K. B. Urazov buxgalteriya hisobi va

Kamayib boruvchi qiymatdan hisoblash usuli.
Ushbu usul ham tezlashtirilgan 
usul hisoblanadi. Uning mohiyati shundaki, birinchidan amortizatsiya (eskirish) 
belgilangan me‘ yordan ikki karra miqdorda hisoblanadi, ikkinchidan, amortizatsiya 
(eskirish) bazasi bo‗lib har yilda qoldiq qiymat hisoblanadi. 

---

69 
Bizning misolimizda yillik amortizatsiya (eskirish) me‘ yori 20%, ishlatiladigan 
me‘ yor – 40% (20% x 2). Ushbu usulda hisoblangan va jamlangan amortizatsiya 
(eskirish), shuningdek qoldiq qiymat xizmat yillari bo‗ yicha qo‗ yidagicha bo‗ladi: 
Yillar 
Boshlan-
g‗ich 
qiymat 
Amorti-
zatsiyala-
nadigan 
qiymat 
Amorti-
zatsiya 
me‘ yori 
Yillik 
amorti-
zatsiya 
Jamlan-
gan 
amorti-
zatsiya 
Qoldiq 
qiymat 
1 
1000000 
1000000 
40% 
400000 
400000 
600000 
2 
1000000 
600000 
40% 
240000 
640000 
360000 
3 
1000000 
360000 
40% 
144000 
784000 
216000 
4 
1000000 
216000 
40% 
86400 
870400 
129600 
5 
1000000 
- 
- 
29600 
900000 
100000 
Hisob-kitoblardan ko‗ rinib turibdiki, birinchi ikki yilda amortizatsiya (eskirish) 
me‘ yordan mos ravishda 220000 so‗ m (400000-180000) va 60000 so‗ m (240000-
180000) ko‗p hisoblangan. Mos ravishda bu summalar 1- va 2- yillarda soliq solish 
bazasiga qayta qo‗shilishi lozim. Keyingi 3 yilda amortizatsiya (eskirish) me‘ yordan mos 
ravishda 36000 so‗ mga (144000-180000), 93600 so‗ mga (86400-180000), 150400 
so‗ mga (29600-180000) kam bo‗lib, ular mos raivshda 3-, 4- va 5- xizmat yillarida soliq 
solish bazasidan chegirilishi yoki yuqorida aytilgan tartibda kelgusi yillarda soliq solish 
bazasiga kiritilmasligi kerak. Bu usul qo‗llanilganda hisob siyosatida xizmat muddatining 
barcha yillari ichida, shuningdek qo‗shimcha xizmat yillarida ham amortizatsiya 
(eskirish) ni hisoblash va uni soliq solishga munosabati hisob siyosatida aniq belgilangan 
bo‗lishi kerak. 
Shunday qilib, asosiy vositalarning amortizatsiyasi (eskirish) ni hisoblashning turli 
usullarini qo‗llash xizmat muddati yillari ichida hisoblangan va jamlangan amortizatsiya 
(eskirish) summalarini va qoldiq qiymatni turlicha bo‗lishiga, shuningdek ularni turli 
miqdorda soliq solish bazasiga kiritilishi yoki undan chegirilishi bo‗ yicha bir-biridan farq 
qilar ekan. Bu farqlarni keltirilgan avtomashina misolida qo‗ yidagicha ifodalash 
mumkin: