol-mulk yoki foydadan maxrum bo’lish (to’liq
yoki qisman) xavfini o’z zimmasiga olib amalga oshiriladigan tadbirkorlik
faoliyatidir.
Tadbirkorlik sub’ektining faoliyati bilan bog’liq tavakkalchilik turlarining
mohiyati va kelib chiqish xususiyatlariga ko’ra quyidagicha turkumlash mumkin
(7.2-jadval):
tabiiy jarayonlar bilan bog’liq tavakkalchilik;
ishlab chiqarish faoliyatiga oid tavakkalchilik;
mahsulotlarni tashish va asrash jarayoni bilan bog’liq tavakkalchilik;
tijorat faoliyatiga oid tavakkalchilik;
moliyaviy faoliyatga oid tavakkalchilik;
siyosiy, iqtisodiy va ijtimoiy xususiyatdagi tavakkalchilik. Tavakkalchilikni
115
tug’diradigan xavflarning turlari xilma-xil bo’lib,
ularning ba’zi birlari sub’ektning o’z faoliyatini natijasida yuzaga kelsa,
ikkinchi turlari unga bog’lik bo’lmagan tashqi omillarning ta’sirida yuzaga
keladi.
