Kbt я25 uot (059) Baş redaktor
Yüklə 6,03 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- İ n t e r n e t d ə www.anl.az www.adam.az www.az.wikipedia.org 28
- İ n t e r n e t d ə www.anl.az www.muallim.edu.az www.edu.gov.az 2 90 illiyi
- İ n t e r n e t d ə www.anl.az www.bsu.edu.az 383
- İ n t e r n e t d ə www.anl.az www.xankendi.az 28
|
Ə d ə b i y y a t Neytrino /İ. H. Cəfərov ; N. A. Quliyev; elmi red. Ş. M. Nağıyev; rəyçilər S. A. Hacıyev; R. E. Hüseynov.- Bakı: Elm, 2005.-116 s. Nəriman Ağaqulu oğlu Quliyev //Azərbaycan.- 2014.- 21 may.- S.3. Görkəmli alim Nəriman Quliyev son mənzilə yola salınmışdır //Azərbaycan.- 2014.- 21 may.- S.3. İ n t e r n e t d ə www.anl.az www.adam.az www.az.wikipedia.org 28 379 Kimya.Biologiya.Tibb 95 illiyi Musa Musayev 1921-2010 DEKABR Musa Əbdürrəhman oğlu Musayev 1921-ci il dekabr ayının 27-də Gəncə şəhərində anadan olmuşdur. Orta məktəbi bitirdikdən sonra, 1940-1945- ci illərdə Azərbaycan Kənd Təsərrüfatı İnstitutunun baytarlıq fakültəsində ali təhsil almış, 1946-1948-ci illərdə Moskva Baytarlıq Akademiyasının as- piranturasında oxumuşdur. Əmək fəaliyyətinə 1949-cu ildə Moskvada Baytarlıq Akademiyasının assistenti kimi başlayan Musa Musayev elə həmin il Bakıya dəvət olunmuş və Azərbaycan Respublikası Elmlər Aka- demiyasının Zoologiya İnstitutunda baş elmi işçi vəzifəsinə təyin edilmişdir. 1957-ci ildən burada fasiləsiz çalışaraq ayrı-ayrı illərdə laboratoriya müdiri, sonra şöbə müdiri işləmiş, 1960-cı ildən etibarən isə Zoologiya İnstitutunun di- rektoru olmuşdur. 1997-2007-ci illərdə Azərbaycan Milli Elmlər Akademi- yasında Biologiya elmləri bölməsinin akademik-katibi vəzifəsini icra etmiş- dir.
Musa Musayev 1948-ci ildə namizədlik, 1957-ci ildə doktorluq dis- sertasiyalarını müdafiə etmiş, 1960-cı ildə professor elmi rütbəsini almışdır. 1959-cu ildə Azərbaycan Respublikası Elmlər Akademiyasının müxbir üzvü, 1967-ci ildə isə həqiqi üzvü seçilmiş- dir. Azərbaycanda protozoologiyanın elmi məktəb olaraq formalaşmasına böyük əmək sərf etmiş, öz araşdırma- ları ilə sitologiya, biokimya və mole- kulyar biologiyanın müasir metodları- nın tətbiqi sayəsində elmin inkişafına təkan vermişdir. Akademik 350-dən artıq elmi əsərin, o cümlədən 14 mo- noqrafiya, dərslik və metodik vəsaitin, 10 müəlliflik şəhadətnaməsi və patentin müəllifidir. Musa Musayev səmərəli elmi yara- dıcılıqla yanaşı, pedaqoji fəaliyyətlə də məşğul olmuş və yüksəkixtisaslı kadrların hazırlanması işində bilik və bacarığını əsirgəməmişdir. Alimin rəhbərliyi altında 50-yə yaxın elmlər namizədi və elmlər doktoru yetişdiril- mişdir. Beynəlxalq və xarici ölkələrin elmi qurumlarında üzv olmuş, 1976- 1991-ci illərdə SSRİ Elmlər Akademi- yası nəzdində Ümumittifaq Protozoo- loqlar Cəmiyyətinin vitse-prezidenti, 1967-1988 “Parazitologiya” jurnalının redaksiya heyətinin üzvü, Ukrayna Pa- razitoloqlar Cəmiyyətinin fəxri üzvü seçilmişdir. Azərbaycanda biologiya elminin inkişafındakı xidmətlərinə görə bir çox orden və medallarla - 1991-ci ildə Azərbaycan SSR Dövlət mükafatı la- ureatı, 1996-cı ildə H.Əliyev adına “Ekologiya sahəsindəki nailiyyətlərə görə” medal və mükafat, 2001-ci ildə AMEA-nın Fəxri Fərmanı, eləcə də müstəqil Azərbaycan Respublikasının ali mükafatı olan “Şöhrət” ordeni ilə təltif edilmişdir. Tanınmış bioloq alim, bacarıq- lı elm təşkilatçısı, akademik Musa Əbdürrəhman oğlu Musayev 2010-cu il dekabr ayının 4-də vəfat etmişdir.
380 Texnika.Mühəndis işi Bəhmən Hacıyev 1926-1998 DEKABR Bəhmən Əbiş oğlu Hacıyev 1926- cı il dekabr ayının 2-də Sisyan rayo- nunun Qızıl Şəfəq kəndində anadan olmuşdur. 1939-cu ildə natamam orta məktəbin 7-ci sinfini bitirdikdən sonra Bakıya gəlmiş, Sabunçu rayonunun 148 nömrəli orta məktəbində təhsilini davam etdirmişdir. Əmək fəaliyyətinə 1943-cü ildə keçmiş “Əzizbəyovneft” trestinin (indi H.Z.Tağıyev adına NQÇİ) ikin- ci mədənində operator köməkçisi kimi başlamış, 1945-ci ildə istehsalatdan ay- rılmadan Azərbaycan Sənaye İnstitutu- na (indiki Azərbaycan Dövlət Neft və Sənaye Universiteti) daxil olmuş, bura- da 1950-ci ildə neft və qaz yataqlarının işlənməsi üzrə dağ mühəndisi ixtisasına yiyələnmişdir. 1950-ci ildə “Bibiheybətneft” tresti- nin 6-cı mədənində neft və qaz hasilatı üzrə usta, 1953-cü ildən 1960-cı ilədək “Gürganneft” trestinin baş mühəndisi vəzifəsində çalışmışdır. Sonralar həmin trest Sov.İKP-nin XXII qurultayı adına Neft və Qazçıxarma İdarəsinə çevrilmiş və Bəhmən Hacıyev 1962-ci ilədək bu NQÇİ-nin baş mühəndisi, 1977-ci ilə kimi rəisi olmuşdur. Neft Daşlarında XX əsrin 50-ci illərin sonu - 60-cı illərin əvvəllərində qapalı istismar sisteminin yaradılması Bəhmən Hacıyevin xidmətlərindən biridir. 1961-ci ildə “Dənizdə neft yataqları- nın işlənilməsi və istismarı məsələləri” (“Neft Daşları” timsalında) mövzu- sunda dissertasiya işini müdafiə edən B.Hacıyevə texnika elmləri namizədi alimlik dərəcəsi verilmişdi. Tanınmış neftçi-alimin elmi tədqiqatları onun “Dənizdə neft yataqlarının işlənilməsi və istismarı məsələləri” monoqrafiya- sında öz əksini tapmışdı. İstehsalatda istedadlı təşkilatçı və püxtələşmiş rəhbər kimi tanınmış, 1977- ci ilin mart ayında “Azneft” İB-nin baş direktoru vəzifəsinə təyin edilmişdir. 1984-cü ildə Zaqafqaziya Ümumittifaq Təhlükəsizlik Texnikası İnstitutunun direktoru təyin olunmuşdur. 1990-cı ildə doktorluq dissertasiyasını müdafiə etmiş, texnika elmləri doktoru alimlik dərəcəsini almışdır. 105 elmi əsərin, 50- dən çox ixtiranın müəllifidir. 1991-ci ildə ona professor elmi rütbəsi verilmişdir. Azərbaycan neft sənayesinin inki- şafındakı xidmətlərinə görə 1959-cu ildə Qırmızı Əmək Bayrağı ordeni ilə, 1960-cı ildə “Azərbaycan SSR-in neft ustası” fəxri adı, 1961-ci ildə Lenin mükafatı, 1965-ci ildə Almaniya De- mokratik Respublikasının fəxri Qızıl diplomu, Lenin ordeni, 1966-cı ildə SSRİ Neft Nazirliyi tərəfindən “SSRİ neft sənayesinin əlaçısı”, 1970-ci ildə isə “Fəxri Neftçi” adı, 1971-ci ildə 2-ci dəfə Qırmızı Əmək Bayrağı, Oktyabr inqilabı ordenləri ilə təltif olunmuş, 1972-ci ildə Azərbaycan SSR Dövlət mükafatına, 1975-ci ildə “Azərbaycan SSR Əməkdar Mühəndisi” fəxri adına, 1996-cı ildə Yusif Məmmədəliyev adına mükafata layiq görülmüşdür. Bəhmən Hacıyev 1998-ci ildə vəfat etmişdir. Xatirəsini əbədiləşdirmək məqsədilə yaşadığı binaya xatirə lövhəsi vurulmuşdur. Ə d ə b i y y a t Mirzəyev, M. Məşhur neftçi Bəhmən Ha- cıyev /M.Mirzəyev, C.Mirzəliyev; elmi red. B.Yusifzadə.- Bakı: Azərbaycan nəşriyyatı, 2002.- 200 s. Yusifzadə, X. Peşəkar neftçi, yaradıcı mühəndis, istedadlı alim //Azərbaycan.- 2011.- 2 dekabr.- S. 6. İ n t e r n e t d ə www.anl.az www.muallim.edu.az www.edu.gov.az 2 90 illiyi Neftçi alim 381 381 Kitabxanaşünaslıq.Biblioqrafiya Abuzər Xələfov 1931 DEKABR Abuzər Alı oğlu Xələfov 1931-ci il dekabr ayının 25-də Qərbi Azərbaycanın Göyçə mahalının Cil kəndində anadan olmuşdur. 1938-1945-ci illərdə Cil kənd yeddiillik məktəbində təhsil almış, 1945- 1946-cı illərdə Krasnoselo rayonunun Cil kəndindəki Əli Bayramov adına kol- xozda çalışmışdır. 1950-1955-ci illərdə Azərbaycan Dövlət Univеrsitеtinin filоlоgiyа fаkültəsinin kitаbхаnаçılıq şöbəsində təhsil аlmışdır. Müxtəlif illərdə kitаbхаnаçılıq fаkültəsində müəllim, bаş müəllim, dоsеnt olmuş, 1978-ci ildən prоfеssоrdur. 1962-ci ildə А.А.Хələfоvun fəаl iştirаkı və təşəbbüsü ilə BDU-nun Kitаbхаnаçılıq şöbəsi müstəqil Kitаbхаnаçılıq fаkültəsinə çеvrilmiş və о, bu fаkültənin ilk dеkаnı оlmuş, 25 il bu vəzifədə səmərəli fəаliyyət göstərmişdir. 1962-ci ildən bu günə kimi BDU-nun Böyük Еlmi Şurаsının üzvü, 1963-cü ildən isə Kitаbхаnаşünаslıq kаfеdrаsının müdiridir. Аbuzər Хələfоv SSRİ məkаnındа kitаbхаnа işinin tаriхi sаhəsində ilk еlmlər dоktоru kimi şöhrət qаzаnmış və
Аzərbаycаn kitаbхаnаşünаslıq еlmi məktəbinin əsаsını qоymuşdur. Rеspublikаmızdа ХХ əsrin 60-cı illərindən bаşlаyаrаq kitаbхаnаşünаslıq və bibliоqrаfiyаşünаslıq sаhəsində dоktоrluq və nаmizədlik müdаfiə еtmiş аlimlərin dеmək оlаr ki, hаmısı А.Хələfоv еlmi məktəbinin yеtirmələridir. Аzərbаycаndа kitаbхаnа işinin tаriхinin ilk tədqiqаtçısı, rеspublikаmızdа аli təhsilli kitаbхаnаşünаs bibliоqrаf və kitаbşünаs kаdrlаr hаzırlаyаn fаkültənin yаrаdıcısı kimi prоfessor А.Хələfоvun аdı vətənimizin sərhədlərindən çох-çох uzаqlаrdа dа məşhurdur. Azərbaycanda kitabxanaşünaslıq el- minin banisi, ali kitabxanaçılıq təhsilinin təşkilalçılarından biri, respublikanın görkəmli elm və mədəniyyət xadimi Abuzər Xələfovun fəаliyyəti 2001-ci ildə Аmеrikа Biоqrаfiyа İnstitutunun nəşr еtdirdiyi “Görkəmli lidеrlərin bеynəlхаlq sоrаq kitаbı”nın ХI nəşrinin nоminаntı sеçilmiş, fəхri fərmаn və qızıl mеdаllа təltif еdilmişdir. 1995-ci ildən bu günə kimi BDU-nun Vеtеrаnlаr şurаsının sədr müаvini, 1998-ci ildən BDU-nun Nəşriyyаt Şurаsının sədri, “Kitаbхаnа işi hаqqındа” Аzərbаycаn Rеspublikаsı Qаnununun lаyihəsini hаzırlаyаn işçi qrupunun sədridir. 1999-cu ildə ölkəmizdə ilk dəfə оlаrаq Аzərbаycаn Kitаbхаnаçılаr Cəmiyyəti yаrаtmış və оnun ilk prеzidеnti olmuş və “Kitаbхаnа prоsеslərinin kоmpütеrləşdirilməsi” elmi- tədqiqat laboratoriyasının (ЕTL) müdiri; 2000-ci ildə BMT yаnındа Bеynəlхаlq İnfоrmаsiyаlаşdırmа Аkаdеmiyаsının müхbir üzvü; 2001-ci ildə BMT yаnındа Bеynəlхаlq İnfоrmаsiyаlаşdırmа Аkаdеmiyаsının həqiqi üzvü (аkаdеmiki); 2008-ci ildə Təhsil hаqqındа Аzərbаycаn Rеspublikаsı Qаnununun lаyihəsini hаzırlаyаn işçi qrupunun üzvü olmuşdur. Mədəniyyət və kitabxana işi quru- culuğunun tarixi problemləri, kitabxa- naşünaslığın nəzəriyyəsi və metodolo- giyası, ali kitabaxanaçılıq-biblioqrafiya təhsili məsələləri, habelə kitabxana işi nəzəriyyəsi, informasiya cəmiyyətində kitabxanaların fəaliyyəti, elektron ki- tabxanaşünaslıq və bir sıra digər aktu- al elmi problemlərin tədqiqi alimin elmi fəaliyyətinin əsasını təşkil edir. Görkəmli 25 85 illiyi Alim 382 alim 300-ə yaxın еlmi əsərin, 10 mоnоqrаfiyа, 30- dаn аrtıq kitаbın - dərslik və dərs vəsаitlərinin müəllifidir. 20-dən çox еlmlər nаmizədi və dоktоr yеtişdirmişdir. Onun xalqımızın mədəniyyət tarixinə ver- diyi qiymətli töhfələrindən “Heydər Əliyev və Azərbaycanda kitabxana işi”, “XXI əsrin əvvəllərində Azərbaycanda kitabxana işinin inkişaf istiqamətləri (mülahizələr, təkliflər və proqnozlar)” (2006), Kitab- xanaların kompüterləşdirilməsinin əsasları (2007), “Azərbaycanda kitabxana işinə dair Heydər Əliyev doktrinası uğurla davam edir” (2009), 2004-2010-cu illərdə çap etdirdiyi 3 cildlik “Azərbaycanda kitab- xana işinin tarixi”, “Kitabxana və cəmiyyət” (2011), “Kitabxanaşünaslığın tarixi və metodologiyası” (2014) və başqa kitabları nümunə göstərmək olar. 2010-cu ildən nəşr olunan və kitabxanaşünas- lığa, kitabxana işinin tarixi, nəzəriyyəsi və təcrübi problemlərinə dair elmi məqalələr dərc edən, nü- fuzlu elmi jurnallardan hesab edilən “Kitabxanaşü- naslıq və informasiya” adlı elmi-nəzəri və praktiki jurnalın təsisçisi və baş redaktoru da məhz Abuzər Xələfovdur. Azərbaycan elminin, mədəniyyətinin inkişafın- dakı yüksək xidmətlərinə görə 2000-ci ildə “Şöhrət” оrdеni, “1941-1945-ci illər mühаribəsi vеtеrаnı” nişаnı, “Хеyriyyəçilik və mааrifçilik” mеdаlı, 2002- ci ildə “Təhsil sаhələri üzrə nаiliyyətlərə görə” mükаfаtı almış, 2004-cü ildə Аmеrikаdа “İlin аdаmı- 2004” sеçilmiş, 2006- cı ildə “Əlаçı təhsil işçisi” döş nişаnı ilə təltif edilmişdir. 2001-ci ildə “Əməkdаr еlm хаdimi”, 2005-ci ildə “İlin müəllimi” fəхri аdlarını almışdır. 2007-ci ildən Аzərbаycаn Rеspublikаsı Prеzidеntinin Fəхri təqаüdçüsüdür. Ə d ə b i y y a t Аzərbаycаndа kitаbхаnа işinin tаriхi: Dərslik (üç hissədə) /A.Xələfov.-Bakı: Bаkı Univеrsitеti Nəşriyyаtı, 2004-2010. H.1. Ən qədim dövrdən XX əsrə qədər.- Bakı, 2004- 328 s.; H. 2. ХХ əsrin birinci yаrısındа Аzərbаycаndа kitаbхаnа işininin tаriхi.- Bakı, 2007.- 552 s.; H. 3. XX əsrin ikinci yarısında və XXI əsrin əvvələrində Azərbaycanda kitabxana işinin tarixi.- Bakı, 2010.- 431 s. Heydər Əliyev: Biblioqrafik məlumat kitabı /A.Xələfov, S.A. Sadıqova; red. və ön söz. müəl. A.Məhərrəmov.- Bakı: Bakı Universiteti Nəşriyyatı, 2003.- 434 s. Azərbaycanda kitabxana işinə dair Heydər Əliyev doktrinası uğurla davam edir /A.Xələfov; lay. rəhb. Ə.Qarayev; elmi məsləhətçi. S. Məmmədəliyeva; elmi red. L.Məmmədova; red. K.Tahirov.- Bakı, 2009. -185, [1] s. Kitabxana və cəmiyyət: Monoqrafiya /A.Xələfov.- Bakı: Azərnəşr, 2011.- 348 s. Kitabxanaşünaslığın tarixi və metodologiyası /A.Xələfov.- Bakı, 2014.- 408 s. Söz, kitab, mütaliə, kitabxana və kitabxanaçı haqqında müdrik fikirlər /tərt. ed. və ön söz müəl. A. Xələfov ; red. K. Aslan.- Bakı: Mütərcim, 2014.- 187, [1] s.: 20 sm. Kitabxanaşünaslığın müasir problemləri /A.Xələfov //Kitabxanaşünaslıq və İnformasiya: Elmi-nəzəri və praktiki jurnal .-2013.- № 1 (10).- S. 7-27. Müasir kitabxanaların konseptual modeli (ideya və anlayışlar) /A.Xələfov //Kitabxanaşünaslıq və İnformasiya: Elmi-nəzəri praktiki jurnal.-2014.- № 1.(13)- S. 3-19. Aslan, K. Elm və təhsil fədaisi: Abuzər Alı oğlu Xələfov /K.Aslan; elmi red. R.Kazımov; rəy.: X.İsmayılov və b.; Bakı Dövlət Universiteti.-Bakı: [Bakı Universiteti], 2006.- 240 s. Mənalı ömür yolu: Abuzər Alı oğlu Xələfov /Bakı Dövlət Universiteti; tərt. ed. K.Aslan (red.), M.Bağırov.- Bakı: Bakı Universiteti, 2001.- 229 s. Sadıqova, S. Abuzər Xələfov: Biblioqrafik məlumat kitabı /S.Sadıqova.- Bakı: Nagıl Evi nəsriyyatı, 2011.- 342 s. 80 yaşın ucalığı: Azərbaycan Respublikasının görkəmli elm və mədəniyyət xadimləri prof. A.A.Xələfov haqqında.- Bakı: “Bakı Universi- teti” nəşriyyatı, 2011.- 228 s. İ n t e r n e t d ə www.anl.az www.bsu.edu.az 383 Tarixdə bu gün Xankəndinin işğalı 1991 DEKABR Ərazisi: 1048 km² Əhalisi: 57 000 nəfər Yuxarı Qarabağın mərkəzi olan Xankəndi şəhəri 28 dekabr 1991-ci il tarixində Ermənistan silahlı qüvvələri tərəfindən işğal olunmuş, separatçı rejim yaradılmışdır. 1991-ci il dekabr ayının 28-da Xankəndinin itirilməsi, qarşıda Xocalı soyqırımı, Şuşa, La- çın, Kəlbəcər, Ağdam, Cəbrayıl, Füzuli, Qubadlı, Zəngilanın işğalına yol açdı. Yuxarı Qarabağın mərkəzi, Qarqar çayının sahilində, Qarabağ silsiləsinin Şərq ətəyində, Bakıdan 329 km aralıda yerləşən Xankəndi, Azərbaycanın inkişaf etmiş sənaye mərkəzi idi. Şəhərdə yüngül və yeyinti sənayesi müəssisələri var idi. Elektrotexnika, avtomobil təmiri və asfalt- beton zavodları, mebel fabriki, tikinti materialları, sənaye, istehsalat və tədris istehsalat kombinatları belə müəssisələrdən idi. Tarixi sənədlərə görə Xankəndi şəhəri XVIII əsrin axırlarında, o dövrdə müstəqil Azərbaycan dövlətlərindən biri olan Qarabağ xanlığının xan- larının istirahəti üçün yaşayış məskəni kimi sa- lınmışdı. Elə şəhərin adı da buradan yaranmışdır. 1813-cü ilədək bircə nəfər erməninin də yaşama- dığı Xankəndində sonralar çar Rusiyası tərəfindən etnik təmizləmə siyasəti aparılmış və bura İrandan köçürülən ermənilər yerləşdirilmişdir. SSRİ dövründə Xankəndində azərbaycanlılara qarşı etnik təmizləmə siyasəti daha da güclənmiş, şəhərdə erməni ailələrinin sayı süni surətdə ar- tırılmışdır. 1923-cü ildə Rusiya İmperiyası- nın siyasətilə Azərbaycanın tərkibində mərkəzi şəhəri Xankəndi olan Dağlıq Qarabağ Muxtar Vilayəti yaradılmışdı. Bundan sonra vilayətin erməniləşdirilməsi siyasəti aktivləşmiş, 6 oktyabr 1923-cü ildə ermənilərin müraciəti nəzərə alına- raq Xankəndinin adı dəyişdirilərək Azərbaycan xalqına qarşı genosid törətmiş cinayətkar Stepan Şaumyanın şərəfinə Stepanakert adlandırılmışdır. Muxtar Vilayətdə rəhbər vəzifələrə ermənilər irəli çəkilmiş, beləliklə də, Xankəndi erməni işğalı al- tına düşmüş, keçmiş SSRİ dövründə Xankəndində yaşayan azərbaycanlılar tədricən buradan didərgin salınmışlar. 1988-ci il hadisələri başlayanda Xankəndində erməni əhalisi azərbaycanlılara nisbətdə xeyli çoxluq təşkil edirdi. Həmin vaxt azərbaycanlıların sayı 17 minə yaxın idisə, ermənilər artıq 40 min nəfərədək artmışdılar. 1988-1989-cu ildə Xankəndi artıq erməni se- paratizminin mərkəzinə çevrilmişdi. Moskva- nın himayəsilə güclənən erməni separatizmi so- nuncu azərbaycanlıları 28 dekabr 1991-ci ildə Xankəndindən qovmağa nail olmuş, şəhərin işğalı və etnik təmizləmə tam başa çatdırılmışdı.
384 DEKABR 21 Tarixdə bu gün Dünya Azərbaycanlılarının Həmrəylik Günü 1991 DEKABR 31 Dekabr - Dünya Azərbaycanlılarının Həmrəylik günü - Azərbaycan millətinin bir- lik şüarının simvolik günüdür. Bu bayram ayrı- ayrı ölkələrdə yaşayan azərbaycanlılarla əlaqələr qurmaq, onlar arasında birlik və həmrəylik yaratmaq işində mühüm rol oynayır. Dünya Azərbaycanlılarının Həmrəylik gününün qeyd edilməsi bütün dünya azərbaycanlıları tərəfindən artıq bir zərurətə və mənəvi ehtiyaca çevrilmişdir. Azərbaycanlıların yaşadıqları, fəaliyyət göstərdikləri və çoxluq təşkil etdikləri Avropa ölkələrində bu tendensiya özünü yüksək səviyyədə göstərir. Bu da ondan irəli gəlir ki, Avropadakı Azərbaycan diaspor təşkilatları öz qüvvələrini səfərbər etməkdə ardıcıldırlar və bu ayrı-ayrı cəmiyyət üzvləri üçün bir araya gəlmək, cəmiyyət və qurumlar halında birləşmək baxımından dünya- nın sivil nöqtələrindən biri olan Avropada mühüm əhəmiyyət kəsb edir. 31 dekabr - Dünya Azərbaycanlılarının Həmrəylik Günü bayramı dünyanın 70-dən çox ölkəsində azərbaycanlılar tərəfindən qeyd olunur. Həmrəylik günü Azərbaycan diasporu üçün ən mühüm bayrama çevrilmiş, Yeni il isə ikinci pla- na keçmişdir. Həmrəylik gününü hətta milliyyətcə azərbaycanlı olmayıb, lakin Azərbaycanda do- ğulub böyümüş, Azərbaycan əsilli diaspor nümayəndələri də qeyd edirlər. Azərbaycanlılar minilliklər boyu özlərinin doğma torpağı olan tarixi Azərbaycan ərazisində yaşayaraq dünya sivilizasiyasına böyük töhfələr vermişlər. Müharibələr, inqilablar, hərbi münaqişələr, dünyada gedən müxtəlif ic- timai-siyasi proseslər nəticəsində Azərbaycan parçalanmış, azərbaycanlıların bir qismi öz yurd-yuvalarından didərgin salınmış, deportasi- yalara məruz qalmış, bir-birindən ayrı düşmüş- dür. İş tapmaq, təhsil almaq məqsədilə doğma yurdu tərk edərək başqa ölkələrdə qərar tutub yaşayan azərbaycanlılar da vardır. Beləliklə də, azərbaycanlılar tarixi Azərbaycan torpaqlarından bütün dünyaya yayılmışlar. Hazırda onlar dün- yanın bir çox ölkələrində yaşayırlar. Rusiyada, Ukraynada, Müstəqil Dövlətlər Birliyinin digər ölkələrində, Baltikyanı ölkələrdə, Avropada, Ame- rikada, Şərq ölkələrində iri Azərbaycan icmaları yaranmışdır. SSRİ-nin son günləri, Azərbaycan millətinin, Arazın hər iki sahilində sərhəd yürüyüşü, dəmir tikanlı məftilləri qırması, özünü suya vurub öz doğma qardaş bacısına qovuşmaları iki totalitar dövlətin ciddi təzyiqlərinə baxmayaraq, o taylı- bu taylı millətin həftələrlə Araz qırağında gecə- gündüz birləşmək şüarı, azərbaycanlıların bir millət olduğunu dünya çapında bir daha canlandır- dı. Həmrəylik günü, bu birləşmək istəyinin simvo- lik nişanıdır. Dünya Azərbaycanlılarının Həmrəylik Günü- nün əsası 1989-cu il dekabrın axırlarında Naxçı- vanda, sərhədlərin (SSRİ-İran sərhədləri) dağılma- sı zamanı qoyulmuş, Şimali və Cənubi Azərbaycan arasındakı sərhəd dirəkləri dağıdılmışdı. Bu vaxt İstanbulda türkdilli xalqların Konfransı keçi- rilirdi. Konfransda dünya azərbaycanlılarının həmrəyliyinin qeyd olunmasına qərar verilmişdi. 1991-ci ilin 16 dekabrında Naxçıvan Muxtar Respublikası Ali Məclisinin sədri Heydər Əliyev dünya azərbaycanlılarının birliyini yaratmağın əhəmiyyətini nəzərə alaraq dekabrın 31-ni Dünya Azərbaycanlılarının Həmrəylik Günü elan etmiş, beləliklə, bütün azərbaycanlılar üçün əziz olan bu gün bütün dünyada bayram edilir. Yüklə 6,03 Mb. Dostları ilə paylaş:
|