Issiqlik elektr stansiyalarda

Gaz aralashm asiniig laminar-diffuzion yonish

Yondirgich orqali havo va gaz aralashmsi berilayotgan bo‘lsa, uni yoqishda yonish jarayonini atmosferadagi kislorod bilan diffuziya ko‘rinishida aralashish tufayli sodir bo‘ladi. Shuningdek, gaz va havoni alohida berilganda ham yonish jarayoni o‘zaro diffuziya jarayonida amalga oshadi, chunki yonish tezligi aralashish jarayonining intensivligidan aniqlanadi. Shunga uxshash jarayonlar diffuzion yonish deb ataladi.
Harakatlanish xarakteriga ko'ra, diffuzion yonish ham laminar va turbulent diffuzion yonish turlariga bo‘linadi.
Laminar diffuzion yonish gaz harakatining laminar rejimida amalga oshadi. Yonish uchun zarur bo‘lgan kislorod tashqi tomonidan kiradi va yonuvchi gaz bilan aralashadi; molekulyar diffuziya natijasida olinayotgan aralashma konussimon shakldagi mash’ala hosil qiladi.

. tm*

У I

*#

16-rasm. Laminar diffuzion mash’alaning tuzilishi.
a, b va s - gaz kislorod va yonish mahsulotlarining kon sentrats iyal ari
Diffuzion laminar alangalanish jarayonida yonish zonasidagi harorat maksimal qiymatga erishadi. Uglevodorodli birikmalarga
91
ega gazlar issiqlik jihatidan turg‘un sanalmaydi. Yoqish jarayonida tiklanish zonasida kislorod etishmovchiligi natijasida ular qurum va vodorodga paichalanadi. Uglevodorod tarkibli gazlar parchalanishi harorat ortishi bilan tezlashadi. Masalan; metanni parchalanishi 680 - 700 c haroratda boshlanadi. Havo bermasdan 950 c gacha qizdirilganda metanning 26 %, 1150 ‘ haroratgacha qizdirilganda esa 90 % qismi parchalanadi.
Shuni ta’kidlash lozimki ko‘mir zarrachalarining kimyoviy chala yonishi tarkibidagi uchuvchan birikmalar miqdoriga ham bog‘liq. Bunga sabab yoqilg‘i!aming yonish haroratida tarkibidagi uchuvchan moddalar asosiy qismiga nisbatan tez yonaboshlaydi buning natijasida issiqlikning bir qismi asossiy yoqilg‘i ajralib alangalanib yona boshlaydi, bu holatda koks qismining qizishini va uning to‘la darajada yonishini ta’minlaydi. Yoqilg‘ining bunday yonishi jarayonida ajralib chiqayotgan issiqlik (Qa) miqdori yonish kamerasiga berilayotgan issiqlik (Qb) miqdoridan katta bo'ladi. Ular orasidagi farq (Qa - Qb) yoqilg'ining uzluksiz yonishini tezlashtiradi va haroratning oshib borishi kimyoviy reaksiyaning tezligini oshiradi. har qanday yoqilg‘ilaming yonishida yonish kamerasi issiqligi yoqilg‘ining alangalanish haroratidan yuqori bo‘lsa, yoqilg‘i yonishi jaddalashadi va to‘la yonishi ta’minlanadi.
Zarrachalaming diffuzion yonishi nisbatan sekin kechishi natijasida erkin uglerod va og‘ir uglevodorodlaming bir qismi yonishga ulgurmasdan, kuyindi holida mash’alani tark etadi. Uglerod tufayli S+S 0 2= 2 S 0 muvozanat holatiga muvofiq SO paydo bo‘ladi. YOnish mahsulotlari tarkibiga kiruvchi uglerod, og‘ir uglevodorodlar va SO miqdorlari kimyoviy chala yonish miqdorini oshiradi.
Bug‘ qozonlarining yonish mahsulotlari ta’sirida zanglash jarayonlari harakatlanayotgan tutun gazining haroratiga va tarkibidagi korroziyani keltirib chiqaruvchi moddalaning miq­ doriga bog‘liq. Shu sababli bug‘ qozonlari qizdiruvchiyuzalarida zanglash jarayonining qanday harorat ta’sirida sodir bo‘lishiga qarab yuqori va past harorati korroziya jarayonlari deyiladi.
Bug‘ qozonlarida yuqori haroratli korroziya jarayonlari, asosan qozon qurilmasining bug* hosil qiluvchi qurilmalarida hamda
92
radiatsion qismida joylasngan bug1 qizdirgichlari vuzasida sodir boMadi :qozon qurilmalarining korroziyalanishi tarkibida oltingugurt miqdori yuqori boMgan mazut yoki ko‘mir yoqiladigan qozon qurilmalarida, yoqilgMlaming chala yonishi natijasida, korroziyani keltirib chiqaruvchi oltingugurtining vodorod sulfatli (N2S) birikmasi hosil boMishi natijasida sodir boMadi.
Bu moddalar yuqori haroratda metall va metallning himoya qatlami yemirilishi quyidagi reaksiyalar asosida sodir boMadi.