o ‘stirish“ b o'lim ida sintaksisdan beriladigan bilimlar aniq ko'rsatilgan. Bola boshlang'ich sinflarda beriladigan sintaktik materiallar hajmida faqat ona tili darslaridagina em as, balki boshqa darslarda va maktab- dagi barcha m ashg'ulotlar jarayonida gap tuzish, uni tahlil qilish va qayta tuzishga o'rgatib boriladi. Gap ustida ishlashga oid mashqlar juda xilm a-xil bo'lib, analiz va sintezning ustunligiga hamda o'qu vch ilam ing mustaqillik darajasiga ko'ra tasn if qilinadi. A naliz yoki sintezning ustunligiga nisbatan gap ustida ishlash mashqlari ikkiga bo'linadi: 1) analitik mashqlar, ya ’ni tuzilgan tayyor matndan olingan gapni tahlil qilish; 2) sintetik mashqlar, ya ’ni mustaqil gap tuzishga qaratilgan mashqlar. Analitik mashqlar sintetik mashqlarga zam in hozirlaydi. ular pa rallel holda yoki sintetik mashqdan so'ng analitik mashq o'tkaziladi. O 'quvchilam ing mustaqilligi va bilish jarayonining faollik dara jasiga ko'ra gap ustida ishlash mashqlari uchga bo'linadi: 1
) nam una asosidagi mashqlar; 2
) konstruktiv mashqlar; 3) ijodiy mashqlar. Namuna asosidagi mashq
aniq, to'g'ri tuzilgan sintaktik qurilm a- larni am aliy o'zlashtirishni, ularning ichki bog'lanishini, m azm unini tushunishni ko'zda tutadi. Bunday mashqlar ichida analitik m ashqlar ga, shuningdek, gapni kuzatish va eshitish, uni o'qishga m uhim o'rin beriladi. N am u n a asosidagi mashqlarga quyidagilar kiradi: 1. Gap ustida ishlashning eng oddiy, boshlang'ich, shu bilan birga, eng zaruriy shakli — namunani
o'qish (yozish ), intonatsiyasi, ifodaliligi ustida ishlash, gapning asosini va m azm unini tushuntirish, ba’zan esa
