Jizzax yengil sanoat kasb-hunar kolleji

Zamonaviy lekin “eskirgan” kompiyuterlarning modernizatsiyasi. 
 
Ko‘plab eskirgan kompyuterlar foydali bo‘lishlari mumkin. Bunga misol qilib Pentium 
II, Pentium III, shuningdek, AMD kompaniyasining protsessorlar asosidagi kompyuterlar 
bo‘lishi mumkin. Eski kompiyuterlardan, operatsion tizimning so‘ngi boshchiligida tezkor ishni 
yoki yangi mikroprotsessorlar ishini ta’lab qilolmaymiz. Ammo, ozgina funktsional jihatdan 
eskirgan kompyuterning yangilash mumkin.
Xotirani qaytarish – bu eng oson va rentabel kompyuter modernizatsiyasidir. TXQning 
hajmini 128dan 256Mbayt gacha oshirishni maslahat beramiz. Albatta, kichik hajmdagi eski 
xotira modullarni olish tashlash achinarlidir, ammo, katta hajmdagilarga joy bo‘shatish kerak. 
Yuqorida qayd qilinganidek, xotiraning narxi ancha tushup qoldi.
Shunday ekan hohlagan kompyuterga qoshimcha qattiq diskni qoyish juda onson, yoki 
uni almashtirish hamda ikki diskni bir nazoratchiga ulash mumkin. Agar sizning tizimingizga 
ikki ichki to‘plo‘vchini qo‘yib bo‘lmasa, yoki siz tashqi qattiq diskdan foydalanmoqchi 
bo‘lsangiz, shaxsiy kompyuterga mos portiga ulanuvchi USB, Fire Wire va SCSI interfeysli 
qurulma sotib olishingiz mumkin. 
Ancha eski kompyuterga ayrim zamonaviy kirish/chiqish shinalari, ya’ni USB, Fire 
Wire yoki SCSI bolmasligi mumkin. Bunday muammoni Plug-and-Play adapter bilan yechish 
ham mumkin. Modernizatsiya uchun ishlatmoqchi bo‘lgan pulni yangi kompyuterning narxi 
bilan solishtirib chiqsangiz, balki siz yangi mikroprotsessorni yoki modernizatsiya uchun yangi 
to‘plamni sotib olarsiz.

---

39 
Modernizatsiya qilish mumkin bo‘lgan kompyuterlarga 300 MGts chastotali Pentium II 
protsessor asosidagi kompyuterni misol qilish mumkin. Unda 440 LX/EX mikrosxemalar 
to‘plamini o‘z ichiga olgan Intel tizim platasidan foydalanishadi. Bu kombinatsiya, 1999 yil 
Pentium III protsessori maydonga kelguncha, 1997 yildan boshlab nufuzli kompyuterlardan biri 
deb hisoblangan.
7.5 rasm. Oddiy korpusning ochish uchun moljallangan to‘plamga 
buragich treshyotka bilan, antistatic kovrik va tuhum soladigan quticha 
(yechilgan vint va kabellarni vaqtincha saqlash uchun). 
Pentium II asosdagi kompyuterlarda, tizim plataning ustida va tagida joylashgan, 
yechiladigan panelli oddiy polat korpus ishlatiladi. Uni yechish uchun, 7.5 rasmda 
korsatilgandek orqa paneldan vintlarni burab chiqarish kerak. 7.6 rasmda panellarni orqaga surib 
yechilgalligi ko‘rsatilgan. 

---

40 
7.6 rasm. Yaxshi qurilgan kompyuter korpusida adapter platalarni,
xotira modullari va ichki xotira qurilmalari joylashgan. Korpusning yaxshilab yopish 
esingizdan chiqmasin. Chunki radioto‘lqin nurlanishni va ventilyatordan
kelayotgan sovuq xavoni ushlash kerak. 
7.7 rasmdagi ko‘rsatilgandek yon panellar yechilsa tizimning ishki komponentlarini 
korish mumkin. ASUS kompaniyasi tomonidan ishlab chiqarilgan tizim platada PCI 4ta ulanish 
joyi, ISA bitta ulanish joyi ISA/PCI larning bitta ulanish joyi mavjud. Grafik platani qoyish 
uchun AGR ulanish joyi ham bor.
Ko‘pgina tizim platalarda pro‘tsessor, xotira ulanish joylariga va boshqa elementlarni 
yechish uchun elektr ta’minotning eng asosiy ulanish joyi o‘chirish lozim. 7.8 rasmga 
qarsatilgan.
Shaxsiy kompiyuter ishini tezlashtirish uchun qo‘shimcha xotira qo‘shish kerak. 
Ko‘pgina kompyuterlarda ishlatiladigan SDRAM xotirasini birma-bir modullar orgali o‘rnatish 
mumkin. 7.9 rasmda, 128 Mbayt hajmli DIMM mo‘dulni tizim plataning uchinchi va oxirgi bosh 
ulanish joylariga o‘rnatilgani ko‘rsatilgan. 
Ko‘p hollarda kirish/chiqish portlarining modernizatsiyasi uchun PCI ulanish joylari 
ishlatiladi. Barcha kompyuterlar Fire Wire va USB adapterlar platasi bilan ishlaydi. Bunda 
shaxsiy kompyuter Windows 98SE yoki songi talqinlari boshchiligida ishlashi lozim. 7.10 
rasmda Belkin kompaniyasining Fire Wire PCI adapterini qoyilishi ko‘rsatilgan. 
So‘ngi vazifa bu-protsessorni almashtirishdir

---

41 
7.7 rasm. Vertical katridjda Pentium II protsessori 
chap tepa burchakdaoylashgan 

---

42 
7.8 rasm, tizim platalarning ATX elektr ta’minlovchining bosh ulanish joyi protsessorga 
yaqin joylarga joylahgan. Zamonaviy platalarda ikkta katta elektr ta’minlovchining ulanish 
joylari ishlatiladi. 
7.9 rasm. Xotirani kerakli tipini to‘g‘ri tanlash uchun, tizim platangizni 
spetsifikatsiyasini yaxshilab o‘rganib oling. Agarda o‘rnatilgan modullarning
xarakteristikalari xar hil bo‘lsa, unda xotira nimtizimlari juda sekin ishlaydi. 
7.10 rasm. Ulangan qurilmalarni qo‘shimcha elektr ta’mirlash uchun Fire Wire 
adapterlarning ba’zilari elektr ta’minot blokiga ulanadi. 

---

43 
7.11 rasm. Vertikal Pentium II katridj, tizim platani Slot1 ulanish joyining ikkala 
tarafiga, 
qisqichlar 
yordamida 
maxkamlanadi. 
Protsessor 
ventilyatordan 
sovutiladi. 
Ventilyatorga esa alohida elektr ta’minot manbasi zarur. 
7.12 rasm. Pentium II protsessorni yangi bilan almashtirish. 
U ham Slot ulanish joyiga o‘rnatiladi. 
7.11 rasmda korsatilgandek Pentium II protsessorli katridjni chiqamiz. Pentium II 300 
MGts kolleron 766 MGts protsessoriga almashtirib, protsessorning tezligini 3 marttaga oshirdik. 
7.12 rasmda ko‘rsatilgandek Slot1 ulanish joyiga qo‘yildi. Modernizatsiya uchun komplekt 

---

44 
tizim plata va mikrosxemalar bilan mos tushganini tekshiring. Ayrim hollarda ko‘paytirish 
koeffitsiyentini o‘zgartirish kerak bo‘ladi.