K. B. Urazov buxgalteriya hisobi va

Ta’sischilar oldidagi qarzlar –
bu ta‘sischilarga hisoblangan, lekinda to‗lanmagan 
dividendlar bo‗ yicha korxonaning qarzi, shuningdek ta‘sischilar safidan chiqib ketgan 
shaxslarning ustav kapitalidagi hissasini qaytarilmagan qismi.
 
Boshqa kreditorlar oldidagi qarzlar –
bu turli xizmatlar, foizlar, kamomadlar, 
da‘volar va boshqa to‗lovlar bo‗ yicha korxonaning boshqa yuridik va jismoniy shaxslar 
olidagi qarzi. 
 
Buxgalteriya hisobi axborot berish na nazorat qilish vositasi sifatida korxona 
aktivlarining tashkil topish manbalari bo‗ yicha ma‘lumotlarni jamlaydi, ular asosida
korxonaning moliyaviy quvvati ko‗rsatkichlari taxlil etiladi. Buxgalteriya hisobi 
ma‘ lumotlari asosida korxonaning xususiy kapitali, qarzlari to‗ g‗ risidagi ma‘lumotlar
axborot foydalanuvchilariga yetqaziladi.
 
Xo„jalik faoliyatining natijalari. 
Korxona va tashkilotlarning xo‗jalik faoliyatining
natijalari bo‗lib u olgan foyda yoki ko‗rgan zarari hisoblanadi.

---

19 
 
Foyda(F)
– bu korxonaning daromadlari ( D) va harajatlari(X) o‗rtasidagi ijobiy 
farq, ya‘ni
F = D > X. 
Demak, qanchalik daromad ko‗p bo‗ lib, harajat kam bo‗lsa, korxonaning foydasi 
shunchalik ko‗p bo‗ladi.
Zarar
– bu korxonaning daromadlari va harajatlari o‗rtasidagi salbiy farq, 
boshqachasiga harajatlarni daromaddan ko‗p bo‗lishi, ya‘ni: 
Z = D < X 
Demak, korxona daromadga qanchalik ko‗ p harajat bilan erishsa, uning zarari 
shunchalik ko‗p bo‗ladi. 
Korxonaning faoliyat natijalari ko‗rsatkichlari buxgalteriya hisobining eng 
ma‘ suliyatli bo‗limi, chunki ushbu ko‗rsatkichlarning miqdori ularni hisobda to‗g‗ri aks 
ettirilganligiga va jamlanganligiga, hisobotlarni to‗g‗ri tuzilganligiga bevosita bog‗liq. 
Shunday qilib, buxgalteriya hisobining predmeti va ob‘ektlarini tashkil etuvchi 
iqtisodiyotning quyi bo‗g‗ini bo‗lgan korxonalar faoliyatini aniq, batafsil ma‘lumotlarda 
ifodalab, ularni boshqaruv organlariga, mulkdorlarga va boshqa qiziquvchilarga o‗z 
vaqtida yetqazib berish ushbu soha xodimlarining jamiyatda tutgan o‗rnini yanada ham
oshishining muhim garovidir.