Kimyoviy texnologiya

1.13- rasm. Zmeevikli isitkich 


1 – zmeevik quvursi; 2 – korpus; 3 – isituvchi agent kirishi; 4 – isituvchi agent 

chiqishi; 5 – xom-ashyo kirishi; 6 – xom-ashyo chiqishi; 
"Quvur ichida quvur" tipidagi issiqlik almashinish qurilmasi 

Bu turdagi qurilmalar bir-biri bilan konstentrik joylashgan ichki va tashqi quvurdan

tashkil topgan. Bularda isitilayotgan yoki sovitilayotgan mahsulot asosan ichki quvur
orqali uzatiladi. Quvurlar orasidagi bo’shliqdan esa yuzani ifloslantirmaydigan issiqlik
tashuvchi yuboriladi.


1.14- rasm. «Quvur ichida quvur» tipidagi isitkich: 

I - II - issiqlik tashuvchi agentlar; 1 – ichki quvur; 2 – tashqi quvur;

3 – kalach; 4 – birlashtiruvchi patrubka. 

---

Bu tipdagi isitkichlar yuqori bosimda va issiqlik tashuvchilarnig sarfi kam 

bo’lganda ham ishlaydi. Bunday qurilmalarning afzalligi shundaki, ularni tayyorlash
oson. Kamchiligi: issiqlik almashinish yuzasi nisbatan kichik. Ishlab chiqarish
maydonini tejash qilish maqsadida ular bir-biri bilan kalach va patrubkalar yordamida
tutashtirilgan bir necha elementli va bir necha sekstiyali qilib tayyorlanadi. «Quvur 
ichida quvur» tipidagi issiqlik almashinish qurilmaining sxemasi 1.14- rasmda keltirilgan
bo’lib, qurilma ichki quvur 1, tashqi quvur 2, kalach 3 va birlashtiruvchi patrubka 4 dan 
iborat. (I, II issiqlik tashuvchi agentlar).
Plastinali issiqlik almashinish qurilmasi 

Bunday qurilmalar yupqa metall listlardan tayyorlangan bir necha qator parallel

gofrirlangan plastinalardan tuzilgan. Plastinalar orasida hosil qilingan kanallar ikki 
guruhga bo’linadi: Birinchi guruh kanallardan issiqlik tashuvchi, ikkinchisidan esa
issiqlik qabul qiluvchi agent harakat qiladi. Plastinalar qo’zg’aluvchi va qo’zg’almas 
plitalar orasida vintlar yordamida siqiladi. Ushbu qurilmaning afzallik tomoni shundaki,
plastina yupqa (d=1–1,5 mm) listdan tayyorlanganligi, oqimlar tezligining kattaligi
sababli issiqlik o’tkazish koeffistienti katta qiymatga ega.

1.15- rasm. Plastinali isitkich

a) isitkich sxemasi; b) isitkich plastinaning tuzilishi. 

---

Plastinali issiqlik almashinish qurilmaining umumiy ko’rinishi 1.15- rasmda 

ko’rsatilgan bo’lib, unda isitgich sxemasi (a), isitgich plastinasining tuzilishi (b)
tasvirlangan. Qurilma juft plastinalar 1, toq plastinalar 2, issiqlik tashuvchi agentlarning 
kirish va chiqish shtusterlari 3, 4, (I suyuqlik uchun); shtusterlar 5, 6 (II suyuqlik uchun);
qo’zg’almas plita 7, harakatlanuvchi plita 8, tortish vinti 9, prokladka 1, 4; suyuqlik 
teshiklari 2, 3 (I suyuqlik uchun); teshiklar 5, 6 (II suyuqlik uchun).
Kamchiligi: qurilmaning yuqori bosimda ishlatish va plastinalarni ta’mirlagach,
ular orasida tegishli zichlikni ta’minlash imkoniyati yo’q.
G’ilofli issiqlik almashinish qurilmasi 

Ish unumdorligi kichik, davriy ishlaydigan korxonalarda qovushqoqlik katta

bo’lgan suyuqliklarni isitish uchun asosan g’ilofli issiqlik almashinish qurilmalari 
ishlatiladi. Bu qurilmalarning ish hajmi asosan sferik taglikka ega bo’lgan stilindr
shaklida bo’lib, u tashqi tomondan g’ilof bilan qoplangan. G’ilofga berilgan suv bug’i 
stilindr tashqi devorida kondensastiyalanib, issiqlik devor orqali qurilmada isitilayotgan
suyuqlikka yuboriladi. Issiqlik o’tkazish koeffistientining qiymatini oshirish maqsadida 
bu qurilmalar ko’p hollarda aralashtirgich bilan ta’minlangan bo’ladi. Filofli issiqlik
almashinish qurilmasi 1.16- rasmda keltirilgan bo’lib, qurilma korpus 1, bug’ qobig’i 2 
va flanest 3 dan iborat (a – past bosimlar uchun; b – yuqori bosimlar uchun).


1.16- rasm. G’ilofli isitkich 
a) past bosimlar uchun; b) yuqori bosimlar uchun.
Agar issiqlik tashuvchilardan birining issiqlik berish koeffistienti ikkinchisinikidan 
ancha kichik bo’lsa, u holda

ning qiymati kichik bo’lgan tomondagi issiqlik 

almashinish yuzasi kattalashtiriladi.

---