Iv asrdan XIII asr boshlarigacha 7-sinf o‘quvchilari uchun darslik
Yüklə 0,6 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
Ijodiy faoliyat
Bu davrda ham yurtimizda moddiy va ma’naviy ma - daniyatning yangidan yangi betakror namunalari yara - tildi. Turli olimlar, mutaxassislar bahsiga sabab bo‘lgan Turk-runiy, Urxun-Yenisey yozuvi, Kultegin bitiklari, Bilga xoqon yodnomasi va shu singari noyob topilma - lar turk yozma madaniyatining qadimiyligi va rang-ba - rangligidan guvohlik beradi. Turon zaminida turkiy yozuv bilan bir qatorda Sug‘d va Xorazm yozuvlari ham keng qo‘llanilgan. Sug‘d yozuvi chapdan o‘ngga qarab yozilgan. Sha - harlarda so‘g‘d-turk ikki tilliligi rasmiy odat bo‘lganligi haqida Mahmud Qoshg‘ariyning «Devonu lug‘otit-turk» (XI asr) asarida ham qayd etib o‘tilgan. Bu yozuvlarda ulug‘ ajdodlarimizning qadimiy tarixi, boy madaniya - ti bilan birga Navro‘z bayramiga oid ma’lumotlar ham aks etgan. Bugungi kunda milliy bayramimiz bo‘lgan Navro‘z ham o‘sha davrlarda keng nishonlangan. 35 Ijodiy faoliyat Bugungi kunda Navro‘z bayra- mida biz qanday milliy o‘yinlar- ni tashkillashtiramiz? Dehqonlar va boylar bu vilo- yatdan qochdilar hamda Turkis- ton va Taroz (yaqinida) bir shahar bino qiladilar, chunki Buxorodan qochib ketgan toifaning raisi bo‘lmish bir katta dehqonning nomi Hamuk edi. «Hamuk» deb, Buxoro tilida gavharga aytiladi, «ket» esa — shahar, ya’ni Hamuket «Hamuk — gav harning shahari» demakdir. Buxoro tilida katta odamni «hamuk», ya’ni falonchi gavhar deydilar. So‘ngra Buxoroda qolgan kishilar o‘zlarining (qochib ketgan) sarkardalariga odam yuborib, Abruyning jabr-zulmidan qutqarishni so‘radi- lar. Shunda sarkardalar va dehqonlar turklar podshohining oldiga bordilar — u podshohning nomi Qarojurin turk bo‘lib, ulug‘ligi sababli unga Biyog‘u deb laqab bergan edilar — va Biyog‘udan arz-dodlariga yetishni iltimos qildilar. Biyog‘u Sheri kishvar ismli o‘z o‘g‘lini ko‘p lashkar bilan yubordi. Sheri kishvar Buxoroga kelgach, Bay- kandda Abruyni tutib bandi qildi... Sheri kishvarga bu viloyat yoqib qolib, otasi- ga xat yubordi va undan bu viloyatni talab qilib, Buxoroda turishi uchun ruxsat berishini iltimos qildi. Biyog‘udan: «U viloyatni senga bag‘ishla- dim», — degan javob kelgach, Sheri kishvar Ha- muketga odam yuborib, Buxorodan qochib ketgan kishilarni xotin va bola-chaqalari bilan Buxoroga oldirib keldi... Sheri kishvar Buxoro shahristonini qurdi. U yigirma yil podshoh bo‘lib turdi. Undan keyin bo‘lgan boshqa podshoh Iskajkat, Sharg‘ va Romtin qishloqlarini bino qildi, so‘ngra Farax shiy (Varax sha) qishlog‘iga asos soldi. Abu Bakr Narshaxiyning «Buxoro tarixi» kitobidan Abruy qo‘zg‘oloni, rassom V. S. Kaydalov Yüklə 0,6 Mb. Dostları ilə paylaş:
|