Исследование в XXI веке январрь, 02 г 1031 nerv sistemasining fiziologiyasi va yosh xususiyatlarining ahamiyati

часть
1
 
«
Новостиобразования
: 
исследование
в 
XXI 
веке
»
январрь
, 202
3
г 
1033 
bo’ladi. Orqa miyada bo’yin, ko’krak, bel, dumg’aza segmentlar joylashgan.
Orqa miyaning har bir segmenti bir juftdan 31 juft nerv tolasi chiqadi,
ular gavda, qo’l, oyoq muskullari va terini nerv bilan ta’minlaydi. Orqa
miya sklet muskullarini harakat refleksini amalga oshiradi (tirsak, tizza,
panjalar reflekslari). 
Uzunchoq miya- orqa miyaning davomi. Uzunchoq miyada-nafas olish,
o’sish, yutish, ter ajratish, so’lak ajratish, aksa urish, yo’talish nerv
markazlari bor. 
Miyacha- ikkita yarim shardan iborat bo’lib, muskullari qisqarish va
taranglashida ishtirok etadi. 
O’rta miya- u tepalik plastinkasi va miya oyoqchalaridan tashkil
topgan va ko’z soq qismi harakatiga keltiruvchi 4 juft sezuvchi va harakat
yadrolari bo’linadi. 
Oraliq miya - o’rta miyaning yuqorisida joylashgan. Bunga ko’rish
bo’rtiqlari,bo’rtiq qismi va tizzasimon tana kiradi (ter ajralish, isiqlik boshqarish,
uglevodlar olish ta’siroti). 
Vegetakti nerv sistemasi-ichki organlar qon tomirlari, yurak muskuli terining
silliq muskullari va bezlarini nerv ta’minlaydi.
Limb sistemasi:gipokami, bel pushtasi gipotalyamusning, tusini bodomsimon
yadrolar kiradi. U odamningtashqimuxid o’zgarishlariga moslashishini taminlashda,
xulq-avtor, xis xayajon shakllanishida, ovqat suyuqliklar ichish, avlodni davom
etirish,o’z-o’zini himoya qilishni xotira va diqqatni ta’minlaydi. 
Bosh miya katta yarim sharlari: u 2ta yarim shardan iborat- bosh miyaning
eng rivojlangan qismi hisoblanadi. 2ta yarim shar o’zaro qalqonsimon tana
orqali birikadi. Miya yarim sharlarida: ko’rish, eshitish, teri sezish, hid bilish,
tam bilish, nutqni eshitish ta’minlanadi. Bosh miya yarim sharlari po’stlog’ning
vazifalari quyidagicha tekshoriladi.
1. Shartli reflekslar usuli. 
2. Bosh miya biotoklarini yozib olish usuli. 
3. Bosh miyada qon aylanishi va moddalar almashishini tekshirish usuli. 
4. Bosh miyani bevosita kuchsiz elektron yoki kimyoviy moddalar bilan
ta’sirlash usuli. 
5. Miyaning turli qismlarini olib tashlash usuli.
Refleks- tashqi va ichki muhit ta’siriga organizmning javob reaksiyasi. Shartli
va shartsiz reflekslar mavjud. Shartli reflekslar tug’madir. Masalan;
ovqatlanish,yutish, chaqaloqning emishi, hazm qilish, siydik haydash, nafas olish,
qon aylanish va h.k.z. Bu reflekslar doimiy bo’lib, nasldan - naslga o’tadi.
Shartli reflekslar -odam hayoti davomida hosil bo’lib ular tarbiya, bilim
olish, hunar o’rganish va boshqa hayotiy tajribalar asosida yuzaga keladi.

---

Международныйнаучныйжурнал
№
6
(100),