Iv asrdan XIII asr boshlarigacha 7-sinf o‘quvchilari uchun darslik
Yüklə 0,6 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
Ijodiy
faoliyat Ma’lumot uchun Movarounnahrning islomlashuviga quyidagi ikki omil bevosita o‘z ta’sirini o‘tkazdi Islom dini Turonga kirib kelishidan avval hukmdorlik qilgan (ixshid, buxorxudot va boshqa)lar o‘z mavqelarini saqlab turdilar. Jumladan, ular mahalliy aholini boshqa- rish va ulardan arablar foy- dasiga soliq yig‘ish vazifalari- ni bajardilar. Umaviy hukmdorlari (arab xalifalari) mamlakat ichki ishlariga bevosita ara- lashmasdan, mahalliy sulola- lardan o‘lpon olish bilan chek- lanardilar. Ba’zida bu o‘lpon mahalliy aholidan yig‘ilgan jiz’ya (boshqa din vakillari- dan yig‘iladigan soliq) sifati- da qabul qilinar edi. Bu esa keyin chalik islom dinini qabul qilgan aholidan oddiy soliq yoki jiz’ya (jon solig‘i) yig‘ish masalasida chigallikning kelib chiqishiga sabab bo‘ldi. Umaviylar davrida arab- larning mahalliy aholi tara- fidan islom dinining qabul qilinishiga monelik qilishi kuzatildi. Chunki arablar ilk davrda talay imtiyozlarga ega edilar. Bu davr qoidalariga ko‘ra, islom dinini qabul qil- gan kishi jamiyatda arablar kabi imtiyozlarga ega bo‘lardi. 67 Mulohaza uchun Qutayba ibn Muslim arab lashkarboshchisi bo‘lib, 704- yili uni arab xalifasi Abdurahmon ibn Marvon Xurosonga noib etib yuboradi. IX asr muarrixi Muhammad Narshaxiyning yozishicha, Qutayba ibn Muslim Shomning Boxila degan joyida tavallud topgan. Uning to‘liq ismi-sharifi Amir Qutayba ibn Muslim ibn Umar ibn Husayn ibn Robiya ibn Xolid ibn Usayd Al-Xayr bo‘lgan. Uning zimmasiga Xurosonda davlat ishlari bilan birga, mahalliy aholini Islomga da’vat qilish, masjid va madrasalar barpo ettirish yuklangan. Xitoy va arab tilidagi solnomalarga ko‘ra, Qutayba ibn Muslim g‘ayratli va uddaburon lashkarboshi, adolatli hukmdor, xiyonatni yoqtirmaydigan, o‘jar tabiatli, ilmli va she’riyatni qadrlovchi inson sifatida gavdalanadi. Yüklə 0,6 Mb. Dostları ilə paylaş:
|