Iv bap. Tarmaq operacion sistemaları 1 Operacion sistemalardıń wazıypası qollanılıwı

5.9 Sımsız jeke hám local tarmaqlar

Sımsız tarmaqlardıń tıykarǵı wazıypası kompyuter qurılmaları tiykarında baylanısıwdan ibarat. Kompyuter qurılmalarına notebook, jekekompyuterler, serverler hám printerlre kiredi.Sımsız tarmaqlarınıń tómendegi túrleri bar.

Sımsız tarmaqlardıń tiykarǵı wazıypası kompyuter qurılmaları arasında baylanıstı ámelge asırıwdan ibarat. Kompyuter qurılmalarına notebookler, jeke kompyuterler, serverler hám printerler kiredi.

Sımsız tarmaqlardıń tómendegi túrleri bar:

-sımsız jeke tarmaq;

- sımsız local tarmaq;

-sımsız regional tarmaq;

-sımsız global tarmaq;

Sımsız jeke tarmaqlar uzatıwdıń úlken bolmaǵan aralıq penen ajralıp turadı hám úlken bolmaǵan imaratlarda isletiledi. Bunday tarmaqlardıń uzatıw tezligi ádette1,5-2 Mb/s tan aspaydı.

Sımsız jeke tarmaqlardıń Imkaniyatları uzatıwshı qabıl qılıwshılardıń (transciver) kem quwwat jumsawshı hám ıxshamlıǵı arnawlı protsessor menen belgilenedi. Az energiya sarıplawshı sımsız jeke tarmaqlarda islewshı mobil telofonlar, PDA lar hám nawshnikler ushın kerek kórsetkisler esaplanadı.

Sımsız jeke tarmaqlar paydalanıwshıǵa jaqın aralıqta isleydi. Soǵan qaramay,sımsız jeke tarmaqlar Interenetten birdgelikte paydalanıw maqsetinde notebooklar hámde jeke kompyuterlerdiń óz ara baylanısın támiynlew múmkin.

Sımsız local tarmaqlar ofislerdiń ishinde islep islep shıǵarıw hám imaratlarda uzatıwlardıń joqarı xarakteristikaların támiynleydi. Bunday tarmaqlardan paydalanıwshılar, ádette notebooklar, jeke kompyuterler hám úlken resurslardı talap etiwshi qosımshalardı atqaradı. Xızmetshi tarmaq xızmetlerden jıynaklıslar zalınan yaki imaratlar basqa bólmerde turıp paydalana aladı. Bul xızmetshige wazıypaların sapalı hám tez islew imkaniyatın beredi.

Sımsız lokal tarmaqlar uzatıwdıń 54 Mbit/s qa shekem tezlikte hámme ofi yáki qosımshalardıń oqıwshılardıń talapların qandırıw imkaniyatın beredi..atqarılatın ámeller boyınsha bunday tarmaqlar sheńberinde joqarı k’rsetkishlerge iye hám IEE 802.15 Wı-Fı texnologiyasında isleydi. Sımsız regiyonal tarmaqlar mánisi boyınsha qalaǵa teń bolǵan ortalıqta xızmet qıladı. Geybir waqıtları qosımshalardı islewde belgilengen tutasıw talap etiledi. Máselen emlewxanalarda tiykarǵı imarat hám belgilengen aralıqtaǵı klinikalar arasındaǵı maǵlıwmatlardı uzatıwdı támiynleydi. Nátiyjede sımsız regiyonal tarmaq hámme tarmaq infraqurılmaların bir jerge jıynaydı. Sımsız regiyonal tarmaqlardıń xarakteristikaları hár túrli . jalǵawlarda uzatıw tezliginiń 100 Gbit/s onnan úlken bolıwın támiynleydi. Regiyonal sımsız tarmaqlar joqarı kórsetkishke iye bolıp IEEE 802.16 W-Max texnologiyası tiykarında isleydı.

Sımsız global tarmaqlar mobil qosımshalardıń , olardan mámleket háttekı materik mashtabında paydalanıwdı támiynleydı. Ekonomikalıq oy-órislerge tayanǵan halatta , telekomunikatsiya kompanıyaları kóbinshe paydalanıwshılar ushın uzaq jalǵanıwdı támiynlewshi sımsız global tarmaqtıń tiykarınan qımmat infroqurılmasın jaratadılar. Bunday sheshimnıń qárejeti hámme paydalanıwshılar ortasında bólistiriledi, nátiyjede abonent tólemi onsha qımbat bolmaydı.
Sımsız tarmaqlardıń payda bolıwı. Sımsız tarmaqta sımlı tarmaqta isletiletin kompanentler isletiledi, tek xabar ortalıǵında uzatılıwǵa jaramlı bolıwı lazım.

Kompyuter qurılmaları. Kompyuter qurılmaları (geybir waqıtları <> dep ataydı ) kóp túrleri sımsız tarmaq penen Isley aladı. Bazı kompyuter qurılmalar paydalanıwshal ushın arnap qurılǵan bolsa, basqaları aqırǵı dizim esapalnadı . mobil qosımshalar jumısın támiynlew hám adamlarǵa ózleri menen uzaq waqıt dawamında alıp júriwinde qolaylıq tuwdırıwı ushın kompyuter sanlı qurılmaları ıxsham bolıwı lazım. Ádette, olar úlken bolmaǵan ekranǵa , az sanlı noqatlarǵa hám ólshemleri kishı batereyalarǵa Iye. Sımsız tarmaqlardıń kompyuter qurılmaları serverler, maǵlıwmatlar bazası hám Web-uzeller sıyaqlı aqırǵı tizimlerdi da óz ishine aladı.

Paydalanıwshılar bar kompyuter qurılmaların sımsız tarmaqta isletiw ushın (máselen sımsız tarmaq interfeysi platasın notebookke ornatıw arqalı) maslastırıwları múmkin. tarmaq interfeysi platası yaki tarmaq adapteri (network ınterface card) kompyuter qurılması hám sımsız tarmaq ınfraqurılması ortasında interfeysti támiynlew. Bul plata kompyuter ishıne ornatıladı , bazı jaǵdaylarda sırtqıtarmaq adapterleride isletiledi, bunday adapterler iske túsiriliwi menen kompyuter qurılması sırtında qaladı.

Kompyuter qurılmaları Wındows 0 XP, Linux háki MAS OS sıyaqlı operatsion dizimge hám iye bolıp, bul operatsion tizim sımsız tarmaq qosımshaların ámelge asırıw ushın zárúr bolǵan dástúriy támiynattı iske túsiredı.

Hawa ortalıǵı. Hawa kompyuter qurılmaları hám sımsız infraqurılmaǵa arasında xabar aǵımın uzatıw kanalı esaplanadı. Sımsız tarmaqlardıń xabar signalları hám hawa arqalı tarqaladı. Bul signallar adamǵa esıtılmeydi, sol sebepli olardı, janede joqarı arınlarǵa kóteriw lazım. Biraq baylanıs sapası tosqınlardıń barlıǵına baylanıslı. Tosqınlar signallar tarqalıwına kesent etedi yáki olardı hálsiretedi, nátiyjede signallar sapası páseyedi, olardıń tarqalıw uzaqlıǵı tómenleydi.

Sımsız tarmaq infraqurılması paydalanıwshılar hám aqırǵı dizımlerdiń óz ara sımsız baylanısların támiynleydi. Onı tayansh stantsiyalar , paydalanıw kontrolleri jalǵanıw ornatılıwın támiynlewshı qosımshalardıń dástúriy támiynatı hám bólistiriwshi dizimdi payda etiw múmkın.

Tayanısh stantsiya imfraqurılmasınıń tarqalǵan kompanentası esaplanadı. Ol hawa ortalıǵı arqalı tarqalıwshı sımsız tarmaqqa uzatılıwın támiynleydi. Tayansh stantsiyanı bazı waqıtları <> depte júritedi sebebı tayansh stantsiya Web-betlerdi kórip shıǵıwshı sesvisları, elekttron poshta hám MB sıyaqlı tarmaq xaızmetıjónelisinen paydalanıwdı támiynleydi.

Tayanısh stantsiyada kóbinshe sımsız tarmaq interfeysi platası bolıp , bul plata paydalanıwshı kompyuterindegi sımsız tarmaq interfeysi platasınıń islew prisipinen paydalanıladı. Bazalıq stantsiya “noqat- noqat” yáki “noqat-bir neshe noqat” sıyaqlı jalǵawlardı qollap quwatlaw múmkin (5.18- súwret).

Sımsız tarmaqqa mısal sıpatında jeke tarmaqlarda qollanılatuǵın Bluetooth PAN (Personal Area Networks) onsha úlken bolmaǵan bir neshe metr radyusda jaylasqan qurılmalardıń óz-ara baylanısı ushın mólsherlengen. Bunday qurılmalar – mobıl telefon , printer notebook , televizorlar bolıwı múmkin. jeke tarmaqlar túsirilgen erkin paydalanıwdı, mıssal ushın úy Ishinde erkin paydalanıw kerek.

Jeke tarmaqlar kóp tárepten lokaltarmaqlarǵa uqsap ketedi, biaq olardıń ózinejaras kerek qásiyetleri bar.

1. 
   Jeke kiriwshı kóp qurılmalar ádetttegi local tarmaq qurılmalarına salıstaıǵanda ápiwayıraq. Bunnan tısqarı kólem hám bahası tárepten onsha úlken bolmaydi, sonıń ushın PAN standartında kóp qárejet talap qılınbaydı.
   
2. 
   Local tarmaqqa salıstırǵanda PAN kishı ortalıqtı qamrab aladı, olarda baylanıs ushın bir neshe metr jeterli esaplanadı.
   
3. 
   Qáwipsızlikke joqarı talap qoyılǵan. Shaxsıy qurılma óziniń iyesi menen birge háreketlenip hár qıylı otalıqlarǵa dus keledı. Ayrım hallarda olar basqa jeke tarmaq qurılmaları menen baylanıs jasawǵa ma’jbu’r, sońınan PAN protokolları mobil jaǵdayda hár qıylı qurılmalar autentifikatsiya hám maǵlıwmatlardı shıfraw usılların qolap quwatlaw az’rúr.
   
4. 
   Ólshemi tárepten kishi bolǵan qurılmalardı bir birı menen baylanıstırǵanda kompyuterdı printer yákı konsentrator menen baylaǵanda kompyuterdi printer yáki konsentrator menen baylaǵanǵa salıstırǵanda kabellerden qutılıwǵa qálew kóbirek kúshlirek boladı. Sonıń ushın jeke tarmaqlar local tarmaqlarǵa salıstırǵanda sımsız texnologiyalardan paydalanıladı.
   

Házirgi waqıtta PAN tarmaǵınıń xalı qaralıq texnologiyası bul Bluetooth ol 2,4 MGts diapazondaǵı ajratılatın ortalıqta maǵlıwma tuzatıw tezligi 723 Kbit/s bolǵan 8 danaǵa shekem bolǵan qurılmalardıń baylanısın támiynleydi

Bluetooth arxitekturası.

Bluetooth texnoloogiyası pikotarmaq qaǵıydasınan paydalanadı. Atınan kórini turıptı ol, orın tárepten úlken bolmaydı, yaǵnıy uzatıwshı qurılmanıń nurlanıw quwatına qaray 10 nan 100 metrge shekem boladı. Pikotarmaqlarda danaǵa shekem qurılma kiriwı múmkin , tek olardan 8 danası belgilengen waqıt aralıǵında aktıv bolıwı hám maǵlıwmat almasıwı múmkin. pikotarmaqda bir qurılma jetekshi qalǵanları bolsa boysınıwshı esaplanadı (5.18- súwret) .

Aktıv boysınıwshı qurılma tek jetekshı qurılma menen xabar almasıwı múmkin bolıp , boysınıwshılar ortasında tuwrıdan-tuwrı maǵlıwmat alması bolmaydı. Usı piko tarmaqtaǵı jeti aktiv qurılmadan basqa hámme boysınıwshı qurılmalar az energiya qabıl qılıw halatında bolıwı kerek bolıp, aktıv halatqa ótiw ushın periodlı jetekshi qurılma buyrıǵın qabıl qılıp turadı.

Jetekshi qurılma pikotarmaqtıń ortalıǵınan erkin paydalanıwǵa juwap beredi. Ol 2,4 GGts litsenziyalanbaǵan chastota diapozonına iye boladı. Ajratılatın ortalıq maǵlıwmatlardı 1 Mbit/s tezlikte uzatadı, tek paket zagolovkası hám chastotanı paydalı tezlikke ózgerttiriw ornına ortalıqta maǵlıwmat uzatıw 777 Kbit/s tezlikten joqarı bolmaydı. Ortalıq.tıń ótkiziwsheńlik qásiyeti jeti boysınıwshı qurılma ortasında TDM (Tıme Dıvısıon Multıplexıng – kanallardı waqıtlı multiplekslew ) texnikası tiykarında ketekshı qurılma tárepinen bólistiriledi. Bunday arxitektura boysınıwshı (mısal ushın radıonawshnikler) wazıypasın atqarıwshı qurılmalarda bir qansha ápiwayı protokollardı qollaw imkanın beredi hám pikotarmaq kompyuterine usı tarmaqtıń jetekshı qurılması wazıypasın atqarıwshı bir qansha quramalı funftsiyanı beredi.

Pikotarmaqqa baylanıs dinamik ráwishte ámelge asırıladı, jetekshi qurılma soraw ámelinen paydalanıp pikotarmaq ortalıǵına kiriwshi qurılmalar haqqındaǵı xabarlardı jıynap aladı. Jańa qurılma anıqlanǵannan soń jetekshi qurılma ol menen baylanıs ótkizedi. Eger boysınıwshı qurılmanıń pikotarmaqqa baylanıs qálewi menen mas kelse (boysınıwshı qurılma autentifikatsiya tekseriwinen ótti hám ruxsat etilgen qurılmalar dizimine ushradı), ol halatta jańa boysınıwshı qurılma tarmaqqa jalǵanadı. Qáwipsizlık qurılma autentifikatsiyasıda hám uzatılıp atırǵan trafikti shıfrlaw esabına támiynlenedı.

Óz ara maǵlıwmat uzatıwshı bir neshe tarmaq aralıqlı bóleklerden payda bolǵan tarmaqtı payda etedi. Bir neshe bólekli tarmaqlarda óz ara baylanıs kóp dep atalıwshı bir baǵalama bir neshe pikotartmaq aǵzası esaplanadı. Bul baǵlama bir tarmaqda jetekshi qurılma wazıypasın hám basqa boysınıwshı qurıma bolsa basqasına jetekshilik wazıypasın atqarıwı múmkin. (5.19- suwrette qurılmalar eki túrliqlıńlıqta kórsetilgen).

Túsindirmelerden kórinip turıptı, bóleklerge ajratıǵan tarmaq FHSS (Frequency Hoppıng Spread Spectrum – chastota spektralın sekirıw tárizli qayta qurıw ) texnologiyası tiykarında CDMA erekin paydalanıw usılın ámelge asıradı.

Usı protokollar stegi. Blutez tamamlanǵannan, elektron jeke qurılmalarda mustaqıl qollawǵa mólsherlengen zárúr texnologiya esaplanadı. Sonıń ushın bul texnolgiya óziniń ámeliy protokolların qosqan halda tolıq protokollar stegin qollap quwatlaydı. Sonıń menen onıń joqarıda kórilgen tek fizikalıqalıq hám kanal baǵan wazıypasın atqarıwshı Ethernet sıyaqlı texnologiyalardan parqı tek sonda esaplanadı.

Bluetooth texnologiyası ushın óziniń ámeliy protokolların jaratıw jaratıwshılardıń usı texnologiyalardı hár túrli ápiwayı qurılmalarda ámelge asırıwı háreketi menen túsindiriledi. ámeliy protokollarǵa qosımsha tárzde tarmaqtıń bólek qurılmalarınıń óz ara baylanıs qaǵıydalarınıń anıq toplamınan ibarat kóp sanlı talaplar jaratılǵan (kompyuter hám mobil telefon, RS-232 izbe-iz portın emulyatsiya qılıwshı talaplar).
Bluetooth kadrleri. Jetekshı qurılma sisteması bir chastota kanalında bolıw waqtı, yaǵnıy 625mks. Taym-slottan paydalanǵan halatta waqıt boyınsha multiplekslew tiykarında ulıwmalıq ortalıqtı ajratadı. Xabarlar 1 MGts takt chastotasında kodlanıp, bitli tezlik 1 Mbit/s boladı. Bir taym-slot dawamında Bluetooth pikotarmaq 625 bitti uzatadı, biraq olardıń hámmesida paydalı xabar bolmaydı. Tarmaq qurılmaları chastotaları almastırılǵanda sinxronlaw ushın biraz waqıt kerek boladı, sonıń ushın 625 bitten tek 366 bit maǵlıwmat kadrı uzatıladı.

Maǵlıwmatlar kadrı 1, 3 yaki 5 slotlardı iyelewi múmkin. eger kadr birden artıq slottı iyelese, kadrdı uzatıwdı hámme waqtında kanal chastotası ózgermesten qaladı. Bunda sinxronlawǵa qaplama sarıplaw kem boladı, sonıń ushın kadr ólshemi 5 dana slotlar bolǵanda 2870 bitke (maǵlıwmat maydanı menen 2744 bitke shekem) teń boladı.

Bir slottan ibarat 366 bitli kadr formatın kórip shıǵamız (5.19-súret). Maǵlıwmat maydanı 240 bitti iyeleydi. Erkin paydalanıw kodı (72 bit). ol pikotarmaqlarda identifikatsiya qılıw ushın Isletilgen. Hár bir Bluetooth qurılma 6 baytlı siyrek adreske iye boladı, sonıń ushın pikotarmaqlarda identifikatsiya qılıwda jetekshı qurılma zárúr mánzildin úsh kishi baytınan paydalanadı. Usı baytlardı hár bir qurılma kadrın sáwlelendirgende erkin paydalanıw kodı maydanına jaylastıradı hám bul baytlar qáteliklerdi tuwrıdan tuwrı dúzetiw ushın 1/3 bitler menen toldıradı. 1/3 qısqartpa sonday xabar beredi, 1 bit xabar 3bit kodqa ózgerttiriledi. Eger jetekshi hám boysınıwshı qurılmalar natuwrı erkin paydalanıw kodınan ibarat kadrdı alsa, ol jaǵdayda olar bul kadrdı basqa pikotarmaqtan kelgen dep esaplap, taslap jiberedı.

Kadr zagolovkası (54 bit). OL MAC-adres, kadr qabıl qılınǵanın tasdıqlawshı bir bitli qásiyet, kadr túri, onıń nomeri (SN), zagolovkalarda qáteliklerdi basqarıw maydanı НЕС(Header Error Control), bulardan tısqarı aǵım qásiyetinen ibarat boladı. MAC- adres úsh bitli jalǵanǵa jeti qurılmadan birewin waqtınshalıq adresi bolıp, 000 adres keń esittiriwli esaplanadı. Zagolovka xabarıda 1/3 bitli FEC algoritmi járdeminde uzatıladı.

Bes yáki úsh slottan ibarat kadr formatı tek maǵlıwmatlar maydanınıń kólemi boyınsha parq qıladı. Maǵlıwmatlar maydanına jaylasıwshı xabar 1/3 yaki 2/3 bitli FEC algoritmi járdeminde kodlanıwı yáki tuwrıdan tuwrı FEC qáteliklerin dúzetiwsiz uzatılıwı múmkin.

5.10. Ajratılatın ortalıqlı lokal tarmaqlar ushın

Kommutatsion qurılmalar ajratılatın ortalıqtan ibarat minimal konfiguriatsiyalı lokal esaplaw tarmaǵı kommutatsion qurılma sıpatında keminde konsentratorlar hám tarmaq adapterlerinen ibarat bolıwı kerek. Bul onsha úlken bolmaǵan tarmaq bólimleriniń tıykarın payda etip, keyinshelik komutatorlar , kópirler hám murshurtizatorlar arqalı bir biri menen baylanısadı.

Tarmaq adapterleriniń tiykarǵı funktsiyaların kórip shıǵamız.

Tarmaq adapteri yákitarmaq interfeys kartası NIC (Network Interface Card) óziniń drayveri menen birgelikte tarmaqtıń aqırǵı baǵlaması – kompyuterde OSI modeliniń kanal baǵanasın ámelge asıradı. Tarmaq operatsiıon sistemalarında adapter-drayver juplıǵı tek fizikalıqalıq baǵana hám MAC baǵana funktsiyaların atqaradı. LLC baǵana bolsa ádette drayverler hám tarmaq adapterleri ushın jalǵız bolǵan operatsion sistemanıń jalǵız modulı arqalı ámelge asırıladı. Mısal ushın Windows XP operatsion sistemasında LLC baǵana tarmaq adapterlerinin (qanday texnologiyada islewinen qattıy názer ) bárshe drayverlerı ushın ulıwmalıq bolǵan NDIS modulınde ámelge asırıladı.

Maǵlıwmattı uzatıw waqtında tarmaq adapteri óziniń drayveri menen birgelikte operatsion sistemada eki ámeldi atqaradı: kadrdı uzatıw hám qabıl qılıw. Kadrdı kompyuterden kabelge uzatıw ushın tómendegi basqıshlar talap qılınadı.

1. 
   LLC baǵanasındaǵı maǵlıwmat kadrlerin MAC baǵanadaǵı adres xabarı menen birgelikte baǵanalar aralıq interfeys arqalı qabıl qılıw. Ádette kompyuter ishinde protokollar ortasındaǵı óz-ara baylanıs operativ yadta jaylasqan buferler arqalı payda boladı.Bul buferlerde joqarı baǵanadaǵı protokollar arqalı tarmaqqa uzatıw ushın maǵlıwmatlar jaylasadı. Bul maǵlıwmatlar yad diskinen yáki kesh fayldan Operatsion sistemanıń kiriw shıǵıw sisteması arqalı alınadı.
   

2. 
   MAC baǵanadaǵı kadrlardı rásmiylestiriledi, yaǵnıy LLC baǵanadaǵı kadr inkapsulyatsiya qılınadı. Uzatıwshı hám qabıl qılıwshı adresler toldırıladı, qadaǵalaw jıyındısı esaplanadı.
   

3. 
   4B/5B túrdegi artıqsha kodlardan paydalanǵanda belgiler kodı formalastırıladı.
   

4. 
   Kabelge signallar manchestr, NRZI yáki basqa qabıl etilgen sızıqlı kodlar menen uzatıladı.
   

Eger kompyuter jónetilgen maǵlıwmatlardıń belgilengen adresi bolsa,kadrdı kabelden kompyuterge qabıl etiw protsesin tómendegi ámellerdi óz ishine aladı.

1.Kabelden bitli aǵımdı kodlawshı signallardı qabıl etiw.

2. SHawqım fonında signallardı ajratıp alıw. Bul ámeldi hár túrdegi arnawlı mikrosxemalar yákı signal protsessorları orınlawı múmkin. nátiyjede qabıl etilge adapterdi bir qansha bitli izbe izlik jıynaladı.

3. Eger maǵlıwmatlar kabelge jónetiliwinen aldın qosımsha kodlansa, ol jaǵdayda adapterde jónetiwshi tárepinen uzatılǵan belgiler kodı tiklenendi.

4. Kadrdıń qadaǵalaw jıyındısın tekseriw. Eger qadaǵalaw jıyındısı nadurıs bolsa kadr taslap jiberilip, basqıshlar ara interfeys joqarıǵa LLC protokolı arqalı sáykes túrde qátelik kodı jónetiledi . eger qadaǵalaw jıyındısı tuwrı bolsa ol jaǵdayda MAC kadrdan LLC kadr ajratıp alınadı hám basqıshlar ara intrefeys arqalı joqarıǵa LLC protokolına uzatıladı .

Tarmaq adapterleri klient ushın adapterler hám server ushın adapterlerge bólinedi . Klient kompyuterler ushın arnalǵan adapterlerde jumıstıń kóp ǵana bólegi drayverlerge júklenedi, sonıń ushında olar ápiwayı hám bahası arzan boladı. bunda kadrlardı operativ yadtan tarmaqqa uzatıw sıyaqlı jumıslar orınlanıwı kerek bolǵanı ushın kompyuter oraylıq protsessorınıń is júklemesi artadı. Serverler ushın adapterler ózleriniń protsessorlarına iye bolıp olar kadrlardı operativ yadtan tarmaqqa uzatıw hám kerisinshe jumıslardıń kóp bólegin óz betinshe orınlaydı.

Qanday protokoldı ámeldi asırıwǵa qaray Ethernet, Token Ring, FDDI adapterlerge ajratıladı. Fast Ethernet protokolı avtobaylanıs ámeli esabına avtomatik tarmaq adapteri jumıs tezligin tańlaw imakanı bar, sonıń ushın házirgi kúnde Ethernet adapterleri eki túrli tezlikti quwatlaydı hám onıń modelindegi óziniń 10/100 qosımshası bar.

Tarmaq adapterlerinde kadrlarǵa konveyrli islew beriw sxeması ámelge asırılǵan, yaǵnıy kompyuter operativ yadınan qabıl qılıp alw hám onı tarmaqqa uzatıw waqıt boyınsha birge alıp barıladı. Sonday eken, bir neshe kadr dáslepki baytları qabıl qılıp alınıwı menen olardı uzatıwda baslanadı. Bul bolsa <> baylanısslarındaǵı jumıs protsesti ónimdarlıǵın sezilerli (25-55 % ke) asıradı.. <> kanalınıń ónimdarlıǵın asırıw tarmaqtıń ulıwma ónimdarlıǵın asırıw ushın júdá zárúr esaplanadı. Sonday eken qálegen marshurt boyınsha kadrdıń háreket tezligi, mısal ushın konsentratorlar, kommutatorlar , marshurtizatorlar, global baylanıs kanallarında ónimdarlıq tezlik tárepten eń kishi bolǵan element arqalı anıqlanadı.

Sonıń ushın, eger server yáki klient kompyuter tarmaq adapteri ásten islese, hesh qanday kommutatsion qurılam tarmaq tezligin asırıp bere almaydı.
Házirgi kúnde islep shıǵarılıp atırǵan qurılmalardı tórtinshi awlad tarmaq qurılmalarına qosıw múmkin. bul adapterlerge albette ASIC (Applıcatıon-Spe­cıfıc Integrated Cırcuıt) integral sxemaları kiredi olar MAC baǵana wazıypasın, bunnan tısqarı kóp sanlı joqarı baǵana wazıypaların atqaradı. Bunday wazıypalar jıyındısına aralıq monitordıń agentin quwatlaw, kadrler birinshiligin tártiplew sxeması, aralıqtan turıp kompyuterdi basqarıw wazıypaları kiredi. Adapterdiń server varianlarında álbette quwatlı protsessor boladı.

Konsentratorlardıń tiykarǵı wazıypalrın kórip shıǵamız.

Aytayıq barlıq zamanogóy lokal tarmaq texnologiyalarında bir qıylı mÁnini ańlatıwshı kontsentrator, hap, takrarlawshı sıyaqlı hár qıylı atlar menen atalıwshı qurılma bar. Qollanılatuǵın tarawǵa qarap bul qorılmanıń wazıypası hám konstriktiv quramı ózgerip turadı.onıń tiykarǵı wazıypası – kadrdı hámme portlarǵa (Etherent standartında belgilengenligi sıyaqlı) yáki málim bir algoritmge mas halda tek ǵana ayrım portlarda takrarlaw hár dayım ózgermey qaladı.

ádette konsentratorlar bir neshe portlarǵa Iye boladı. Bul portlar arqalı óz aldına kabelli fizikalıqalıq segmenlerdi jalǵız ajratılatuǵın ortalıqqa birlestiredi. Bunda erkin paydalanıw lokal tarmaqtıń kórip shıǵılǵan protokollarınan biri Ethernet, Token Rıng, FDDI arqalı ámelge asırıladı.

Ajratılatın ortalıqtan paydalana alıw túsinigi texnologiyaǵa baylanıslı boladı, sonday eken Ethernet, Token Rıng, FDDI texnologiyalarınıń konsentratorları Islep shıǵarıladı.Hár bir konsentrator texnologiya standartına mas qkeliwshi bir qansha tiykarǵı funktsiyalardı atqaradı. Tiykarǵı funktsiyalar menen birgelikte konsentrator hátte standartta ele anıq bolmaǵan yáki fakultativ (májbúriy bolmaǵan) esaplanǵan bı;r qansha qosımsha wazıypalardı atqaradı. Máselen Token Rıng konsentratorı hátte standartta bunday Imkaniyatlar qarlamaǵan bolsada ayrım natuwrı islep atırǵan portlardı úziwi hám zapas sheńberge ótiw wazıypaların islew múmkin.

Ethernet tarmaqlarında paydalanılatuǵın konsentratorlar mısalında olardı qollanılıwınıń kommutatsiyon áhmiyetin kórip shıǵamız.

Lokal tarmaqlarda hár túrdegi texnologiyalar qollanılmaqta, sol qatarda keń tarqalǵan shina topologiyasında <
> yáki << terek>> topologiyaları qollanıladı. Hámme túrdegi topologiyalar túrli tarmaq segmentlerin birlestiriw ushın passiv konsentratorlardan paydalanıwı múmkin. bunda tiykarǵı talap bul jabıq konturlardıń bolmawı . Eger bunday tarmaqlar 10 BASE – 2 yáki 10 BASE-5 dizimler tiykarında bolıp, úlken ólshemde bolmasa , ol jaǵdayda konsentrtorlardan paydalanbasa da boladı, tek ǵana <
> topologiyasındaǵı 10 BASE-T ushın konsentratorlardan paydalanıw májbúriy esaplanadı.

5.20 – súwrette ajratılatın ortalıqtıń onsha úlken bolmaǵan segmentlerin birlestiriwshi ádettegi Ethernet konsentratorı kó’rsetilgen. Ol 10 Base- T standartındaǵı RJ-45 rezyumlı 16 portqa , bulardan tısqarı sırtqı transiverdi jalǵaw ushın bir AUI portına iye . Ádette AUI portına koaksiyal yaki optik talshıqta Islewshı transiverler jalǵanadı. Bul transiver járdeminde konsentrator bir neshe konsentratorlardı óz ara baylawshı magistral kabelge jalǵanadı optik konsentratorlar aralıqtaǵı kóp sanlı jumısshı stantsiyalardan hám onsha úlken bolmaǵan jumısshı gruppadan Ibarat bólistirılgen tarmaqlarda oraylıq qurılma sıpatında qollanıladı.

Bunday konsentratorlardıń portları kúsheyttiriwshi wazıypasın atqaradı hám paketlerdi tolıq generatsiya qıladı. Sonday eken konsentratordan 100 metr hám onnan kóbirek aralıqtaǵı stantsiyalardı jalǵawda paydalanıw kerek.

Konsentratorda múnkin bolǵan nashqaladan basqa uzellerdi qorǵaǵan halatta avtosegmentsiyalaw, yaǵnıy qátelik penen islep atırǵan portlardı uzatıw wazıypasın qosqan halda kóp sanlı qosımsha wazıypaları bar.

Ethernet hám Fast Ethernet konsentratorlarınıń portların uzatıw islew protseslerin kórip shıǵamız.