10-jadval
Mahsulot, ish (xizmat)lar tannarxiga kiritiladigan moddiy xarajatlar qaytimining omilli tahlili23
Ko‘rsat-
kichlar
|
2020-yil
|
2021-yil
|
2022-yil
|
Hisobot yilidagi YAM hajmi va bazis yili MX hajmi bo‘yicha
|
O‘zgarishi (+-)
|
Yalpi mahsulot hajmi hisobiga
|
Moddiy xarajatlar hajmi hisobiga
|
2020
|
2021
|
2020
|
2021
|
2020
|
2021
|
2020
|
2021
|
Yalpi mahsulot, ming so‘m
|
53
403
100
|
54
689
107
|
57
411
556
|
57
411
556
|
57
411
556
|
4
008
456
|
2
722
449
|
4
008
456
|
2
722
449
|
0
|
0
|
Moddiy xarajatlar, ming so‘m
|
11
708
565
|
10
705
177
|
8
252
360
|
11
708
565
|
10
705
177
|
-3
456
205
|
-2
452
817
|
0
|
0
|
-3
456
205
|
-2
452
817
|
Material
lar sig‘imi, so‘m
|
4.6
|
5.1
|
6.9
|
4.9
|
5.4
|
2.3
|
1.8
|
0.3
|
0.3
|
2
|
1.5
|
Bu koeffitsiyent 1 dan katta bo‘lsa, iste’mol qilingan moddiy boyliklardan foydalanish samarali bo‘lganligini, agar past bo‘lsa, ishlab chiqarish moddiy zarar bilan ishlayotganligini bildiradi. Bizni korxonada bu koeffitsiyent 2020-yilda 4.6 koeffitsiyentni, 2021-yilda 5.1 koeffitsiyentni, 2022-yilda esa 6.9 koeffitsiyentni tashkil etgan. Bu esa o‘z navbatida, moddiy boyliklardan samarali foydalanish ko‘rsatkichi bo‘yicha yildan yilga oshganligini ko‘rishimiz mumkin.
Bu koeffitsiyent 1 dan katta bo‘lsa, iste’mol qilingan moddiy boyliklardan foydalanish samarali bo‘lganligini, agar past bo‘lsa, ishlab chiqarish moddiy zarar bilan ishlayotganligini bildiradi. Bizni korxonada bu koeffitsiyent 2020-yilda 4.6 koeffitsiyentni, 2021-yilda 5.1 koeffitsiyentni, 2022-yilda esa 6.9 koeffitsiyentni tashkil etgan. Bu esa o‘z navbatida, moddiy boyliklardan samarali foydalanish ko‘rsatkichi bo‘yicha yildan yilga oshganligini ko‘rishimiz mumkin.
Mahsulot, ish (xizmat)lar tannarxiga kiritiladigan moddiy xarajatlar qaytimi (bir so‘mlik xarajat hisobiga olingan mahsulot hajmi) hisobot yilida (2022-yil) bazis yiliga (2020-yil) nisbatan 4008456 so‘mga ortgan. Demak, mahsulot, ish (xizmat)lar tannarxiga kiritiladigan moddiy xarajatlar qaytimi foydalanish 7.5 foizga ortgan.
Ushbu o‘zgarish ikki omil ta’siri ostida yuzaga kelgan:
Yalpi mahsulot hajmining o‘zgarishini ta’siri.
Moddiy xarajatlar hajmining o‘zgarishini ta’siri.
Demak, yalpi mahsulot hajmining hisobot yilida (2022-yil) bazis yiliga (2020-yil) nisbatan 4008456 so‘mga oshishi natijasida materiallar qaytimi darajasi 0.3 so‘mga oshgan. Boshqacha aytganda bir so‘mlik mahsulot, ish (xizmat)lar tannarxiga kiritiladigan moddiy xarajatlari hisobiga yetishtirilgan yalpi mahsulot hajmi 0.3 so‘mga ko‘paygan.
Hisobot yilidagi (2022-yil) moddiy xarajatlar hajmi bazis (2020-yil) yilidagi moddiy xarajatlar hajmiga nisbatan 3456205 so‘mga kamayishi mahsulot, ish (xizmat)lar tannarxiga kiritiladigan moddiy xarajatlar qaytimi darajasiga ijobiy ta’sir qilib, uni 2 so‘mga ortishiga sababchi bo‘lgan.
5-jadvaldan ma’lumki, mahsulot, ish (xizmat)lar tannarxiga kiritiladigan moddiy xarajatlar qaytimi (bir so‘mlik xarajat hisobiga olingan mahsulot hajmi) hisobot yilida (2022-yil) bazis yiliga (2021-yil) nisbatan 2722449 so‘mga yoki 5 foizga ortgan. Demak, moddiy resurslardan foydalanish 5 foizga ortgan.
Demak, yalpi mahsulot hajmining hisobot yilida (2022-yil) bazis yiliga (2021-yil) nisbatan 2722449 so‘mga oshishi natijasida materiallar qaytimi darajasi 0.3 so‘mga oshgan. Boshqacha aytganda bir so‘mlik mahsulot, ish (xizmat)lar tannarxiga kiritiladigan moddiy xarajatlar qaytimi hisobiga yetishtirilgan yalpi mahsulot hajmi 0.3 so‘mga ko‘paygan.
Hisobot yilidagi (2022-yil) moddiy xarajatlar hajmi bazis (2021-yil) yilidagi moddiy xarajatlar hajmiga nisbatan 2452817 so‘mga kamayishi mahsulot, ish (xizmat)lar tannarxiga kiritiladigan moddiy xarajatlar qaytimi darajasiga ijobiy ta’sir qilib, uni 1.5 so‘mga ortishiga sababchi bo‘lgan.
Dostları ilə paylaş: |