Teqvim-2015. pdf

Ə d ə b i y y a t 
Azərbaycan 
əlyazmaşünaslığı 
məsələləri 
/M.Sultanov; AEA. 
M.Füzuli adına 
Əlyazmalar İnstitutu.-
Bakı: Elm 2000.-96 s. 
Yazılı abidələrin 
tədqiqi:məqalələr 
toplusu /M.Sultanov;  
AMEA, M.Füzuli ad. 
Əlyazmalar İn-tu.-
Bakı: Nurlan, 2010.-
168 s. 
Məmmədağa Sultanov 
(1910-1991): biblioq-
rafiya /AMEA M. Fü-
zuli ad. Əlyazmalar 
İn-tu; tərt. ed. 
A.Xəlilov, L.Əliyeva; 
red. M.Adilov.-Bakı 
Nurlan, 2005.-84 s.
Əhmədov, T. 
Məmmədağa Sul-
tanov /T.Əhmədov               
//XX əsr Azərbaycan 
yazıçıları.- Bakı, 
2004.- S.575.
İ n t e r n e t d ə
www.anl.az
az.wikipedia.org
www.medeniyyet.az
5
Ədəbiyyatşünas

---

20
Coğrafiya.Geologiya
Y
ANV
AR
Xoşbəxt Yusifzadə 
1930
85 
 illiyi
Ə d ə b i y y a t
 
Akademik Xoşbəxt 
Yusifzadə: İrəlidə 
hələ o qədər iş var ki! 
/X.Yusifzadə //Respubli-
ka.- 2010.- 4 avqust.- S.3.
Akademik Xoşbəxt Bağı 
oğlu Yusifzadə: biblioq-
rafiya.- Bakı, 2012.- 244 
s.;Mətn Azərb., rus və 
ingilis dillərində 
Akademik Xoşbəxt 
Yusifzadə “Türk Dün-
yasının Fəxri Alimi” 
Beynəlxalq mükafatı-
na layiq görülmüşdür           
//Azərbaycan.- 2012.- 
10 
yanvar.- S.3.
Годы и вехи моей жизни 
/Х.Юсифзаде; пер. с 
азерб. С.Мамедзаде; 
ред. А.Аббасов; худож. 
З.Алиев.- Баку: OSKAR, 
201
0.- 284 с., [69] с. 
Самедова, Ф. Нефти 
Азербайджана: 
свойства и состав 
/Ф.Самедова; науч. 
ред. М.Рустамов, 
Х.Юсифзаде.- Баку: 
Элм, 2011.-410 с.
İ n t e r n e t d ə
www.anl.az
www. az.wikipedia.org 
www.science.gov.az
www.socar.az
Xoşbəxt Bağı  oğlu Yusifzadə 1930-
cu il yanvar ayının 14-də Bakının Pirşağı 
kəndində anadan olmuşdur. 1947-ci ildə 
M.Əzizbəyov adına Azərbaycan Sənaye 
İnstitutunun (indiki Azərbaycan Dövlət 
Neft Akademiyası) geoloji-kəşfiyyat 
fakültəsinə daxil olmuş, 1952-ci ildə ora-
nı Neft və qaz yataqlarının geologiyası və 
kəşfiyyatı üzrə bitirərək dağ mühəndisi-
geoloq ixtisasına yiyələnmişdir.
Əmək fəaliyyətinə elə həmin il SSRİ 
Neft Sənayesi Nazirliyinin Bakıdakı 
Dövlətxüsusineftlayihə kontorunda baş-
lamış, lakin az sonra yeni təşkil edilmiş 
Dənizneft Birliyində  işə  qəbul olmuş, 
burada böyük mühəndis və bölmə rəisi 
vəzifələrində çalışmışdır. 
1954-cü ilin mart ayında Gürgan-
neft trestinin (indiki “Neft Daşları” 
NQÇİ) birinci mədəninin böyük geolo-
qu vəzifəsinə təyin edilmiş və o vaxtda
n 
da dəniz neft yataqlarının kəşfiyyatı və 
işlənilməsinin məşhur iştirakçılarından 
və  rəhbərlərindən biri kimi tanınmış-
dır. X.B.Yusifzadə 1958-1959-cu illərdə 
“Neft Daşları” Mərkəzi elmi-tədqiqat 
və istehsalat işləri sexinin baş geoloqu, 
1959-1960-cı illərdə  həmin sexin rəisi 
vəzifələrində işləmişdir.
1960-cı ilin sentyabrında o, Sov.İKP-
nın XXII qurultayı adına neft mədənləri 
idarəsi (keçmiş Gurganneft) rəisinin mü-
avini - baş geoloq vəzifəsinə təyin olun-
muş və bu vəzifədə 1963-cü ilin oktyabr 
ayınadək çalışmışdır. 1963-cü ildən 
1970-ci ilədək Başdənizneft idarəsində 
baş geoloqun müavini – şöbə  rəisi, 
Dənizneft  İstehsalat Birliyinin geoloji-
kəşfiyyat şöbəsinin rəisi – baş geoloqun 
müavini olmuşdur.
1970-1992-ci illərdə  Xəzərdəniz-
neft Birliyinin, Xəzərdənizneft  İs-
tehsalat Birliyinin, Ümumittifaq Xə-
zərdənizneftqazsənaye Birliyinin, 
Xəzərdənizneftqaz  İstehsalat Birliyinin 
və  Xəzərdənizneft  İstehsalat Birliyinin 
baş direktorunun müavini - baş geoloq 
vəzifələrində işləmişdir.
1992-1994-cü illərdə Azərineft Dövlət 
Konserninin birinci vitse-prezidenti, 
ARDNŞ prezidentinin müşaviri, 1994-
2004-cü illərdə ARDNŞ-nin geologiya, 
geofizika və yataqların işlənməsi üzrə 
vitse-prezidenti vəzifələrində çalışmış-
dır. 2004-cü ildən Azərbaycan Res-
publikasının Prezidenti İlham  Əliyevin 
Sərəncamı ilə Azərbaycan Respublikası 
Dövlət Neft Şirkətinin geologiya, geofi-
zika və yataqların işlənməsi üzrə birinci 
vitse-prezidentidir.
1960-cı ildə geologiya-minerologiya 
elmləri namizədi alimlik dərəcəsi, 1987-
ci ildə geologiya-mineralogiya elmləri 
doktoru elmi dərəcəsi almışdır. 2005-ci 
ildə ona professor elmi adı verilmişdir. 
2007-ci ilin aprel ayında Azərbaycan 
Milli Elmlər Akademiyasının həqiqi 
üzvü seçilmişdir. 188 elmi əsərin, o 
cümlədən 12 monoqrafiyanın və 8 ixti-
ranın müəllifidir.
Onun rəhbərliyi ilə  Xəzər dənizi 
hövzəsinin Azərbaycan, Türkmənistan 
14
Akademik

---

və Rusiya sektorlarında 20-dən artıq neft və qaz 
yatağı, o cümlədən dünyada məşhur olan ”Azəri”, 
“Çıraq” və “Günəşli” yataqları kəşf edilmiş və is-
tismara daxil edilmişdir. 1988-ci ildən başlayaraq 
xarici  şirkətlərlə birgə aparılmış bütün işlərdə, o 
cümlədən “Azəri-Çıraq-Günəşli” (dənizin dərin 
hissəsi) yataqlarının işlənməsində, “Əşrəfi” (1998-
ci il), “Qarabağ” (1998-ci il), nəhəng “Şahdəniz” 
(1999-cu il), iri “Abşeron” (2011-ci il) kimi ya-
taqların, eləcə  də 2010-cu ildə ARDNŞ-nin öz 
gücü ilə açdığı “Ümid” yatağının kəşf edilməsində 
əvəzedilməz rolu olmuşdur.
X.B.Yusifzadə AMEA-nın Neft Ekspedisi-
yasında, Dərin Neft-Qaz Yataqları Problemləri 
İnstitutunda da fəaliyyət göstərmiş, dəniz neft 
və qaz yataqları ehtiyatlarının hesablanması-
na, onların işlənilmə layihələrinin tərtib edilib 
həyata keçirilməsinə  rəhbərlik etmiş, yataqların 
işlənilməsi ilə  əlaqədar bir sıra elmi-metodiki və 
nəzəri məsələlərin həllində bilavasitə iştirak etmiş-
dir. 
2004-cü ildə “Ömrümün illəri və izləri” kita-
bı, 2007-ci ildə isə haqqında “Akademik Xoşbəxt 
Yusifzadə” biblioqrafiyası çapdan çıxmışdır. 2009-
cu ildə “Akademik Xoşbəxt Yusifzadə” biblioq-
rafiyası Türkiyədə Türk Dünyası Araşdırmaları 
Beynəlxalq Elmlər Akademiyası tərəfindən 4 dildə 
(Azərbaycan, türk, ingilis, rus) nəşr edilmişdir. 
X.B.Yusifzadə Rusiya Beynəlxalq Mühəndislər 
Akademiyasının fəxri akademiki, Türk Dünyası 
Araşdırmaları Beynəlxalq Elmlər Akademiyasının 
akademiki, Gürcüstan Milli Elmlər Akademiyası-
nın xarici üzvü, Azərbaycan Respublikası Prezi-
denti yanında Ali Attestasiya Komissiyası rəyasət 
heyətinin üzvü, “Azərbaycan Neft Təsərrüfatı” 
və “Azərbaycanın geofizika yenilikləri” jurnal-
ları, Azərbaycan Milli Ensiklopediyası redaksiya 
heyətlərinin üzvü, Azərbaycan Geofizikləri Mil-
li Komitəsinin, Azərbaycan Neftçi-Geoloqları 
Cəmiyyətinin, Amerika Neftçi-Geoloqları Assosia-
siyasının, Avropa Alim-Geoloqları və Mühəndisləri 
Assosiasiyasının, Azərbaycan Respublikası  Ağ-
saqqallar Şurasının üzvüdür.
Azərbaycanda və Xəzər dənizində neft və qaz-
çıxarmanın inkişafına verdiyi böyük töhfələrə görə 
X.B.Yusifzadə bir sıra yüksək dövlət mükafat-
larına və  fəxri adlara layiq görülmüşdür. O, keç-
miş SSRİ-nin iki “Qırmızı Əmək Bayrağı” ordeni 
(1963-cü və 1976-cı illərdə), “Şərəf Nişanı” ordeni 
(1971-ci ildə) bir sıra medallar və fəxri fərmanlarla 
təltif edilmiş, “SSRİ-nin Fəxri neftçisi” (1971-ci 
ildə), “Yer təkinin Fəxri kəşfiyyatçısı” (1985-ci 
ildə), “Azərbaycan SSR-nin Əməkdar mühəndisi” 
(1964-cü ildə) adını almış, iki dəfə Azərbaycan 
SSR-nin Dövlət mükafatına (1982-ci və 1991-ci 
illərdə) layiq görülmüşdür.
2000-ci ildə o, Müstəqil Azərbaycanın “İstiq-
lal” ordeni, 2004-cü ildə  “Əsrin müqaviləsi”nin 
10 illiyi münasibətilə “Şöhrət” ordeni, 2005-ci ildə 
“Azərbaycanın  Əməkdar mühəndisi” fəxri adı, 
2010-cu ildə “Şərəf” ordeni ilə təltif olunmuşdur. 
Neft hasilatında nanotexnologiyaların inki-
şaf etdirilməsi və  tətbiqi sahəsində görkəmli 
xidmətlərinə görə 2010-cu ildə akademik 
X.B.Yusifzadə ARDNŞ-nin bir qrup mütəxəssisi 
ilə birlikdə YUNESKO-nun xüsusi medalı ilə təltif 
olunmuş, adı bu beynəlxalq təşkilatın ensiklopedi-
yasına daxil edilmişdir.
Türk Dünyası Araşdırmaları Beynəlxalq 
Elmlər Akademiyasının qərarı ilə türk dünyası-
nın elmi, təhsili və iqtisadiyyatı sahəsində böyük 
xidmətlərinə görə X.B.Yusifzadə 2008-ci ildə bu 
akademiyanın beynəlxalq “Qızıl Ulduz Medalı” 
ilə təltif edilmiş, “İlin alimi” elan olunmuş, 2011-
ci ildə isə “Türk Dünyasının Fəxri Alimi” adına, 
2013-cü ildə Birləşmiş Millətlərin İctimai Təltiflər 
Şurasının Beynəlxalq Mükafat Komitəsi tərəfindən 
böyük elmi xidmətlərinə görə “Şərəf” və “Vicdan” 
ordeninə layiq görülmüşdür.

---