Kelishildi

18- mavzu. Geterotsiklik birikmalar

Geterotsiklik birikmalar haqida tushunchalar va ularning sinflanishi. Geterotsiklik birikmalarning turlari va ularga xos reaksiyalar. Uch va to‘rt a’zoli geterotsiklik birikmalar. Besh a’zoli bitta geteroatom tutgan geterotsiklik birikmalar (furan, tiofen, pirrol), ular sintezining umumiy usuli va o‘zaro aylanishlari (Yurev). Furan, tiofen, pirrol va benzolning fizik-kimyoviy xossalarini taqqoslash. Olinishi, fizik va kimyoviy xossalari.

Fenol va pirrol xossalarining o‘xshashligi. Azot, kislorod va oltin-gugurt tutgan besh a’zoli geterotsiklik birikmalar. Olti a’zoli geterotsiklik birikmalar. Kondensirlangan geterotsiklik birikmalar kimyosi. Geterotsiklik birikmalarning aromatikligi. Geterotsiklik birikmalarda elektrofil, nukleofil almashinish, yon zanjirda radikal almashinish reaksiyalari. Geterotsiklik birikmalarning aromatikligi. Geterotsiklik birikmalarning ishlatilishi.

Organik reaksiyalarda boradigan qo‘shimcha jarayonlar. Reaksiyalarning muqobil sharoitlari. Reaksiya yo‘nalishiga substrat va reagent tuzilishi, erituvchi tabiati va turli omillarning ta’siri. Organik birikmalarning sanoat, qishloq xo‘jaligi, tibbiyot va boshqa sohalarda qo‘llanilishi. O‘zbekiston olimlarining organik kimyo faniga qo‘shgan hissalari.