Jizzax davlat pedagogika universiteti maktabgacha

Jismoniy tarbiya

Insonning ma'naviy shakllanishida, mazmunli hayot kechirishida jismonan sogiom bo‘lishning ahamiyati beqiyos kattadir. Xalqimiz «tani sog‘lik — tuman boylik», «to‘rt muchasi sog‘ bo‘lsin» deb bekorga aytmagan. Bu naqllarning tuman-tuman ma'nosi bor.
Maktabgacha tarbiya yoshidagi bolalarning organizmi juda tez rivojlanadi. Bolalar anatomiyasi va fiziologiyasidan ma'lumki, bolalar 78 yoshgacha bo‘yiga har yili 5 sm gacha o‘sib, tana og‘irligi 22,5 kg ga ortib boradi. Keyin esa biroz sekinlashadi. Bundan ko‘rinib turibdiki, bolaning jismonan sog‘lom o‘sishini yoshlikdan ta'minlash kerak. Bog‘cha yoshidagi bolalarni Jismonan soglom tarbiyalash uchun nimalarga e'tibor berish zarur? Bunda qanday tarbiya vositalaridan foydalanish kerak, degan haqli savollar tug‘ilishi mumkin.
Bolalarni jismonan to‘g‘ri tarbiyalash uchun quyidagi shartlar1 ga qat'iy rioya qilish kerak:

1. 
   gigiyenik ko‘nikmalar hosil qilib tarbiyalash (bino, hovli jihozlar, kiyimbosh, poyafzal gigiyenasi);
   
2. 
   tibbiyot xodimlarining doimiy nazoratida (sog‘lig‘i, antropolitrik ma'lumotlari, fiziologik holati) bo‘Iish;
   
3. 
   bog‘chadagi bolalarning kun tartibini tuzish (ovqatlanish, uyqu, o‘yin, mashg‘ulot, sayrlar, organizmni chiniqtirish).
   

Bog‘cha yoshidagi bolalarga tabiat vositasida jismoniy tarbiya berishda ochiq havoda sayr qildirish, tog‘ etaklari, daryo bo‘ylariga sayohatga chiqish, shahar ichidagi istirohat bog‘larida bo‘lish, ular bilan bog‘cha hovlisida ishlash, harakatli o‘yinlar tashkil qilish, o‘simliklar va hayvonot dunyosi bilan tanishish, hayvonot bog‘larida bo‘lish kabilar bolani jismoniy tarbiyalashda muhim rol o‘ynaydi. Bog‘cha hovlisidagi gullarni parvarish qilish, tagini yumshatish, sug‘orish, gulzorni begona o‘tlardan tozalash, gullarga mineral va madaniy o‘g‘itlar solish kabi ishlar bolalarni ham mehnatsevarlikka, ham jismonan sog‘lom bo‘lib yetishishlariga yordam beradi.
Yosh avlodni jismoniy tarbiyalashda yer maydonchasi, bog‘cha hovlisining mavjudligi ahamiyatga ega. Bola ochiq havoda sayr etar ekan, nafas olish organlarining rivojlanishi bilan birga tanasining boshqa a'zolari mustahkamlanadi, sog‘lom o‘sishi uchun sharoit yaratiladi. Tabiat vositasida jismoniy tarbiya berishning turlari juda ko‘p bo‘lib, ulardan oqilona foydalanish kerak.

5.