E.Hegel və b.) şüuru materiyanın atributu, onun bütün təzahür formaları və növlərinə
xas olan əbədi xassəsi adlandırırdılar. Onlar belə hesab edirdilər ki, təkcə canlılar, beyin
deyil, bütün maddi dünya cisimləri şüurludur, fikirləşmək qabiliyyətinə malikdirlər. Bu
baxışa fəlsəfə tarixində "hilozaizm" deyilmişdir ("hilo"- yunanca əşya, maddə, "zoil" isə
həyat, şüur deməkdir).
XIX
əsrdə şüura münasibətdə K.Foqt, L.Byuxner və Y.Moleşott kimi fizioloq -
təbiətşünasların adı ilə bağlı olan vulqar materializm mövqeyi də yayılmışdır. Həmin
baxışın tərəfdarları beyin kimi, şüuru da maddi hesab edərək, onların hər ikisini
maddiləşdirilib, eyniləşdirirdilər. Onlar deyirdilər ki, qara ciyər öd ifraz etdiyi kimi,
beyin də şüur ifraz edir. Şüurla beynin eyniləşdirilməsi fikrini materialist filosof
Dostları ilə paylaş: |