Исследование в XXI веке ноябрь, 2022 г 591 zamonaviy davrda raqamli iqtisodiyotning imkoniyatlari va
Yüklə 0,77 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
часть 1 « Новости образования : исследование в XXI веке » ноябрь , 2022 г 592 Raqamli iqtisodiyot – bu g‘oya Jaxon banki tomonidan 2016 yil “Jaxon taraqqiyoti haqida ma’ruza-2016: raqamli dividentlar” ma’ruzasida ma’lum qilingan. Jaxon banki mamlakatda raqamlashtirishning ochiq ma’lumotlar, elektron xukumat tizimi, “Yandeks” va “Kasperskiy” kabi raqamli gigantlar, onlayn buyurtma xizmatlari, axborot texnologiyalari yordamida mulk xuquqini ro‘yxatdan o‘tkazish muddatining 10 kunga qisqarishi kabi belgilarni ko‘rsatadi. Shu bilan bir vaqtda alohida tarmoqlar va mamlakat mintaqalari kesimida raqamli iqtisodiyot afzalliklarini amalga oshirish oqibatlarini baholash bilan bog‘liq bir qator masalalarni hal etish zaruriyatini keltirib chiqaradi. “Raqamli iqtisodiyot” - bu real voqelikni to‘ldirib turadigan virtual muxitdir”. Shu sababli O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2018 yil 22 noyabrda qabul qilingan qarorida ta’kidlanishicha: “Raqamli Iqtisodiyotni jadal rivojlantirish uchun shart- sharoitlar yaratish, davlat boshqaruv tizimini yanada takomillashtirish, undan foydalanish imkoniyatlarini kengaytirish, zamonaviy infratuzilmani qo‘llash muxim axamiyatga ega” deb ko‘rsatilishi raqamli iqtisodiyotni rivojlantirish infratuzilmasini amalga oshirish maqsadini ko‘zda tutadi. Buyuk Britaniya – raqamli iqtisodiyot soxasida yetakchilardan biri bo‘lib hisoblanadi. G‘arb tadbirkorligi yangi kommunikatsiya vositalarini birinchilardan bo‘lib, faol o‘zlashtirgan holda imkoni bo‘lgan hamma narsani raqamlashtirdi, xukumatdan elektron raqamli imzoni qonunchilik bilan rasmiylashtirishga erishdi, nafaqat biznes- hamjamiyati ichida balki davlatda ham raqamli aloqani yo‘lga qo‘ydi, davlat idoralari ham o‘z axborot tizimlarini asta-sekinlik bilan raqamli jarayonga integratsiya qildilar. Iqtisodiy “raqamlashtirish”ning uchta asosiy tarkibiy elementlari mavjud bo‘lib ular qo‘yidagilardan iborat: birinchidan, axborot to‘plash va tahlil qilish, ma’lumotlarni to‘g‘ri topish va ular bilan sifatli ishlash uchun bu maqsadda nima qilish kerakligini tushunib yetish; ikkinchidan, birinchi o‘rinda ishlab chiqaruvchi emas, balki iste’molchi extiyojalri xisoblanishi kerak. Raqamli ma’lumotlar nuqtai nazaridan aynan “extiyojlar” ko‘rib chiqilayotgan tushunchada “iqtisodiyot” o‘zini ifodalashi. Ya’ni biz oddiygina bir iste’molni har bir kishi uchun umumiy qulay boshqariladigan hududga o‘tkazishga qodir bo‘ladigan saloxiyatli tizimni ko‘lga kiritamiz. Uchinchidan, boshqaruv. “Raqamli iqtisodiyot” atamasidagi uchinchi element inson ko‘ziga ko‘rinmaydi. Biroq bizning holatda “mashina nigoxi”ni e’tiborga olish “raqamli” va “iqtisodiyot” so‘zlari orasidagi “ko‘rinmas” bo‘shliqni ifodalaydi. Bu ikki tushunchaning barqaror uyg‘unlashuvi tufayli xatto uzliksiz bo‘shliq haqida gapirish ham mumkin bo‘ladi. Boshqaruv (professional kadrlar) – o‘zaro aloqalarni boshqarishning malakali tizimi bo‘lib, nazariya va amaliyotda insoniyatning o‘sib borayotgan |