Masofaga tovush uzatish
End qadimgi masofaga xabar beruvchi vosita bu do'm biraga
urish va gulxan tutuni bo'lgan. Aynan shu usullar yordam ida odam
lar bir-birlariga dushman yaqinlashayotgani va tabiiy ofat haqida
darak berishgan. Ammo uzoq masofalarga
tovush va tutun yetib
bormagan, natijada kerakli manzillarga xabar bera olishmagan.
Bunday holatlarda nima qilmoq kerak?
XIX asrga kelib bu azaliy muammo elektrom agnit
te le g ra f
orqali
hal etildi. Bu ixtironi am erikalik rassom
Sam uel M o rze
1837-yilda
yaratdi. Simlar orqali elektr razryad yuborib, tovushni olis m asofa
larga yetkazib berish mumkin bo'ldi.
Morze maxsus alifboni ham
ishlab chiqdi. Mazkur alifbodagi harflar uzun va qisqa tovushlar -
nuqta va tire bilan belgilandi.
Okeanlar tubi, to g ‘lar, daryolar, da-
lalar, shahar va qishloqlar bo'ylab telegraf simlari tortildi.
Biroq
muammo shu ediki har doim ham o'zaro bog'lanib bo'lm asdi, ma-
salan, kemalarda qanday qilib aloqa o'rnatish mumkin? Bu savolga
bir vaqtning o'zida, 1880-yil rus muhandisi
Aleksandr Popov
va
italiyalik
radiotexnik
Gul-
yelmo M arkoni
javob be-
rishdi. Ular o'zaro bexabar
holatda, agar elektruch-
qunli
razryadnikni uzun
elektruzatgich - antenna-
ga ulansa, efirga o'zidan
elektrom agnit to'lqinlarini
uzata
boshlashini payqab
qolishdi. Bu to'lqinlarni
esa har qanday masofa-
dan
turib yana bir xuddi
Ilkradiopriyom nikradioto‘lqinlarni
shunday antenna orqali
qabulqilgandayoqjiringlagan
qabul
qilib olish m umkin-
