Jamoatchilik fikri sotsiologiyasi

Ijtimoiy holat – odatda va marosimlar bo‘lib ular yordamida bir gurux o‘zini boshqa guruxlardan ajratib oladi.
Ijtimoiy jarayon – jamiyatlar yoki ijtimoiy tizimlardagi o‘zgarishlar jarayoni.
Ijtimoiy munosabat – odamlar o‘rtasidagi turli aloqalar bo‘lib, bunday munosabatlar ularning
birgalikdagi moddiy va ma’naviy faoliyati natijasida qaror topadi.
Ijtimoiy tizim - individlarning umumiy xususiyatlariga ega bo‘lgan statistik guruhi, maslan, muayyan daromad darajasiga qarab belgilangan guruhlar.
Ob’ekt – tabiiy fanlardagi tadqiqotlarga moslab olingan natijalarning ob’ektiv bo‘lishiga erishmoqchi bo‘ladilar. Ob’ektivlik natijalarning talqin qilishdagi noaniqlik ko‘pma’nolilikni imkon boricha chetlab o‘tishga intilishni bildiradi.Ob’ektivlikning asosiy xususiyati-tadqiqotchi olgan natijalarning ilmiy hamjamiyat a’zolari tomonidan tanqidiy baholash uchun ochiqligida.
Sub’ekt- odamdan u o‘zini qaysi sinfga mansub deb hisoblash so‘raladi ishchi sinf taklif etilganida, ko‘p xollarda bir guruh vakillari boshqa guruh yoki guruhlarga nisbatan ustunroq mavqega ega bo‘ladilar.
Mahalla - ko‘pchilikning tasodifan bir joyda ma’lum bir vaqt mobaynida to‘planishi bo‘lib, unga his-tuyg’ular ta’sirining katta kuchga egalik xosdir.
Patriloqal oila - oila tashkil qilish tizimi bo‘lib, unda xotinning er ota-onasidan uncha uzoq bo‘lmagan joyda yashashi ko‘zda tutiladi.
Vosiylik – ekologiya sohasiga oid atama bo‘lib, muayyan muhitda keng tarqalgan turning boshqa turlar bilan almashtirilishini bildiradi
Individ - (lot.Individuum - takrorlanmas) – odamzotning vakili, o‘ziga xos takrorlanmas xususiyatlar egasi hisoblanmish odam.
Shaxs - alohida individ, mohiyatan yaxlit ijtimoiy-axloqiy olam. U o‘zida inson mohiyatini, uning mavjudot sifatidagi qadriyatini mujassam etadi.
Inson - bir oila doirasidagi chetga chiqmaydigan qarindoshlar guruhi; sanoatlashgan jamiyatlardan avvalgi tizimlar uchun xos.
Kuzatish - ilmiy bilishning amaliy metodlaridan biri. U eng qadimgi tadqiqot vositasi hisoblanib, uzoq o‘tmishdan to hozirgi davrgacha ilmiy izlanuvchilarning asosiy tekshiruv qurollaridan biri sifatida xizmat qilib kelmoqda. Mazkur metodning ob’ektiv(tashqi) va sub’ektiv (ichki o‘z- o‘zini ya’ni introspeksiya) kuzatish turlari mavjud. Kuzatish maqsadiga ko‘ra oddiy, vizual va ilmiy, muayyan texnik vositalar ko‘magida amalga oshiriladi.
Sotsiologiya – jamiyatdagi ro‘y berayotgan voqea-hodisalarni o‘rganuvchi fan. Sotsialogiya lotincha «sotsiatos» -jamiyat va yunoncha «logos» -ta’limot, tushuncha degan ma’nolarni bildirib, jamiyat xaqidagi fan. Ijtimoiy munosabatlar va ijtimoiy moxiyat, amal etish qonuniyatlari, hamda istiqbolni o‘rganadi.
Sotsium – lotincha «sottsio» - birlashtirish, qo‘shish, birgalikda mehnat qilmoqni anglatadi. Tushuncha sifatida sotsium yaxlit olamning tarkibiy qismi bo‘lgan kishilik dunyosidan alohida jihatlarni ifodalaydi.