Kimyoviy texnologiya

II. Loyihalash-konstruktorlik qismi 
II.1. Qobiq quvurli issiqlik almashtirgichni texnologik hisoblash 
Bajarilayotgan bitiruv malakaviy ishning loyihalash-konstruktorlik qismining
hisoblash topshirig’iga binoan qobiq quvurli issiqlik almashtirgichni quyidagi 
ma’lumotlar asosida hisoblab, olingan ma’lumotlar asosida loyihalaymiz.
Issiq eritmaning sarfi Q
1
=6 kg/s va u I, 

6
= 112,5°S dan 1

10
= 40°S, sarfi esa – Q

2
=

21,8 kg/s. Ikkala muhit korrozion aktiv va fizik kimyoviy xossalari suvnikiga yaqin. Issiq
muhit o’rtacha I, = 76,3°S da quyidagi fizik- kimyoviy xossalarga ega: 
ρ = 986 kg/m
3
; 

λ= 0,662 Vt/(m-K);

μ, = 0,00054 Pa-s; 
c = 4190 J/(kgK).
Qurilmani hisoblash 2.1-rasmdagi blok-sxema asosida quyidagi ketma-ketlikda 
olib boriladi:

---

2.1-rasm. Qobiq quvurli issiqlik almashtirgichni hisoblash blok sxemasi
1. Issiqlik yuklamasini aniqlaymiz: 






1822650

40
5

,

112
4190

0
,
6

1
1
















t


t

c

G

Q
Vt

2. Temperaturasi past muhitning oxirgi temperaturasini issiqlik balansi

tenglamasidan topamiz: 


C

c

G

Q

t

t

b

o
0
2

2
2

2

40
4180

8
,
21

1822650
20













bu erda s

2
= 4180 J/(kgK) - sovuq eritma o’rtacha 1

g
=30°S dagi solishtirma 

issiqlik sig’imi. Ushbu temperaturada sovuq agentning fizik-kimyoviy xossalari:
r
2

= 996 kg/m

3
; 

λ
2

=0,618 Vt/(m-K); 

μ
2

= 0,000804 Pa-s; 

3. Issiqlik almashinish qurilmasining o’rta logarifmik temperaturalar farqini ushbu yo’l

bilan aniqlaymiz: 

---


 



С

t

t

t

t

t

ки

ка

ки

ка

ур
0
8

,
40

20

5
,

72

ln
20

40

40
5

,

112
ln





















Issiqlik almashinish qurilmasining taxminiy tanlovi. Qaysi bir muhitni quvur

ichiga, qaysi birini quvurlararo bo’shliqqa yo’naltirish ularning temperaturasiga,
bosimiga, korrozion faolligiga, sarfi, issiqlik almashinish yuzasini ifloslantirish va
hokazolarga bog’liq. 
Ko’rilayotgan ushbu misolda ko’ndalang kesimi kam bo’lgan quvur ichiga sarfi
kichik muhitni, ya’ni issiq eritmani yuboramiz. Bu esa ikkala muhitning tezliklari va 
issiqlik berish koeffistientlarini ozgina bo’lsa xam tenglashtirishga imkoniyat beradi.
Natijada issiqlik o’tkazish koeffistienti ortadi. Sovuq muhitni quvurlararo 
bo’shliqqa yo’naltirilsa, qurilmaga issiqlik qoplama qilinmasa ham bo’ladi.
Quvurning ichida issiq muxit turg’un, turbulent rejimda harakat qilmoqda deb, 
unga mos taxminiy Reynolds soni Re,
taq

= 15000 deb qabul qilamiz.

Ma’lumki, issiqlik almashinish qurilmasida bunday rejimni tashkil etish uchun bir 
yo’lli qurilmadagi quvurlar soni quyidagicha topiladi:
quvur diametri d =20x2 mm bo’lsa, 
59
00054

,
0

15000

016
,

0

14
,

3

0
,

6

4
Re

4

1
max

1



















