Kegl cc pechat indd
Yüklə 1,85 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
modda tuzilishi,
mexa nik hodisalar, elektr, issiqlik, yorug‘ lik va tovush hodi- salari haqi da dast labki ma’lumotlar beriladi (1-rasm). 4 Modda tuzilishi Mexanik hodisalar Issiqlik hodisalari Elektr hodisalari Yorug‘lik hodisalari Tovush hodisalari 1-rasm. 5 Darslikda shu hodisalarga doir murakkab bo‘lmagan va o‘zingiz bajarib ko‘ra oladigan qiziqarli topshiriqlar beriladi. Velosiped, avtomobil, odamning harakati, qaychining qirqishi va h.k. – bularning barchasi mexanik harakatlarga misol bo‘ladi. Suvning bug‘lanishi va muzlashi, metallarning erishi, tabiiy gaz va o‘tinning yonishidan chiqqan issiqlik va h.k. – bular issiqlik hodisalariga misol bo‘ladi. Yorug‘likning tarqalishi, uning narsa va predmetlardan qaytishi, havoda kamalak paydo bo‘lishi kabilar yorug‘lik hodisalariga kiradi. Qanday qilib inson qorong‘i xonasini charog‘on qila oldi, uzoq mam lakatlarda bo‘layotgan voqealarni ko‘rib turadigan, oziq- ovqatlarining buzil masdan saqlanishiga erishadigan bo‘ldi? Ularning barchasiga elektr hodisalarini o‘rganish tufayli erishildi. Nima sababdan Quyoshdan yorug‘lik chiqadi? Nega suv bug‘ yoki muz ko‘rinishida bo‘la oladi? Qanday sababga ko‘ra xona temperaturasida simob suyuqlik holida bo‘ladi-yu, temirni suyultirish uchun juda yuqori temperaturagacha qizdirish kerak? Mana shunday savollarga javob berish uchun moddaning tuzilishini o‘rganish kerak. Jismlarning ichki tuzilishini o‘rganib, uning ko‘pgina xossalarini tushuntirish hamda kerakli xossalarga, ya’ni issiqlikka chidamli, mustahkamligi yuqori va h.k.larga ega bo‘lgan yangi moddalarni yaratish mumkin. 1. 1-rasmga qarab fizik hodisalarga doir o‘zingizning misolla- ringiz ni keltiring. 2. Atrofimizdagi olamni o‘rganishda fizika qanday rol o‘ynaydi? 3. Muzqaymoqning erishi qanday hodisaga kiradi? 4. Kundalik turmushdan fizik hodisalarga misollar keltiring. |