Jismoniy tarbiya nazariyasi va usuliyati-fayllar.org
9.3. xarakat faoliyatini takomillashtirish etapi va uning mazmuni
Taolim jarayonining bu etapini asosiy vazifasi – xarakat malakasining shakllanishini taominlanishi bilan boliq
bo‘lib, xarakatni yuqori maxorat bilan bajara olish orqali:
a) ko‘nikmani vujudga keltirish;
b) oliy tartibdagi (maqom) xarakat ko‘nikmasini shakl-lantirishdir.
Xarakat ko‘nikmasini vujudga kelganligining xarakterli belgisi bilim va xarakat tajribasi bilan namoyon bo‘ladi
va u bajara olish ko‘nikmasiga aylanadi. Boshlanishida ko‘nikma faqat asosiy variantda shakllanadi. O‘qituvchining
vazifasi: xarakat ko‘nikmasini asosiy variantda shakllantirib, uni mustaxkamlab, shuning asosida nisbatan yuqori
maqomdagi faoliyatni bajara olishga fundament yaratishdir. Taolimning shu bosqichida faoliyat ijrosining sifat
darajasining tako-millashganligi shunday zarurki, ish bilan jismoniy mashqni texnikasi individuallashsin, asosiy
faoliyatning turlicha ijro varianti o‘zlashtirilgan bo‘lsin, egallangan ko‘nikma turli variantdagi yangi faoliyatlarning
bajarishda qo‘llay olinadigan bo‘lsin.
Tashkomilashtirish etapida taolimning barcha metodlari-dan kompleksli foydalaniladi, lekin faoliyatni biri
butun-ligicha o‘zlashtirib, musobaqa va o‘yin metodlaridan yetakchi uslub sifatida foydalaniladi. Bir vaqtning o‘zidan
ko‘rish va eshitish orqali mo‘ljal olishdan foydalanish xajmining ozayishi xisobiga xarakatni xis qilish xissiyoti ortadi.
Yuqorida qayd etilganidek, taolimning ikkinchi, uchunchi etaplarida xarakat faoliyatini (yoki mashqni) ko‘p
marotabalab takrorlash jarayoni yotadi. Bu jarayonda takrorlash mashq qilish muammosining aloxida axamiyati
eotiborga loyiq bo‘lib, mashq tizimli ravishda ko‘p marotalab qaytarilishi lozim, bunda takrorlashlarning chegarasi
mavjud bo‘lib, uni meoyoridan oshmasligi taqazo etiladi.
Takrorlash (mashq qilish) ikkita qarama-qarshi xolatda amalga oshiriladi:
