Kimyoviy analiz metodlari ma’ruza matni

Yechish. Avvalo, CaC₂O₄ (EK=2,6·10^–9)ning bir litr suvda necha mol erishini hisoblab topamiz. Uni x bilan belgilaymiz:

2 4

4
[Ca²⁺ ] = x;[C O⁻² ] = x va [Ca²⁺]⋅[C 2O ²⁻] = x² = 2,6⋅10⁻⁹.

Unda:


x = ≈ 5,1⋅10⁻⁵ M

Demak, 0,1 g cho‘kma suv bilan yuvilganda 5,1·10^-5·128·0,1
0,0065 g. CaC₂O₄ erir ekan. Foiz miqdorda esa: 0,1 – 100%
0,0065 – y

6,5⋅10⁻⁴ ⋅100


^{y =} 0,1
= 6,5⋅10⁻¹

3. 
   Agar oldingi misoldagi 0,1 g CaC₂O₄ cho‘kmasi suv bilan emas, (NH₄)₂C₂O₄ ning 200 ml 0,01 M eritmasi bilan yuvilsa, cho‘kmaning eruvchanligi tufayli yo‘qolgan miqdori qancha bo‘- ladi?
   

Yechish. CaC₂O₄ ning oldingiga o‘xshash bir litr erigan molyar miqdorini x bilan belgilab, quyidagicha yozamiz:

2 4
[Ca²⁺ ] = x; [C O⁻² ] = 0, 01 + x
x ning qiymati 0,01 ga qaraganda kichik bo‘lganligi uchun uni e’tiborga olmaslik mumkin. Unda:

4
^{[Ca2+ ]⋅[C 2O 2−] = x ⋅0, 01 = 2,6⋅10−9 ⋅ x yoki x}=^2,6•10–7
Eruvchanlik tufayli cho‘kmaning yo‘qolgan qismi 2,6·10^-7·126·0,2=0,0000067 g yoki % da
y = 0,0000067·100/0,1 = 0,0067%

4. 
   Temir (III) xlorid eritmasidagi temirning miqdorini aniq- lash. Uch valentli temir tuzlari NH₄OH ta’sirida Fe(OH)₃ tarzi- da cho‘ktiriladi:
   

FeCl₃+3NH₄OH = ↓Fe(OH)₃+3NH₄Cl
Fe(ON)₃ qizdirilganda suvsiz temir (III) oksidga aylanadi:

2Fe(OH)₃→Fe₂O₃↓+3H₂O
tortiladigan shakl

Fe₂O₃ ni ajratib, tarozida tortiladi va undan Fe (III) miqdori topiladi. Temir (III) gidroksid tipik amorf cho‘kma bo‘lib, oson- lik bilan kolloid eritma hosil qilishi mumkin. Buning oldini olish uchun cho‘ktirish paytida eritmani isitish va eritmaga elektrolit- kaogulyator qo‘shish lozim. Shuni nazarda tutish kerakki, uch va- lentli temir tuzlari eritmalari isitilganda ular kuchli gidrolizlanib, avval temirning asos tuzlarini va so‘ngra Fe(OH)₃ hosil qiladi:

FeCl ₃+2H ₂O ← → Fe(OH )₂Cl + 2HCl Fe(OH )₂Cl + H ₂O ← → Fe(OH )₃ + 2HCl
Bu vaqtda hosil bo‘ladigan cho‘kma stakan tubiga va devorla- riga yopishib qoladi, uni yuvish va filtrlash juda qiyin bo‘ladi. Shuning uchun uning cho‘kishiga yo‘l qo‘ymaslik kerak.
Buning uchun eritmani isitishdan oldin unga ozroq kislota qo‘shiladi. Eritmada H⁺ ionlarining ko‘payishi gidrolizlanishga yo‘l bermaydi va cho‘kma tushishiga to‘sqinlik qiladi. Shundan keyin NH₄OH bilan neytrallanadi, natijada hosil bo‘ladigan ammoniyli tuz cho‘ktirish vaqtida elektrolit-kaogulyator vazifasini bajaradi.