“Kimyoning asosiy tushuncha va qonunlari mavzusini o’qitishning ilmiy metodik asoslari”

4-ilova. 
Savollar 
O‘quvchilarn
ing javobi 
Tarkibning doimiylik qonunini kashf etganmanmi? 
Yo’q 
Men kashf qilgan qonunni 1784-yilda rus olimi Lomonosov ham 
izohlashga harakat qilganmi?  
Ha 
Menkashfqilganqonunningta’rifiquyidagichami: 
Harqandaytozamoddaolinishusulivajoyidanqatiynazardoimiytarkib
gaegabo`ladi.  
Yo’q 
Massani saqlanish qonunini kashf qilganmanmi? 
Ha 
Savollar shu tariqa davom etib ketaveradi. Har bir guruh o‘quvchilari javoblarining 
to‘g‘ri va to‘liqligiga qarab guruhning umumiy bali chiqariladi va g‘olib guruh 
aniqlanadi.
Xulosa o`rnida shuni aytish mumkinki, hozirgi vaqtda barcha fanlar singari 
kimyo fanini o`qitishda ham o`quvchilarning fanga bo‘lgan qiziqishini oshirish va 
bilimini kuchaytirishda pedagogik texnologiyalarni qo`llash yo`li bilan kerakli 
natijalarga erishilmoqda.
 

---

19 
1.2. ” Kimyoning asosiy tushuncha va qonunlari” mavzusini 
o‘qitishdagi innovatsiyalar va ilg‘or xorijiy tajribalar 
 
Murakkab moddalar organik va anorganik (noorganik) moddalarga bo‘linadi. 
Organik moddalarga uglеrod va uning birikmalari kiradi. (Masalan, CH
4
, C
2
H
6
va 
hokazolar). Qolgan barcha kimyoviy elеmеntlar hamda ularning birikma va 
minеrallari anorganik moddalardir. 
Anorganik moddalar o‘z navbatida tarkibiga va kimyoviy xossalariga qarab, 
sinflarga bo‘linadi. Tarkibiga nisbatan: 
- binarli yoki ikki valеntli; 
- birikma va ko’p elеmеntli birikma; 
- kislorodli, azotli, oltingugurtli birikma va hokazo. 
Kimyoviy xossasi e’tiborga olinib: oksidlanuvchi-qaytariluvchi, kislotali-
asosiy va hokazo. 
The Complex material are divided on organic and inorganic. The Organic 
material consist of carbon and hydrogen join. The Rest chemical elements, their 
join and minerals form the inorganic material. 
The Inorganic material on composition and chemical characteristic are 
divided on classes: 
- bivalent; 
- a join and main valency of the join; 
- oxygen, nitric, sulfuric join and t. d.
3
[8] 
O‘zbekiston Respublikasining mustaqillikka erishishi bilan iqtisodiy, ijtimoiy 
sohalarda tub islohotlar amalga oshirildi. Mazkur islohotlarning asosiy mohiyati, 
yosh avlodning har tomonlama rivojlanishi, ularning ma’naviy boy, yuksak 
salohiyatli, bilim, ko‘nikma va malakalarga ega bo‘lishini nazarda tutadi.
Talabaning bunday yuksak kamoli uzluksiz ta’lim tizimida ta’lim-tarbiya 
jarayonining tashkil qilinishiga, boshqarilishiga bog‘liq bo‘ladi. Har tomonlama 
3
Darrell Ebbing, Steven D. Gammon, General Chemistry 11th Edition, USA, 2016 

---

20 
rivojlangan shaxsning tarkib topishi uchun avvalo u ham ma’nan ham jismonan 
sog‘lom bulishi, yuqori saviyadagi, sifatli ta’lim-tarbiya olgan bo‘lishi kerak. 
O‘zbekiston Respublikasi “Kadrlar tayyorlash milliy dasturi” talablaridan biri 
ta’lim jarayonida pedagogik texnologiyalarni qo‘llash, dars o‘tishning yangi 
zamonaviy metodikasini yaratish, talabaning ma’lum bir faoliyatga bo‘lgan 
qiziqishini orttirish, muloqot madaniyatini rivojlantirish, talabalarning bilish 
faoliyatini faollashtirishning yangi usullarini ishlab chiqish hisoblanadi.