AKTIV SÓZLER– Belgili bir tilde sóylewshiler ushın túsinikli hám turmısta jiyi-jiyi qollanılıp júrgen sózler.
AKTIV SÓYLEW AǴZALARÍ – til, erin, kishkene til, dawıs shımıldıǵı, tamaq.
AKCENT-[lat. accentus]-1. Eń dáslepki mánisi «naqırat». 2. Pát. 3. Basqa tilde sóylegende sózlerdiń seslerin óz ana tiliniń sesleri menen aralastırıp sóylew ózgesheligi.
ALFAVIT - [alpha- grek alfavitiniń birinshi háribi + vita -ekinshi háribi]- Belgili bir tildiń yamasa tillerdiń jazıwı ushın qollanılatuǵın arnawlı grafikalıq belgilerdiń bir tártipte ornalasqan jıynaǵı.
ANNOTACIYa-[lat. annotatio-eskertiw, málimleme]- hár qıylı dóretpelerdiń, shıǵarmalardıń mazmunı haqqında qısqasha maǵlıwmat.
AWÍZEKI TIL- 1. O’z jazıw-sızıwına iye emes til. 2. Awızeki sóylew tili.
ÁDEBIY TIL – belgili bir normalarǵa salınıp, sistemalasqan ulıwma xalıqlıq tildiń eń joqarǵı forması.
ÁDEBIY NORMA – tildiń leksikalıq, morfologiyalıq, sintaksislik elementleriniń ishinen jámiyetke xızmet etiw ushın eń qolaylı hám durıs dep tańlap alınǵan til qurallarınıń jıynaǵı.
ÁLIPBE-arab jazıwında a háribi alip hám b háribi be qosılıwınan kelip shıqqan. Jazıwda jumsalatuǵın barlıq háriplerdiń qabıl etilgen belgili bir tártip penen izbe-iz jaylastırılıwı.
- B -
BIRGELKILI AǴZALAR – gápte birdey sintaksislik xızmet atqarıp, gáptiń bir aǵzasına tiyisli bolǵan, bir sorawǵa juwap beretuǵın sóz yamasa sóz dizbekleri. Birgelkili aǵzalar óz-ara teń dizbeklesip baylanısadı, al basqa sózler menen baǵınıńqı baylanısadı. Birgelkili aǵzaları gáptiń quramında kelip birgelkili baslawısh (ya ózi, ya balası úyinde boladı), birgelkili bayanlawısh (Olar talasıp-tarmasıp egin egedi, tárbiyalaydı, orıp jıynaydı), birgelkili tolıqlawısh (Jumıstı baslamastan burın úy-ishiń menen, aǵayin-tuwǵanıń menen, qońsı-qobań menen oylas), birgelkili anıqlawısh (Ol orta boylı, biyday reń, at jaqlı jigit), birgelkili pısıqlawısh (Qızıl jasıl bolıp, almaday qızarıp kún battı) bolıp keledi.
Dostları ilə paylaş: |
