Jo‘rayev 0 ‘zbekiston tarixi (Milliy istiqlol davri) uchinchi kitob «sharq» nashriy ot-matb aa aksiyadorlik kompaniyasi bosh tahririyati toshkent 2011

Xalq dengizdir, xalq to'lqindir, xalq kuchdir,
Xalq isyondir, xalq olovdir, xalq o‘chd¡r,
Xalq qo‘zg‘alsa, kuch yo‘qdirkim, to‘xtatsin,
Quwat yo‘qkim, xalq istagin yo‘q etsin, -
kabi misralari o‘zligini tiklayotgan, chinakamiga fuqarolik jamiyati- 
ni qurayotgan xalqimiz orzu-umidining ifodasidir.
Mamlakat ma’naviy hayotini yanada yaxshilashda 1994-yil 23- 
aprelda qabul qilgan «Ma’naviyat va ma’rifat» jamoatchilik Marka- 
zini tashkil etish to‘g‘risidagi Prezident Farmoni muhim ahamiyatga 
ega bo‘ldi. Shu yili 8-iyunda esa Vazirlar Mahkamasi ushbu Far- 
monning bajarilishini ta’minlashga qaratilgan maxsus qaror qabul 
qildi. Unda Markazning asosiy vazifasi va faoliyat yo‘nalishi qilib 
o‘zbek xalqining boy m a’naviy-madaniy merosi, sharqona va umu- 
minsoniy qadriyatlar asosida mamlakat, millat kelajagini belgilaydi- 
gan ilg‘or g ’oyalami yuzaga chiqarish, jamiyatdagi sogiom kuchlar, 
yuksak iste’dod va tafakkur sohiblarining aqliy-ijodiy solohiyatini 
Vatan istiqboli sari yo‘naltirish, millatlararo do‘stlik, hamjihatlik- 
ning ahamiyatini oshirish, tinchlik va barqarorlikni saqlash, mintaqa- 
da yashayotgan millatlaming madaniy, ma’rifiy, ma’naviy taraqqiyot 
tomirlari mushtarakligini targ’ib qilish va hakozolar qilib belgilandi.
M a’naviyat markazi nisbatan qisqa vaqt ichida turli sotsialo- 
gik tadqiqotlar, so‘rovlar o’tkazish orqali m a’naviy-ma’rifiy ishlami 
tashkil etish yuzasidan tavsiyalar ishlab chiqdi.
Mavzuga doir material
Tashkilot komitetining majlisi
0 ‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasida ulug‘ olim va 
mutafakkir Mirzo Ulug‘bekning 600 yillik yubileyini o‘tkazuvchi 
respublika tashkilot komitetining majlisi bo‘ldi.
Yubileyni bayram qilish milliy o ‘zlikni, ma’naviyatni tiklash 
ramziga aylanishi, buyuk mutafakkir ilmiy va madaniy merosini
469

---

targ‘ib qilishga, yosh avlodni vatanparvarlik ruhida tarbiyalashga 
xizmat qilishi lozimligi majlisda ta’kidlab o ‘tildi.
Majlis qatnashchilari hukumat belgilagan hamda yubileyni tash- 
kil etish bilan bog‘liq bo‘lgan Samarqand, Buxoro, G‘ijduvondagi 
Mirzo Ulug‘bek hayoti va faoliyatiga daxldor me’moriy obidalarini 
ta’mirlashga doir tadbirlami amalga oshirish sohasida boshlangan 
ishlami tahlil etdilar. Mirzo Ulug‘bek nomidagi xalqaro mukofot 
haqida nizom ishlab chiqildi, uning asarlarini nashr etish taraddudi 
ko‘rildi, olimning ijodiy merosini o ‘rganishga bag‘ishlangan xalqaro 
anjuman o ‘tkazish rejalashtirilmoqda. Toshkentda Mirzo Ulug‘bek 
haykalini, uning hayoti va faoliyati to‘g‘risidagi filmni yaratish ishi 
davom etmoqda. Esdalik nishoni, pochta markasi, turli yodgorliklar 
va boshqa buyumlar chiqarish belgilanmoqda.
Kengashda Mirzo Ulug‘bekning jahon faniga qo‘shgan hissa- 
si ta’kidlandi. Olim va mutafakkiming 600 yillik bayrami xalqaro 
ko‘lam kasb etishi lozim, deb uqtirildi.
* * *
Umumbashariy boyliklami o ‘zlashtirish maqsadida, mamlakat 
va jahondagi turli mafkura, e ’tiqod va g‘oyalami o ‘rganish asosi- 
da sog‘lom dunyoqarash hamda siyosiy madaniyatni shakllantirish 
borasida ham Markaz muayyan ishlami amalga oshirdi. Shuning- 
dek, jamoat birlashmalari, ilmiy-ijodiy muassasa va tashkilotlaming, 
ommaviy axborot vositalarining o‘zaro hamkorligini mustahkam- 
lashga ko‘maklashish, ma’naviy-ma’rifiy masalalarga doir ko‘plab 
tadbirlar, anjumanlar va ko‘rgazmalar tashkil etish yo‘lga qo‘yildi. 
Bular madaniy-ma’rifiy jarayonni tezlashtirish, milliy madaniyat 
va urf-odatlami keng targ‘ib qilish, milliy g‘urur va milliy iftixor 
tuyg‘ularini kuchaytirishda muhim o ‘rin tutmoqda.
Ma’naviyat va ma’rifat masalalarini bevosita jamoatchilik y o ii 
bilan rivojlantirishga katta e’tibor berilayotgani bu mazkur soha rav- 
naqiga ommaviy xalq harakatini kuchaytirish bilan birga, mamlakat 
har bir fuqarosi ongi va tafakkurini amaliy faoliyat asosida kengayti- 
rishdek eng samarali usuldir.
Sir emas, taraqqiyot taqdirini ma’naviy jihatdan yetuk odamlar 
hal qiladi. Yuksak texnikaviy bilim, murakkab texnologiyani egal- 
lash qobiliyati m a’naviy barkamollik asosidagi mustaqil fikrlash or- 
qali olib borilishi kerak. Ana shundan kelib chiqib, shuni ta’kidlash 
lozimki, aqliy zakovat va ruhiy-ma’naviy salohiyat ma’rifatli inson- 
ning ikki qanotidir.
0 ‘zbekiston hukumati mamlakat istiqboliga doir choralar belgi-
4 7 0

---

lar ekan, uning eng aw alo yuksak ma’rifat va madaniyat mamlakati 
bo‘lishi, shu asosda barcha islohotlaming m a’rifiy negizini yaratish 
nuqtayi nazaridan ish tutadi. Tqtisodga ham, huquqiy tamoyillar va 
siyosiy islohotlarga ham, shuningdek, jahon muammolarini hal etish, 
urush va tinchlik masalalariga ham ma’rifiy ko‘z bilan qaraydi, yuk­
sak madaniy va umuminsoniy qadriyatlar talablari asosida yonda- 
shadi.
Shu nuqtayi nazardan mamlakat rahbarining 1996-yil 4-sen- 
tabrda «Ma’naviyat va m a’rifat» markazi xodimlarining bir gu- 
ruhi bilan uchrashuvi, ular bilan dildan suhbatlashuvi, ma’naviy 
va madaniy hayotda katta voqeadir. Ayni chog‘da 9-sentabrda 
«Ma’naviyat va ma’rifat» jamoatchilik markazi faoliyatini yanada 
takomillashtirish to‘g‘risida» yana bir Farmon qabul qilinganligi 
ham xalqning m a’naviyatini yanada yuksaltirishga, noyob namu- 
nalami to’plashga, avaylab-asrashga, kishilami o ‘z vataniga china- 
kam sadoqat ruhida tarbiyalashga qaratilgandir. 1996-yili sentabr oyi 
oxirida «Ma’naviyat va m a’rifat» jamoatchilik markazi qoshidagi 
«Oltin Meros» Xalqaro xayriya jamg'armasini qo‘llab-quwatlash 
to‘g ‘risida» ham Vazirlar Mahkamasining qarori chiqdiki, uni barcha 
ziyolilar, ijod ahli zo‘r mamnuniyat bilan kutib oldi.
2006-yili esa hukumat qarori bilan M a’naviyat va m a’rifat mar­
kazi