41
JAHONDA
ANIQLANILGAN
NEFT
ZAXIRASINI
TAQSIMLANISHI
(%HISOBIDA)
Boshqa
Davlatlar
10%
Liviya
3%
Nigeriya
3%
AQSH
3%
Venesuela
7%
Quvayt
8%
BAA
9%
Iroq
10%
Eron
11%
Rossiya
13%
Saudiya
Arabistoni
23%
Jahon gaz sanoati XX asrning 2-yarmida rivojlandi.Yaqin vaqtlargacha bu
sanoat rivojlangan mamlakatlarda tez taraqqiy etdi. Gaz suyultirilgan holda (maxsus
SN
4
tashuvchi kemalarda -165
0
S t da) va quvurlarda tashiladi.
Tabiiy gaz metan
(CN
4
), etan (C
2
N
6
), propan (C
3
N
8
) kabi izomerlardan tashkil topgan. Tabiiy gaz
ko’proq neft
ь
konlari bilan birga (yo’ldosh gaz) uchraydi. Jahonning 60
dan ortiq
mamlakatida gaz qazib olinadi. Hozirda dunyo bo’yicha 2,6 trln.m
3
dan (2005 y) ortiq
gaz qazib olinib, uning asosiy qismi quyidagi davlatlarga to’g’ri keladi:
1.Rossiya - 600 mlrd.m
3
6.Jazoir - 59 mlrd.m
3
mlrd.m
3
2.AQSH - 540 mlrd.m
3
7.Indoneziya - 58 mlrd.m
3
3.Kanada - 155 mlrd.m
3
8.O’zbekiston - 58 mlrd.m
3
4.Niderlandiya - 84 mlrd.m
3
9.Saudiya Arabistoni - 36 mlrd.m
3
5.Buyuk Britaniya - 74 mlrd.m
3
Mazkur birinchi o’nlik davlatlariga dunyoda qazib olinayotgan tabiiy gazning 65 % i
to’g’ri keladi (2005-y).
Tabiiy gazning asosiy eksportchilari: Rossiya, Niderlandiya,
Norvegiya, Kanada,
Eron, Jazoir, Liviya.
42
Importchilari: AQSH, Germaniya,
Yaponiya, Fransiya. Dastlab tabiiy gazni
botqoqlik gazi deb atashgan. Botqoqliklarda organik moddalarni
chirishi natijasida
gaz paydo bo’ladi. Gaz ekologik jihatdan eng toza yoqilg’i hisoblanadi.
Rossiya, AQSH, Kanada kabi mamlakatlarda eng katta gaz quvurlari mavjud. -
165
0
-167
0
da sovutilganda gaz tomchi holatiga o’tadi.
Dostları ilə paylaş: