Karima Qosimova, Safo Matchonov, Xolida G’ulomova, sharofat Yo’ldosheva, sharofjon Sariev ona tili o’qitish metodikasi darslik



Yüklə 0,6 Mb.
səhifə63/122
tarix07.03.2023
ölçüsü0,6 Mb.
#86908
1   ...   59   60   61   62   63   64   65   66   ...   122
UCHINCHI BOSQICH – o’zak, so’z yasovchi va shakl yasovchi qo’shimchalarning xususiyatlari hamda tildagi ahamiyatini o’rganish metodikasi. Bu bosqichning o’quv vazifasiga “o’zak”, “so’z yasovchi qo’shimcha”, “shakl yasovchi qo’shimcha” tushunchalarini shakllantirish, so’zning leksik ma’nosi bilan morfemik tarkibi o’rtasidagi bog’lanish haqidagi tasavvurlarni o’stirish, o’zakda jufti bor jarangli va jarangsiz undoshli so’zlarni to’g’ri yozish malakasini shakllantirish, nutqda so’z yasovchi qo’shimchasi bor so’zlarni ongli ishlatish ko’nikmasini o’stirish kiradi.
Bu bosqichning vazifasi bir-biri bilan ma’lum bog’lanishda hal qilinadi. Masalan, so’zda har bir morfemaning ahamiyatini o’zlashtirish asosida o’quvchilar so’zning leksik ma’nosi bilan uning morfemik tarkibi o’rtasidagi bog’lanishni bilib oladilar. Barcha vazifalar bilan uzviy bog’liq holda, so’zlarning morfemik tarkibini hisobga olib, ulardan nutqda mumkin qadar aniq va ongli foydalanish vazifasi ham bajariladi.
O’zakni o’rganishning xususiyatlari. “O’zak” tushunchasini shakllantirishda o’quvchilar o’zak o’zakdosh so’zlarning umumiy qismi ekani va u barcha bir xil o’zakli so’zlarning ma’nosidagi umumiylikni o’z ichiga olishi bilan tanishtiriladi.
O’zakdosh so’zlarni tahlil qilish bilan o’quvchilar so’zning qaysi qismi shu so’zlardan o’zakdosh so’zlar hosil qilayotganini tushuntirishga (bunda ular o’zakni ajratadilar), qaysi qismi har xil ma’noli so’zlar hosil qilayotganini tushuntirishga (bun­da ular so’z yasovchi qo’shimchalarni ajratadilar) o’rgatiladi. Bunday vazifalarni to’g’ri bajarish natijasida o’quvchilar o’zak va so’z yasovchi qo’shimchaning so’zning leksik ma’nosini hosil qilishdagi rolini elementar tarzda bo’lsa ham tushunadilar, shuningdek, o’zak o’zakdosh so’zlarga asos bo’ladigan qism ekanini bilib oladilar.
O’zak ustida ishlash bu bilan tugamaydi, balki boshqa morfemalarni maxsus o’rganishga ajratilgan darslar mazmuni bilan va keyinroq so’z turkumlari o’rganilganda, so’z yasashga doir mashqlar bilan ham uzviy bog’lanadi.

Yüklə 0,6 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   59   60   61   62   63   64   65   66   ...   122




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin