Международныйнаучныйжурнал
№
6
(100),
часть
1
«
Новостиобразования
:
исследование
в
XXI
веке
»
январрь
, 202
3
г
1031
NERV SISTEMASINING FIZIOLOGIYASI VA YOSH XUSUSIYATLARINING AHAMIYATI
AbdullayevSalmonbekMurodalio`g`li
Termiz davlat universiteti tabiiy fanlar fakulteti talabas
Xolmirzayev Mahmud Ergashovich
Termiz davlat universiteti tabiiy fanlar fakulteti talabas
Jabborova Dilnora Farhodovna
Termiz davlat universiteti tabiiy fanlar fakulteti talabas
Annotatsiya:
Nerv sistemasining fiziologiyasi va yosh xususiyatlarining ahamiyati,
retseptorlik xususiyati haqida yoritib berilgan.
Kalit so’zlar:
Funksiya, markaziy va periferik. adekvat noadekvat, tirsak, tizza,
panjalar reflekslari, orqa yoki bosh miyalar, tashqi- shartsiz tormozlanish,
ichki- shartli tormozlanish.
NERV SISTEMASINING FUNKSIYASI 2 QISMGA BO’LININIB O’RGANILADI.
1. Funksiya: odam organizmidagi barcha hujayra to’qima
organlari va
sistemalarining ishini boshqarish, tartibga solish, tashqi muhitdan va ichki
organlardan keladigan
axborotlarni qabul qilish, ularni markaziy nerv
sistemasi bilan bog’lash, organizmning barcha organlarini bir-biri bilan
bog’lash, organizmning bir butunligini, moddalar
almashinuvi boshqarish
o’sish va rivojlanishga ta’sir etishdan iborat.
Pavlov nerv sistemasining bu vazifasini unung quyi funksiyasi deb
atagan. Bu vazifani orqa va bosh miyaning quyi qismi uzunchoq, o’rta,
oraliq miya, michada joylashgan nerv markazlari boshqaradi.
Nerv sistemasining 2-vazifasi: odamning tashqi muhit va atrofdagi
boshqa odamlar bilan bog’lanishi, muomolasini
tashqi muhit sharoitiga
moslashuvini ta’minlaydi. Tashqi muhit tasirida atrofdagi boshqa odamlar
bilan munisabati natijasida odamda paydo bo’lgan fikirlash, bayon etish,
bilim olish, hunar o’rganish, xotira kabi
yuksak insoniy xususiyatlar
kiradi. Pavlov nerv sistemasining bu vazifasini oliy nerv faoliyati deb
atagan. Nerv sistemasining bu vazifasini uning yuqori qismida joylashgan
bosh miya yarim shari va uning po’stloq qismi newrv markazi
boshqaradi.
Nerv tizimi 2 qismdan iborat. 1. markaziy . 2. periferik.
Markaziy nerv tizimiga: a) bosh miya. B) orqa miya kiradi.
Markaziy
nerv tizimida nerv hujayralari( neyron tomirlari) markazlari bor.
Periferik nerv tizimida orqa miyadan chiqadigan 31 juft sezuvchi,
harakatlanuvchi nerv tolalari, bosh miyadan chiqadigan 12 juft nervlar
