Kasbiy shakllanish turlari

14. “Mavjud ma’lumotlar asosida istiqbolni belgilash” metodi

Bu tarixiy va hozirgi paytda mavjud bo‘lgan ma’lumotlar asosida buyum, mexanizm va mashinani kelgusida qanday ko‘rinishda bo‘lishini tasavvur qilish, qanday tamoyillar asosida ishlashi va ishlatilishini aniqlashda qo‘l keladi. Buning uchun, masalan, quyidagi ko‘rinishlardagi jadvallardan foydalanish mumkin (bu metod Qo‘qon davlat pedagogika instituti dotsenti p.f.n. Ismoiljon Karimov tomonidan taklif etilgan):

Nomi	Bor edi, bo‘lgan edi
(tarixiy ma’lumot)	Hozir mavjud	Kelgusidagi holati
Ruchka	Cho‘p, pat, siyohli
ruchkalar	Sharikli ruchkalar	Elektron ruchkalar
Soat	Mexanik, elektron	Mexanik, elektron	?
...	...	...	?

15. “Agar men ...” metodi
B u metod orqali o‘quvchilardan maʼlum bir kasb kishisi sifatida shu sohaga oid muammolarni qanday bartaraf etishi mumkinligi haqida o‘z fikrlarini bildirishlarii so‘raladi. Masalan, “Agar men avtokonstruktor bo‘lganimda ... mashinani yaratgan bo‘lar edim” (Agar men avtokonstruktor bo‘lganimda tog‘larda ham yura oladigan mashinani yaratar edim. Buning uchun mashinaga vertolyotni harakatlantiradigan tizimni qo‘llar edim). “Agar men aviakonstruktor bo‘lganimda ... samolyotni yaratar edim” va h.k.
Bu metodning eng afzal tomoni shundaki, bunda o‘quvchilarning hayolot (fantaziya), taqqoslash, tasavvur qilish qobiliyatlari tez rivojlanadi

16. “Insert” metodi
Insert – bu o‘quv jarayonida o‘zini anglashni faol kuzatish uchun o‘quvchilarga imkoniyat beradigan kuchli vositadir, chunki shunday hollar borki, odam matnni oxirigacha o‘qib, u yerda nima yozilganligini eslab qololmasligi mumkin. Bu esa nima o‘qiyotganini tushunmay, o‘qish jarayonida faol bo‘lishga qatnashmaydigan va o‘z anglashini kuzatmaydigan hollarning misolidir.
Insert – bu matn bilan ishlaganda faollikni qo‘llab-quvvatlash uchun kuchli vositadir.воситадир.


17. “Nima uchun” metodi

1. Aylana yoki to‘g‘ri to‘rtburchak shakllardan foydalanishni o‘zingiz tanlaysiz.

2. Chizmaning ko‘rinishini – mulohazalar zanjirini to‘g‘ri chiziqlimi, to‘g‘ri chiziqli emasligini o‘zingiz tanlaysiz.
3. Yo‘nalish ko‘rsatkichlari sizning qidiruvlaringizni yaʼni dastlabki holatdan izlanishgacha bo‘lgan yo‘nalishingizni belgilaydi.