İstanbul Ermeni Patrikleri ve Siyasî Faaliyetleri (1878-1923)

Patrik Seçilmesi

Patrik Ohannes Arşoroni Efendi’nin görevinden istifa etmesi ve bu 

isteğinin Ermeni Patrikhanesi Meclis-i Umumisi’nin yaptığı toplantı 

sonucunda  kabul  edilmesi

71

  üzerine,  Ermeni  Patrikhanesi  Meclis-i 

Umumi’si, yeni Patriği seçmek üzere toplanmış, Kumkapı’da Patrikhane 

Kilisesi’nde  patrik  seçimini  yapmışlar  ve  Diyarbakır  murahhasası 

Piskopos Zaven Efendi, 85 üyenin katıldığı seçimlerde 64 oy olarak, 46 

yaşında İstanbul Ermeni Patrikliği’ne seçilmiştir

72

.

79. İstanbul Ermeni Patriği olan Zaven Efendi, göreve başladıktan 

sonra, arazi ve asayiş meseleleriyle ilgili şikâyetleri değerlendirmeye baş-

lamıştır. Zaven Efendi’nin göreve başladıktan sonra, aktif olarak takip 

ettiği konulardan biri de 1914 yılında yapılan Meclis-i Mebusan seçim-

leridir. Ermenilerin hükümet nezdindeki bütün işlerini takip etmiştir.

Seçim çalışmaları esnasında Ermeniler, Osmanlı hükümetiyle pazar-

lığa girmek istemişler, Ermenilere genel nüfus miktarı oranında Ermeni 

mebus verilmesini ve bu seçimlerin de Patrikhane vasıtasıyla Ermeniler 

tarafından  yapılmasını  istemişler,  bu  istekleri  hükümet  tarafından 

reddedilmiştir

73

.

---

DOÇ. DR. RECEP KARACAKAYA

96

Ermenice  olarak  yayınlanan  Azadamard  gazetesine  bir  açıklama 

yapan, Ermeni Patriği Ermenilerin isteklerinin hükümet ile İttihad ve 

Terakki  Fırkası’nca  kabul  edilmediğini,  bundan  dolayı  görüşmelerin 

kesileceğini ve Osmanlı Parlamentosu’na karşı Ermenilerin takınacağı 

tavrın Meclis-i Muhtelit’te görüşülerek kararlaştırılacağını belirtmiştir.

1914  yılının  Mart  ayı  içinde,  Dahiliye  Nazırı  Talat  Beyi  yeniden 

ziyaret eden Zaven Efendi bu defa da, Sason-Havit havalisinde Ermeni 

karyelerinin Kürtler tarafından muhasaraya alındığına dair Muş murah-

hasasından gelen telgrafnameyi sunmuş ve ahalinin hayat ve mallarının 

taarruzdan muhafazasını istemiştir

74

.