Йусиф Вязир Чямянзяминли (Мягаляляр вя фелйатонлар)

YeniyetmƏlƏr

Gənclərin mətbuat sütunlarına atılmağa böyük həvəsləri var. Bu təbiidir. Lakin bununla bərabər bəziləri ilk göstərişdən qorxaraq əsərlərinin üzərində işləmək istəməyir, bizə darılır və həqiqətə mü­ğayir bir ifadədə də bulunurlar. “Bizi burax­ma­yır­lar, bizə yol ver­məyirlər…” kibi şikayətlər də edirlər. Halbuki bütün göndərilən yazıları səbr ilə sonuna qədər oxudu­ğu­mu­zu, hər kəlmədə neçə səhv düzəltdiyimizi, özləri ilə üz-üzə otu­rub uzun vaxt sərf edərək, gös­tərişlər verdiyimizi unudur­lar…

Bunu bilməli[dirlər] ki, böyük yazıçılar belə, ilk başlan­ğı­cın­da göstərişə möhtac olmuş[lar]. Mopassan ilk hekayələrini ustadı Floberə oxuduqda Flober onları bir müddət cırıb atmış və dərin işlənilməsini tövsiyə etmişdir. Mopassan bundan inci­məz və Floberə qarşı hörmət bəs­lə­yərək çalışarmış. Nəhayət, Flo­ber onun mətbuata çıxa biləcəyini söyləmiş[dir]…

Biz də gənclərdən yüksək keyfiyyətli sənət tələb edirik. Bu bizim haqqımızdır.

Gənclərin iki ay bundan əvvəl bizə verdikləri yazılarda bir başdan sovmaqlıq vardı. Bu günkülərdə bir az irəli getdikləri gö­rünür, yavaş-yavaş qramer və texnika səhvləri azalır.

İlərikinə nisbətən gənc müəlliflərin sayı da artmışdır. Mövzu etibarilə də yeniliklər var. Məsələn, M.Kazımovun “Yüngül ya­ra” adlı hekayəsi bizi sosializm təsərrüfatının yeni bir sahəsinə apa­rır. Yoldaş düyüdən və oradakı ziyançılardan bəhs edir. Lakin Ka­zı­movun da səhvi az deyildir, savadının dərinləş­mə­sinə böyük ehtiyac görünür. Bədii cəhətdən də qüsuru var – hekayəni məqalə kibi başdan ayağa özü nağıl edir. Tiplərin özlərini hərəkətə gətirib, onları ətraflı olaraq oxucunun qaba­ğı­na çıxarsaydı, daha gözəl olardı.

Kazımova tanınmış yazıçıların bir sıra hekayəsini tədqiq edib, texnikanı mənimsəməyi şiddətlə tövsiyə edirik.

X.Rəhimin “Müxbiri aldadanlar”ında çoxsözlülük gözə çar­pır. Əsərdə təkrara, məsələyə dəxli olmayan söhbətlərə, he­ka­yənin mü­va­zinəsini pozan girişlərə lüzum yoxdur. Bunun əvə­zində tiplərin ta­mam­lanmasına fikir verilsəydi, daha da yax­şı olardı. Sonra tiplərin zahirini onlara rast gəldikdə təsvir edirlər, bir saat sonra gülünc olur. Rəhimin qəhrəmanı Rza­za­də aktiv və səliqəli bir adamdır, müəl­limlikdə və ictimai işlərdə böyük fəaliyyət göstərir. Böylə müs­bət bir tipin otağı da gərək səliqəli olaydı. Rəhim əksinə düşünür: otaqda yağlı qablar ya­tağa, yataq da başqa şeylərə qarışmış, paltar, kağız və kitab döşəməyə səpilmişdir.

Ənvər Lütfi göstərişlərimizə diqqət verərək ciddi çalışma­da­dır. Son əsərində bir qədər irəli getdiyi görünür. Lakin çox ça­lış­malıdır.

Ə.Əkbərin başlıca qüsuru mövzu verə bilməməsində və tex­nikanı mənimsəməmə­sin­də­dir. Mətbuata atılmağa çox tə­ləs­diyi üçün keyfiyyət məsələsinə diqqət verə bilməyir. Bizcə, tələsməyə hacət yoxdur: mətbuata hazır gəlməli, bunun üçün də geniş məlumat əldə etməlidir. Göstərişlərimizi Əkbər qəbul edir və çalışır. “Yeni Naxçıvan”ı artıq onun irəliləməsini göstə­rir.

İşçi qadınlar arasından meydana gəlmiş Püstə Əsgə­rova­nın ilk əsərini oxuduq. Yazıçılıq duyğusu var, müşahidəsi fəna deyil, ancaq çox işləməlidir, savad və texnikasını dərinləşdir­məlidir. Yaşadığı kənddə ədəbiyyat dərnəyi varsa, mütləq ora yazılmalıdır.
Yazıçı