Kimyoviy texnologiya

Qurilmalarni yuvish. Truba va truba oralig‘i ichidagi tarkibni, shtutserlar yoki 
maxsus qobiq va qopqoqdagi maxsus chiqarib tashlovchi muftalar orqali bo‘shatiladi.
So‘ngra ishchi muhitning fizik-kimyoviy xossalariga ko‘ra mo‘ljallanadigan vaqt 
oralig‘ida ular suv bilan yuviladi, keyin bug‘lantiriladi. Buning uchun issiqlik
almashinish qurilmalarining trubalar bog‘lamiga bug‘ liniyasini ulash imkoniyatlari 
ko‘rib chiqiladi. Bu liniya qurilmalar ishchi rejimda mustahkam biriktirilgan bo‘lishi
kerak. Yuvish va bug‘latish orqali ikki maqsadga erishiladi: portlash va yong‘indan 
xavfsiz yoki zaharli moddalardan havfsiz hosil qilish yo‘li bilan qurilmani ochishga
tayyorlashga va yuzalarni cho‘kindilardan tozalashga
.
Shuni nazarda tutish kerakki, 

yuvish - bu trubalar tashqi yuzasidan cho‘kindilarni ajratib olishning birdan-bir mumkin

bo‘lgan usulidir. SHuning uchun issiqlik almashinuv qurilmalarining trubalararo 
bo‘shlig‘ini yuvishga alohida e’tibor qaratish kerak.
Qurilmalarni mumkin qadar bug‘ bilan isitiladigan issiq suvda yuvish kerak. Neftni 
qayta ishlash qurilmalarini issiq suv va kerosin aralashmasi bilan yuvish amalga
oshirilmokda. Kerosin neft mahsulotlarini eritadi, koks va boshqa mexanik aralashmalar 
esa aralashma oqimi bilan birga chiqib ketadi. Agar truba bo‘shlig‘iga bir vaqtning o‘zida
bug‘ ham yuborilsa, bunday yuvishning samarasi yana ham ortadi. Kerosinni va isitishga 
ketadigan issiqlik sarfini kamaytirish maqsadida ishlatib bo‘lingan aralashmani ma’lum
sig‘imga solinadi va undagi chiqindilar tindiriladi, so‘ngra yana foydalaniladi. Yuvuvchi 
suyuqlik sifatida 100-120°C gacha isitilgan solyar moyi ishlatilsa ham bo‘ladi.

---

Yuzalardagi chiqindilar va cho‘kindilar kerosin yoki solyar moyida yaxshi erimasa, 

u holda maxsus ingibitorlardan foydalanib, kislotali tozalash qo‘llaniladi. Ular truba va
qobiq metallari intensiv korroziyasining oldini oladi. Odatda xlorid kislotasining 
«unikol» ingibitori bilan aralashmasi qo‘llaniladi.
2.3-rasm. Issiqlik almashinish qurilmalarini kimyoviy tozalash usuli 

1-yuvuvchi suyuqlikni tindirsh uchun sig‘im; 2-isitkich; 3- devorli sig‘im;

4-nasos; 5- cho‘kmani chiqarish shtutseri. 


Ajratish. Yuvilgandan so‘ng, qurilmalarni hammayog‘i berk qopqoqlar bilan
kommunikatsiyadan
ajratib olinib, keyin uni ajratishga o‘tiladi. Tagliklarni ajratish
uchun ba’zan trubali bog‘lamning bir qismini demontaj qilishga to‘g‘ri keladi. Qattiq 
qobiq trubali issiqlik almashinish qurilmalarining og‘irligi anchagina. Shuning uchun
ularni qismlarga ajratish va keyinchalik o‘rnatish uchun kranlar, uchoyoqlar, statsionar 
ko‘tarish qurilmalaridan foydalaniladi.