Iv bap. Tarmaq operacion sistemaları 1 Operacion sistemalardıń wazıypası qollanılıwı

Тоkendi uzatiw usuli ádette sistema arqali ámelge asıriladı. Tokendi qabil qilǵan har bir kompyuter belgilengen waqıt araliǵi- tokendi uslap turiw waqtı aralıǵında ajratılǵan ortaliqtan paydalana alıw huquqina iye boladı.

Bul waqıt aralıǵında kompyuter ozinıń kadrların jonetedi. Belgilengen waqıt tamamlanǵannan soń kompyuter tokendi basqa kompyuterge uzatip beriwge májbur.

Solay etip egerde kompyuterler sani aniq bolsa, ol halda paydalanıwshı kutiw waqtın tokendi uslap turiw waqtına teń boladı. Egerde tokendi qabil qilǵan kompyuterdi uzatatuǵin paketleri joq bolsa, belgilengen waqıttiń otiwin kutpesten tokendi keying kompyuterge beredi, bunday jaǵday bolsa kutiw waqtınıń qisqarıwina alıp keledi.

Тоkendi kompyuterden kompyuterge uzatiw izbe-izligi túrli usil menen aniqlaniwi mumkin. Token Ring hám FDDI tarmaqlarında topologiya dúzilisinnen aniqlanadı. Sheńber topologiyasında kompyuter tokendi ozinnen bir aldinǵi qońsisinnan aladı, uzatiwda bolsa keyingisine uzatadı.

Тоkendi uzatiw algoritmin tekǵana sheńberde emes, balkimbasqa topologiyalarda da ámelge asıriw mumkin. Kompyuterlerdi fizikalıq jalǵaw ushın uliwma koaksial kabelden paydalanǵanda token kompyuter kabelge qayerden jalǵanǵanina baylanisli bolmaǵan halda aldinnan belgilengen izbe – izlikte kompyuterge uzatiladı.

Ajratılǵan ortaliqqa kiriwdiń basqa usuli bul oraylasqan soraw usuli. Таrmaqta ajratılǵan baylanis bar bolıp, ol baylanıslar ortasında bolistirilgen ortaliq ushın hárekette sudya wazıypasın atqaradı. Sudya tarmaqtaǵi baylanıslardan uzliksiz túrde uzatiwǵa kadrlar bar yamasa joqliǵi haqqinda sorap turadı. Maǵlıwmatlardı uzatiw boyınsha xabarlar jiynap alinǵannan soń sudya kadrlardı uzatiwshi baylanisqa ajratılǵan ortaliqti iyelep, kadrlardı uzatiw huqiqin beredi. Kadrlar uzatiw protsessi tamamlanǵannan soń soraw protsessi takrarlanadı.

Soraw algoritmi oraylaspaǵan koriniste boliwi mumkin. Bunday hallarda barlıq baylanıslar bir-birlerine ajratılǵan ortaliq járdeminde kadrlardı jiberiw boyınsha mutajlikler haqqinda xabar beredi. Bunnan soń usi informaciya tiykarında hám har bir baylam málim bir shártlerine mas halda paketlardı uzatiw boyınsha basqa baylamlarǵa baylanisli bolmaǵan halda ozinıń nawbetin aniqlaydi.

Determinlesken ruxsat algoritmleri tosattan ruxsat algoritmlerinnen parq qiladı. Determinlesken ruxsat algoritmları kop juklemeli yaǵniy paydalaniw koeffitsienti birge jaqinlasqan tarmaqlarda unemli isleydi. Juklemesi kop bolmaǵan tarmaqlarda tosattan ruxsat algoritmi bir qansha unemli esaplanadı, bul jaǵdayda ortaliqtan paydalaniw huqiqin aniqlaw protsessine waqıt sariplamastan kadrlardı tez uzatiw imkanin beredi. Determinlesken kiris usilinıń abzalliǵi sonda olar trafikti basqarıwi mumkin.

Kadrlarni transportlaw protsessin kórip shıǵamız.

Transportlaw paydalana alıw usilina baylanisli halda bir neshe basqishta MAC baǵanada orinlanadı.

Каdrlardı formalastiriw. Bul basqishta joqarı baǵanadan alinǵan informaciya tiykarında kadr maydanların (Derek hám qabil qiliwshi adresi, maǵlıwmatlar, joqarı paǵanadaǵi maǵlıwmatlardı uzatiwshi protocol qásiyeti) toldiriw ámelge asıriladı. Kadr formalandirilip bolǵannan soń MAC paǵanası kadrlar jiynaǵin esaplaydi hám olardı mas maydanlarǵa jaylastiriladı.

Ortaliq arqali kadrlardı uzatiw. Qashan kadr formalandirilǵan hám ajratılǵan ortaliqqa kiriwge ruxsat alinǵan bolsa, MAC paǵana kadrların barlıq kadr maydanların bitlap ortaliqqa uzatiwshi fizikalıq paǵanaǵa uzatiladı. Fizikalıq paǵanasınıń wazıypası kadr baytların izbe-iz bitlarǵa ózgertiwshi hám olardı mas túrde elektr yaki jaqtiliq signallarına kodlawshi tarmaq adapterinıń uzatiwshisi bolıp xızmet qiladı. Signallar ortaliq arqali otkennen soń ajratılǵan ortaliqqa jalǵanǵan, signallardı qayta baytlarǵa aylandirip beriwshi tarmaq adapterlerine kelip tusedi.

Каdrlardı qabil qiliw. Ajratılǵan ortaliqqa jalǵanǵan har bir tarmaq baylaminıń MAC paǵanasına kelip túsken kadrlardıń belgilengen adresin tekseredi hám egerde ol ozinıń adresi menen saykes kelse oǵan islew beriwdi dawam ettiredi, keri jaǵdayda bolsa kadr taslap jiberiledi. Islew beriw protsessinıń dawaminda kadrlardıń baqlaw jiyindisi tekseriledi. MAC paǵanası aniq baqlaw jiyindisina iye bolǵan kadrlardı joqarı paǵanaǵa uzatadı, sol menen MAC paǵananıń wazıypası tamamlanadı. Egerde kadrlardıń baqlawjiyindisi informaciyani uzatiw waqtında buzilǵanlıǵın bildirse kadr taslap jiberiledi.

Keltirilgen paketlerdi jiberiw izbe-izligi diagrammaları yarim dupleksli maǵlıwmatlardı uzatiw halatına mas keledi.

LLC paǵanası orinlaytuǵin wazıypalardı kórip shıǵamız:

• 
  Tarmaqta birge turiwshi paǵana menen interfeysti jasaw;
  
• 
  Berilgen dárejedegi isenimliklikde kadrlardı jetkiziwdi támiynlew.
  

LLC paǵananıń interfeysli funksiyaları – paydalanıwshı hám xızmetshi maǵlıwmatların MAC paǵnası hám tarmaq paǵanası ortasında uzatiw.

Maǵlıwmatlardı paǵana boyınsha joqarıdan tómenge uzatqanda LLC paǵana paydalanıwshı maǵlıwmatları jaylasqan paketti (missal ushın IP yaki IPX paket) tarmaq paǵanasındaǵi protokoldan qabil qiladı. Paketten tısqarı joqarıdan LN texnologiyasındaǵi formatta belgilengen baylam adresi da uzatiladı. Bul adresten kadrlardı usi local tarmaq boylap uzatiwda paydalaniladı(TCP/IP steki atamalarında bunday address apparatqa tiyisli dep ataladı). Tarmaq paǵanasınnan alinǵan paket hám apparat manzilin keying MAC paǵanaǵa uzatadı.

Zárúr jaǵdaylarda LLC paǵana maǵlıwmatların tarmaq paǵanasınıń bir neshe protokollarınnan MAC paǵanadaǵI jalǵiz protokolǵa uzatiw arqali multiplekslew máselesin hál etedi. Maǵlıwmatlardı paǵana boyınsha tómennen joqarǵa uzatılǵanda MAC paǵanadan tarmaqtan kelgen tarmaq paǵanasındaǵi paketti LLC qabil qiladı. Endi oǵan jáne bir interfeys funksiyasın orinlaw qaladı, yaǵniy bul demultiplekslew bolıp, MAC arqali alingán maǵlıwmatlardı qaysi tarmaq protokolinnan jiberiw máselesin sheshiw qaladı(5.4-súwret).

LLC baǵananıń ekinshi tiykarǵı wazıypası-bul belgilengen dárejedegi isenimlilikte kadrlardı jetkiziw. LLC protocol buzilǵan yaki joǵalǵan kadrlardı tiklew ámeli bar yaki joqliǵi, yaǵniy isenimli jetkiziw boyınsha pariqlanıwshı bir neshe jumısshi xalatın qollaydi. Tarmaq paǵana menen birge turiwshi LLC paǵana onnan ol yamasa bul qásiyet penen kanal paǵanasındaǵi transport ámelin orinlawǵa soraw qabil qiladı. LLC paǵanaǵa 3 túrdegi transport xızmetin usinadı.

LLC1 xızmeti – ornatilmastan baylanisqan hám qabil qilinǵan maǵlıwmatlardı tastiqlamaytuǵin xızmet. LLC1 paydalanıwshıǵa maǵlıwmatlardı uzatiw ushın kem saripli derekti beredi. Bunday jaǵdayda LLC deytagramma is jaǵdayin qollaydi, sonıń ushın hám LHT MAC baǵanasında uliwma deytagramma halatında isleydi. Ádette bul ámel qátelikten soń maǵlıwmatlardı tiklew hám maǵlıwmatlardı tartiplew siyaqli wazıypalar joqarı baǵanalarda turiwshi protokollar orinlanǵanda isletiledi hám sonıń ushın LLC baǵanada olardı tákirarlawǵa zárurlik joq.

LLC2 xızmet – paydalanıwshıǵa qálegen maǵlıwmatlar blokin uzatiwdan aldin logikaliq baylanisti uyreniw imkaninyatın beredi hám kerek bolsa usi ornatılǵan baylanis sheńberinde bloklar aǵimin tártiplew hám qátelikten soń maǵlıwmatlardı tiklew ámeli orinlanadı. Maǵlıwmatlardı isenimli jetkiziw ushın LLC2 protokol sirpanıwshı ayna algotirminnen paydalaniladı.

LLC3 xızmeti – baylanis ornatilmastan xızmet, tek bunda qabil qilinǵan maǵlıwmatlar tastiqlanadı. Bir neshe jaǵdaylarda (missal ushın real waqıt sistemaları, islep shıǵarıw tarmaqların basqarıw) bir tárepten maǵlıwmatlardı jiberiwden aldin logikaliq baylanistaǵI waqıt sarpi tuwri kelmeydi, basqa tárepten bolsa jiberilgen maǵlıwmatlardıń jiberilgenligin tastiqlaw zárur esaplanadı. Bul túrdegi jaǵdaylar ushın LLC3 xızmetinıń LLC1 hám LLC2 ortasında ozara kelisiw bolǵan qosimsha xızmet kózde tutilgán, ol logikaliq baylanisti ortanıwdı názerde tutpaydi, biraq qabil etilgen maǵlıwmatlardı tastiqlawdi támiynleydi. Joqarıdaǵi keltirilgen LLC paǵanalarınıń qaysi birinnen paydalaniw joqarı baǵana talabinan aniqlanadı.

5.2. Ethernet standart texnologiyasınıń qásiyetleri
Joqarıda keltirilgen standartlar hám maǵlıwmat almasıw usilları dáslepki standart tarmaq texnologiyalarınnan biri bolǵan Ethernet texnologiyasınıń ajratilatuǵin ortalıǵında qálipleskenligin kóremiz.

Тоpologiya. Ethernet standartinda ulıwmalıq shina fizikalıq jalǵaniw topologiyası qatań belgilengen. Uliwma shinanıń klassik variant: koaksial kabelli ajratılǵan ortaliq, barlıq kompyuterler ajratılǵan ortaliqǵa tarmaq adapter arqali baylanisqan.

Коmmutatsiya usili. Ethernet texnologiyasında paketlerdi deytagrammali kommutatsiyadan paydalaniladı. Ethernet tarmaǵinda kompyuterler ortasında almasıwshi maǵlıwmat birligi kadr dep ataladı. Kadr ornatılǵan formatqa iye boladı hám usinıń menen birge túrli xızmet maǵlıwmatları ko;rsetilgen maydanlardan ibarat boladı. Kommutatasıya tarmaq adapter hám ajratılǵan ortaliq járdeminde ámelge asıriladı. Tarmaq adapterleri virtual kommutator interfeysine ajratılǵan ortaliq hám interfeysler ortasında kadrlardı uzatiwshi kommutattsion blok dep koriledi. Kommutatsion blok jumısinıń bir bólegin adapterlerde orinlaydi, olar qaysi kadr onıń kompyuterine adresslengenligin, qaysi biri bolsa kerisinshe ekenligin aniqlaw máselesin sheshedi

Adresslew. Har bir kompyuter, aniqraǵI har bir tarmaq adapter kem ushraytuǵin apparat MAC – adresske iye boladı. Ethernet address tegis tsifrali address bolıp, bul jerde ierarxiya paydalanilmaydi. Tańlawshi, keń esittiriwli hám guruppali jiberiw ushın adresslerdi qollaydi.

Ortaliqti ajratiw hám multiplekslew. AqirǵI baylanıslar maǵlıwmat almasıw ushın tosattan ruxsat usilinnan paydalanilǵan halda jalǵiz ajratılǵan ortaliqtan paydalaniladı. Ethernet tarmaǵinıń aqirǵi baylanıslarınnan keliwshi informaciya aǵimları uzatılǵan kanalda bolingen waqıt is tártibinde multiplekslenedi, yaǵniy har qiyli paketler aǵimina kanal nawbetpe-nawbet beriledi.

Коdlaw. Ethernet adapterleri ortaliqqa nol hám bir kompyuter tsifrlarınnan ibarat tuwri múyeshli impulslar tarqatip 20Mgts takt chastatada isleydi. Kadrlar uzatiw baslanǵanda onıń barlıq bitleri tarmaqqa 10 Mgts/s turaqli tezlik penen uzatiladı(har bir bit eki taktta uzatiladı). Bul tezlik Ethernet tarmaǵindaǵi baylanis ortalıǵınıń ótkiziwsheńlik qásiyetlerinnen aniqlanadı.

Isenimlilik. Мaǵliwmatlardı uzatiw isenimliligin asıriw ushın Ethernet tómendegi usildan paydalanadı, yaǵniy kadrlardı jiberiwden aldin hám jiberiwden keying baqlaw nátiyjesin esaplaw arqali ámelge asıriladı. Eger qabil qiliwshi adapter baqlaw summani qayta esaplaǵanda kadrda qátelikti aniqlasa, ol jaǵdayda kadr taslap jiberiledi. Ethernet protokolinda kadrlardı qayta uzatiw názerde tutilmaǵan, bul másele basqa texnologiyalar menen, missal ushın ТСР/IP tarmaqlarında TCP protokoli menen hál etiliwi kerek.

Yarim dupleksli uzatiw usili. Ajratilatuǵin Ethernet ortalıǵınıń ozinde uzatiw kanalin sawlelendiredi, bunda tarmaq adapter maǵlıwmatlardı uzatiw hám olardı nawbet penen qabil qiliw ámelin orinlaydi.

Náwbetler. Ethernet tarmaǵinda buffer yadli kommutatordiń bolmawi onda náwbet joqlıǵın bildirmeydi. Bunda náwbet tarmaq adapterinıń buffer yadına jaylastirilǵan. Ortaliq basqa tarmaq adapterinıń maǵlıwmat uzatiwi arqali bánd bolǵan waqıt dawaminda maǵlıwmatlar tarmaq adapterlerine kelip tusedi, biraq bul waqıtta bolsa tarmaqqa uzatilmaydi, olar náwbet payda etken halda Ethernet adapterinıń ishki buferinde jiynala baslaydi. Sonıń ushın da Ethernet tarmaǵinda paketler kommutatsiya qilinıwshı barlıq tarmaqlardaǵi siyaqli kadrlardı uzatiwda keshigiwler júzege keledi.

5.3. CSMA/CD kollektıv paydalana alıw usılı

CSMA/CD(Carrıer Sense Multıple Access wıth Collısıon Detectıon — alıp barıw chastotanı tanıwshı hám anıqlawshı komandalıq ruxsat) usılı Internet tarmaǵınıń maǵlıwmatlardı uzatıw ortalıǵına ruxsat alıw ushın qollanıladı. Bul usıldan tek komandalıq ruxsat alıw halatındaǵı ulıwmalıq shınalı tarmaqlarda paydalanıladı.

Ajratılatuǵın ortalıqta ruxsat alıwdı támiynlew basqıshında hám tarmaq ábaylanıslarınıń tarmaq ıntterfeysın ıdentıfıkatsıya qılıw ushın IEEE 802.3 standartı menen anıq belgılengen 6-baytlı MAS-adres dep atalıwshı adreslerden paydalanıladı. Bul adresler tarmaq adapterlerın ıslep shıǵarıwshı kompanıya tárepınen qurılmaǵa turaqlı ornatıladı, sonıń ushında tarmaq adapter almastırılǵanda sol kompyuterdıń tarmaq ınterfeysı adresı de ózgeredı.

Ádette MAS-adresı sızıqsha yákı qos noqat penen ajratılǵan altı jup on altılıq san kórınısınde jazıladı, mısal ushın 11-A0-17-3D-BC-01. Hár bır tarmaq adapter álbette 48 bıtlı (6 bayt) bır MAS-adreske ıye boladı.

Tarmaq adapterın ıslep shıǵarıwshı kóp sanlı ıslep shıǵarıwshılar ortasında múmkın bolǵan adreslerdı bólıstırıw ushın, adreslerdıń tómendegı strukturasınan paydalanılǵan (5.5-súwret) :

• 
  adres kodınıń 24 kıshı razryadı OUA (Organızatıonally Unıque Adress) dep atalıp, shólkemlestırılgen halda kereklı adres esaplanadı. Tek usılar tarmaq adapterlerıne ıslep shıǵarıwshılar tárepınen ornatıladı (16 mıllıonnan artıq kombınatsıya boladı) ;
  
• 
  adres kodınıń keyıng 22 razryadı OUI (Organızatıonally Unıque Identıfıer) dep atalıp, s shólkemlestırılgen halda kereklı adres esaplanadı. IEEE neshe OUI belgıleydı. Bul bolsa ıslep shıǵarıwshılardıń hár túrlı adapterler adreslerı bır túrlı bolıp qalıwınıń aldın aladı (45 mıllıonnan artıq hár túrlı OUI bolıwı múmkın ) . usı ekı adres bırgelıkte UAA (Unıversally Admınıstertd Adress) dep ataladı hám unıversal basqarılıwshı adres yákı IEEE- adres dep ataladı;
  
• 
  adrestıń ekı úlken razryadı basqarıwshı hám adres turın ańlatıp, qalǵan 46 razryadların tárıplew usılı esaplanadı. I/G (Indıvıdual/Group) úlken bıt usı adresın ındıvıdual yakı toparlı ekenlıgın anıqlaydı. Eger ol 0 ge ornatılǵan bolsa, ol jaǵdayda ındıvıdual adres ( bır tarmaq ınterfeysın ıdıntıfıkatsıya qıladı ) , egerde ol 1 ge ornatılǵan bolsa, ol jaǵdayda toparlı adres ekenlıgın kórsetedı.
  

Gruppalı adreslewde paketlerdi oǵan tiyisli hámme tarmaq adapterleri aladı, bunnan tısqarı gruppalı adres hámme 46 kishi razryadlar menen anıqlanadı. Ekınshı basqarıwshı bıyt U/L (Unıvrsal/Local) usı tarmaq adapterıne adres qanday ózlestirilgenın (lokal yáki oraylastırılǵan IEEE 802 nızamı boyınsha ) anıqlaydı. Ádette ol 0 ge ornatılǵan boladı.

Maǵlıwmatlardı keń esittiriwli (birden kópke) uzatıw ushın arnawlı ajratılǵan, 48 bittiń hámmesınde 1 ornatılǵan tarmaq adresinen paydalanıladı. Uzatılǵan maǵlıwmatlardı individual hám gruppalı adrres bolıwına qaramastan tarmaqtıń hámme abonentlerıniń qabıl qıladı.

Oraylastırılǵan halda bólistiriletın adreslerdiń zárúrligı Ithernet, Token Ring hám FDDI tiykarǵı lokal tarmaq texnollogıyalarınıń hámmessınde tarqaladı. Lokal adresler hám olardı zárúrligin támiynlew tarmaq orınbasarı moynına júklenedı. Ortalıqtan paydalanıwdı támiynlew hám maǵlıwmatlardı uzatıwdı kórıp shıǵamız.

Belgilengen maqsetti ápiwaraq túsındırıw ushın hár bir baylanıs tek bir tarmaq interfeysine iye boladı hám bul jaǵdayda GSMA/CD algoritm tıykarında internet tarmaǵında maǵlıwmat uzatıw qanday payda bolıwın kóremız.

Maǵlıwmattı uzatıw imkaniyatın alıw ushın anıqlawshı intarfeys ajratılǵan ortalıq bos ekenligine isenim payda qılıw zárúr. bul bolsa tasıwshı chastota dep atalıwshı signaldı tikarǵı garmonikasın esitiw arqalı ámelge asırıladı.

Ortalıqtıń << jumıssız emesligin >> qásiyetin chastotalardıń bolmaslıǵın bildiredı. Bul chastota internet 10 Mbit/c texnollogiyasınıń hámme varıyantları ushın qabıl qılınǵan manchestr kodlaw usılında uzatılıp atırǵan bir hám noller izbe-izlıgine baylanıslı halda 5-10 MGts teń boladı. Eger ortalıq bos bolsa, orama maǵlıwmatlardı uzatıw huqıqına iye boladı. 5.6- súwrette keltirilgen mısalda 1-orama ortalıq bos ekenligin anıqladı hám ózinin maǵlıwmatların uzata baslaydı. Klassik internet tarmaǵında koaksial kabelde uzatıwshı esaplanǵan 1-baylanıslı sıgnalları eki tárepke tarqalmaqta. Bul signaldı tarmaqtıń hámme baylanıslar aladı. Maǵlıwmatlar kadrı har dayım 7 baytlı ( hár biriniń mánisi 10101010 ) hám 8 baytlı (hár birini’ńmánisı bolsa10101011 ) bolǵan preambula (kadrlardıń baslanıw bólimi) járdeminde gúzetip barıladı. Axırǵı bayt kadr basın sheklewshi atqa iye. Preambula uzatıwshıǵa bit hám baytlar, sinxronlap qabıl qılıwshıǵa kiritiw ushın kerek boladı. Eki izbe-iz birdiń payda bolıwı qabıl qılıwshıǵaa preambula tamamlanǵanlıǵı hám keyingi bit ákadr basın bildıredı.

Kabelge jalǵanǵan hámme stantsıyalar óziniń ishki buferıne uzatılǵan kaadrlardıń biterin jazıwdı baslaydı. Kadrdıń birinshi 6 baytında jetip barıwı kerek bolǵan adres boladı. Kadr maǵlıwmatlarınan óziniń adresin bilgen (belgilengen ) stantsiya óziniń ishki buferine kaddrdı jazıwdı dawam ettiredi, qalǵanları bolsa kadrdı qabıl qılıwdı toxtatadı. Belgilengen stantsiya qabıl qılınǵan maǵlıwmatlarǵa islew beredi hám olardı óziniń stegi boyınsha joqarıǵa uzatadı. Internet kadrında tek ǵana belgilengen adres , bálkım maǵlıwmatlardı uzatıwshı baylanıstıń adresi de boladı, sebebi oǵan juwap qaytarıw ushın kerek boladı.

1. 
   baylanıs tárepınen kadrlardı uzatıw waqtında
   
2. 
   baylanıus óziniń kadrların uzatıwdı baslawǵa háreket qıldı hám ortalıq bánd ekenligin, yaǵnıy tasıwshı chastota bar ekenligin anıqlaydı, soniń ushın
   
3. 
   baylanıs kadrlerdiń uzatılıwı tamamlanıwın
   
4. 
   baylanıs kútiwge májbúr.
   

Kadrlerdıń uzatılıwı tamamlanǵannan soń tarmaqtıń hámme baylanıslar paketler aralıǵındaǵı IPG (Inter Packet Gap) teń (9.6 mkc) texnogiyalıq tánepis (pawza) qılıwları kerek. Bul pawza tarmaq adapterlerın baslawısh halatına keltırıw ushın kerek boladı, bunnan tısqarı ortalıqqa birǵana stantsıya iyelik etiw mashqalasınıń aldın aladı. Texnologik pawza tamamlanǵannan soń baylanıs kadrlerin uzatıw huqıqın aladı, sebebı uzatıw ortalıǵı bos. Keltirilgen mısalda 1-baylanıs kadrlerin uzatıp bolǵansha 2-baylanıs kútip turdı, keyin bolsa 9,6 mkc pawzanı ámelge asırdı hám óziniń kadrlerin uzatıwdı basladı.

Ortalıqtıń esitiw mexanizmi hám kadrler aralıǵındaǵı eki yákı onnan artıq stantsiyalar bir ortalıqta boslıǵın anıqlap, óz kadrlerin uzata alıw halatların kórsetedı. Bunday xoldakollizatsiya júz beredi yaǵnıy ulıwma kabelde kadrler tutasadı hám xabar buzıladı.

Kollizitsıya – Internet tarmaǵınıń jumıs waqtında normal halati esaplanadı. Kollizitsıya halatı payda bolıwı ushın eki stantsiya tek bır waqıtta maǵlıwmat uzatıwı shárt emes, bunday halat kemnen-kem ushraydı. Kóp ushraytın halat – bul bır baylanıs maǵlıwmatlardı uzatıwdı baslaǵanında , az waqıt ótip, basqa baylanıs ortalıǵın tekserip, onıń boslıǵın anıqlaǵannan soń (bunday halda birinshi baylanıstıń sıgnalı oǵan shekem jetip barmaǵan boladı) óziniń paketlerin uzatıwdı baslaydı. Sonday qılıp, kolliziyanıń payda bolıwı tarmaq baylanıslarınıń islew waqtındaǵı aralıqları arqalı kelip shıǵadı.

Kollizitsiyaǵa tuwrı islew beriw ushın hámme stantsiyalar bir waqıtta kabelde payda bolıwshı signallardı gúzetip turıwları kerek boladı. Eger uzatılıp atırǵan hám kúzetilip atırǵan sıgnaldan parıq qılsa, ol jaǵdayda CD(Collısıon Detec­tıon) kollizitsiya payda bolǵanlıǵı anıqlanadı. Tarmaqtıń hámme stantsiyaları kollizitsiya itimalllıǵın tez anıqlawdı asırıw ushın kollizitsiyanı anıqlaǵan stantsiya óziniń kadrlerın uzatıwdı (kelgen ornında) toxtatadı hám kollizitsiya halatıon kúsheyttirip tarmaqqa 32 bitli izbe-izligı dep atalıwshı arnawlı jollanbalardı uzatadı.

Kollizitsiya anıqlanǵanınan soń paketlerdi uzatatuǵın stantsıya óz jumısın toxtatıwǵa hám tosınarlı waqıt aralıǵı dawamında qısqa pawza qılıwǵa májbúr. keyın bolsa ortalıqqa iyelik qılıwǵa urınıwı hám kadrlerın uzatıw múmkin.

internet pratokolınıń hámme parametrlerı sonday jıynalǵan, bunıń nátıyjesınde tarmaqta kollizitsiya anıq bılıp alınadı.

Internet standartı 46 baytta kadr maǵlıwmat maydanınnıń minimal ólshemin anıqlaydı (járdemshi maydanlar menen birgelikte kadrdıń minimal ólshemi 64 bayttı, preambula menen bolsa 72 bayt yaki 576 bitti payda etedi). Bul jaǵdaydan stantsiyalar arasındaǵı aralıq shekleniwin esaplaw múmkin boladı. Internet 10 Mbit/c standartında minimal ólshemdegı kadrdı uzatıw waqtı 575 bit aralıǵına teń hám buǵan mas halatta aylanıw waqtı 57,5 mikrosekundtan kem bolmawı tiyis. usı halatta signal ótıwi kerek bolǵan aralıq kabel túrine baylanıslı boladı hám juwan kuaksial kabelde bul mánis 13280 metrge teń. 57,5 mikrosekundta signal baylanıs aralıǵı boylap eki márte ótiwin esapqa alǵan halatta ekı baylanıs arasındaǵı aralıq 6635 metrden kóp bolmawı kerek. Standartta usı aralıqtıń shaması basqa quramalı sheklewdı esapqa alǵan halatta kishi tańlanǵan.

Joqarıda sanalǵan alımlardı esapqa alǵan halda minimal ól’shemi hám tarmaq stantsiyaları ortasındaǵı múmkin bolǵan aralıq ortasında múnásebet ornatılǵan bolıp, ol tarmaq diametri dep ataladı. Ol 2500 metrden asıp ketpewı kerek.

Tarmaq boyınsha ızatılıp atırǵan kadr formatın kórip shıǵamız.

Internet texnologiyasınıń standartı MAC baǵanasındaǵı jalǵız kadr format kórsetkishin beredi. Sonday eken MAC baǵanasındaǵı kadrde LLC baǵanasındaǵı kadr jaylastırılıwı kerek, bunday halda IEEE standarları boyınsha Internet tarmaǵı tek kadrdıń kanal baǵanasındaǵı, yaǵnıy zagolovka MAC hám LCC tómengi baǵanalarınıń kombinatsiyası bolǵan varianttı paydalanıw múmkin. Ámeliyatta internet tarmaqlarınıń kanal baǵanasında apparat túrine hám tańlanǵan maǵlıwmat almasıw pratokolına baylanıslı bolǵan hár túrli formatttaǵı (ólshemdegi) kadrler paydalanıladı. Kadr formatlarınıń hár túrliligı bir ǵana internet kadrınıń standartı menen basqarıwǵa mólsherlengen qurılma hám tarmaqtıń dástúriy támiynattıń jumısına mas kelmewi múmkin. búgingi kúndebárshe tarmaq adapterlerı, tarmaq adapterlerınıń drayverleri kópirler/kommutatorlar hám marshrutizatorlar. Internet texnologiyasınıń ámeliyatta isletilip atırǵanbárshe kadr formatları menen isley aladı , bunnan tısqarı kadr túrlerın anıqlaw avtomatik bejeriledi.

Internet kadrınıń ulıwma uzınlıǵı (5.7-súwret) 512 bıytten kem bolmawı kerek, bunda adreslew individual (bır abonent ushın), gruppalı (birneshe abonent ushın) hám keń esittıriwli (bır waqıtta tarmaqtıń bárshe abonentleri ushın) bolıwı múmkin paketke tómendegi maydanlar kiredı.

(Preamble) preambula- ol nol hám birler izbe-izliginen (10101010) 7 sinxronlawshı bayttan ibarat.

SFD (Start of Frame Delımer) kadrdı baslanǵısh sheklewshisi bir bayttan (10101011 kombinatsiyası) ibarat hám ol keyingi bayt zagolovka ekenligin kórsetedı.

DA (Dtstantıon Adress) belgilengen adres maydanı tómendegi úsh túrdiń birewinen ibarat bolıwı múmkin: jalǵız qabıl qılıwshınıń MAC-adresı , tarmaqtıń bir neshe baylanısları ushın gruppalı adres hámbárshe abonentler ushın keń esıttırıwli adres. Ámelıyatta 6 bayttan ibarat MAC-adresten paydalanıladı.

A (Sourse Adress) jónetiwshı adrestıń maydanı kadr jónetiwshiniń MAC-adresinen ibarat boladı. Onıń kólemi 6 bayt bolıp, abonent qurılmasında islew beriledi.

L/T (Length/Tape) basqarıw maydanı maǵlıwmatlar maydanınıń ólshemi haqqındaǵı xabardan ibarat bolıp, oǵan programma tárepinen islew berıledı.

Date maǵlıwmatlar maydanı abonent ke uzatılıp atırǵan paydalı xabarlardı tasıp, onıń kólemı 46 dan 1500 baytqa shekem bolıwı múmkin.

FCS (Frame Check Sequence) tekseriw jıyındısı maydanı- ol pakettiń 32-razryadlı tekseriw jıyındısıan ibarat boladı.

Eger kadr zagolovka kadrler sarlavxaları jıyındısınıń nátiyjesı bolsa, ol halatta kadr strukturasına LLC-kadr formatı (basqarıw maydanı hám maǵlıwmatlar maydanı arasına) qosıladı. LLC-kadrıni arnawlı maydanı maǵlıwmatlardı demultiplekslew ushın isletiledi. DSAP (Destınatıon Servıce Access Poınt) maydanı- qabıl qılıwshı xızmetlerdiń kiriwshı noqatı bolıp, maǵlıwmat maydanı xabarı adreslengen pratokol kodın saqlaw ushın paydalanıladı (5,8-súwret). Mas hallarda SSAP (Source Servıce Access Poınt) maydanı jónetiwshi xızmetlerdıńń kiriw noqatı bolıp, maǵlıwmatlar uzatılıp atırǵan pratokol kodın kórsetiw ushın isletiledı.

Internet tarmaǵınıń ótkiziwsheńlik qásiyeti waqıt birlıginde tarmaqtan uzatılıp atırǵan kadrler sanı hám maǵlıwmatlar maydanınıń baytı arqalı anıqlanadı. Kadrdıń minimal ólshemi 72 baytqa (576 bıytke) teń bolıp uzatıw waqtı 57,6 mikrosekundtı payda etedı. 9.6 mikrosekundlı kadrler aralıǵındaǵı Intervaldı esapqa alǵan halatta kadrler barıwınıń minimal waqtı 67,1 mikrosekundtı quraydı. Bul jerden internet tarmaǵınıń múmkin bolǵan maksimal ótkiziwsheńlik qásiyetin sekundına 14880 kadrdı quraydı.

Internet texnologiyasınıń maksimal ólshemli kadrı 1500 baytlı maǵlıwmatlar maydanınan ibarat, ol járdemshi xabarlar menen 1526 bayt yákı 12209 bitti quraydı. Maksimal ólshemdegi kadrlar ushın internet segmentiniń múmkin bolǵan maksimal ókiziwsheńlik qásiyetı 813 kadr/c boladı. Úlken kadrlar menen islegende kópirler, kommutatorlar hám marshrutizatorlardıń jumısları sezılerlı dárejede kemeyedı.

Joqarıda keltirilgen xarakteristikalar tarmaq jumısların tuwrı anıqlaw aktıv tarmaq qurılmasınıń buffer yadın tańlaw ushın zárúr boladı. Keltırılgen maǵlıwmat almasıw standarları 10 Mbıt/c tezlikte islewshi internet tarmaǵınıń kórsetkishi esaplanıp, bunıń tiykarında MAC tómengi baǵana hám LLC kanal baǵanada CSMA/CD ortalıǵına kiriw pratokolı jaylasqan boladı