Исследование в XXI веке январрь, 02 г 481 nikoh va oila sotsiologiyasi
Yüklə 113,92 Kb. Pdf görüntüsü
|
|
часть 1 « Новости образования : исследование в XXI веке » январрь , 202 3 г 482 1857-1929 yillarda yashab ijod etgan Amerika sotsiologi va iqtisodchisi T.Veblenning sotsial institutlar haqidagi konsepsiyasining asosida funksional yondashuvlarni qurish mumkin. Bunga ko'ra oila - Jamiyat a'zolarini takror ishlab chiqarish funksiyasini bajaruvchi institutlar hisoblanadi. Bu masalalarni biz A.Millerning konsepsiyalarida ham qurishimiz mumkin. (1914-1973). O'z davrida M.Veber ham sotsial institutlar va ularning funksiyalari haqida alohida to'xtalib o`tgan. O.Kont o'z sotsiologik nazariyalarida oilani jamiyatning birlamchi asosi sifatida qarab chiqadi va uning kelib chiqishini insoniy munosabatlardagi tabiy holat deb izohlaydi. O.Kontning fikricha: ollada ijtimoiy munosabatlarning barcha ko'rinishlari o'z aksini topadi, ya'ni notenglik (avlodlar va jinslar o'rtasida), tobelik (oila a'zolari o'rtasidagi, oila boshlig'i, kattalar) va x.z. Shunga ko'ra oila bir kichik davlat bo'lib, u davlatning shakillanish asosi, uning modeli, oila sotsial funksiyalari esa - jamiyat funksiyalarini aks ettradi. P.Sorokin oilaviy kelishmovchiliklar, ularning sabablari va oqibatlari haqida keng, to'xtalib o`tgan o'zining sotsiologik tadqiqotlarida (Inson. Sivilizatsiya.) rus. M. 1992. 272- 273 b. L.Prizberg o'zining Sotsial konfliktlar, 1982 y. asarida oilaviy kelishmovchiliklar va ularning oqibati, jamiyat taraqqiyotiga ta'siri haqida ma'lumotlar keltirib, ularning oldini olish va oqibatlariga qarshi kurashish jamiyat oldiga qo'yiladigan muhim vazifalardan biri ekanligi ta'kidlagan. Oilaning funksiyalari, oila tiplari. "Oila Jamiyatning asosiy bo`g`inidir hamda jamiyat va davlat muxofazasida bo'lish huquqiga ega". O'zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasi (63-modda). Nikoh va oila sotsiologiyasi o'z mazmuniga ko'ra juda keng ko`lamga ega bo'lib, xozirgi zamon olla-nikoh munosabatlarining barcha jihatlarini o'z ichiga oladi. Yangi ijtimoiy- iqtisodiy munosabatlarning tarkib topa borishi oila-nikoh munosabatlarida ham jiddiy o'zgarishlarni, oilaviy munosabatlarda vujudga kelayotgan yangi muammolarni keltirib chiqarmoqda. Ayniqsa, ularning ichida oila - nikoh munosabatlarining huquqiy-yuridik yo'nalishi, ahloqiy-estetik, oila va islom dini, oila va aholi salomatligini ximoya qilish muammosi, oila soni, tarkibi va tuzilishi, oilaning moddiy-iqtisodiy taʼminoti, turmush darajasi, oilada er-xotinning o'rni va ro'li, oiladagi ruhiy muhit, oilaviy mojarolar va ajralishlar, ularni keltirib chiqaradigan sabablar, yosh oilalar va ulaming axvoli kabi yo'nalishlar muhim sotsiologik tadqiqot ob'ekti bo'lib kelmoqda. Oila-nikoh sotsiologiyasi turmush tarzi sotsiologiyasi bilan uzviy bog'liq holda olib qarab o'rganiladi. Zero, oila bilan bog'liq bo'lgan barcha masalalar kishilar turmush tarzi tarkibiga kiradi. Ammo, oila jamiyatning kichik yacheykasi sifatida maxsus sotsiologik tadqiqotga muxtoj. Shuning uchun ham oila-nikoh sotsiologiyasi maxsus sotsiologik |