Kitab Elxan muellim indd

Ermənistanın Azərbaycana qarşı silahlı təcavüzü və işğalın ağır nəticələri
93
www.elkhan-suleymanov.az
8. Ərazilərin işğalı nəticəsində vurulmuş 
zərərə  görə Azərbaycanın Ermənistandan 
təzminat alma hüququ
Ermənistanın  silahlı  təcavüzü  və  işğalı  nəticəsində 
Azərbaycan külli miqdarda maddi və mənəvi zərər dəymişdir. 
Bu  zərərin  miqdarının  dəqiqləşdirilməsi  və  onun  ödənilməsi 
probleminin həll edilməsi bütövlükdə Ermənistan-Azərbaycan 
Dağlıq  Qarabağ  münaqişəsinin  tənzimlənməsinin  mühüm 
aspektlərindən  biridir.  Bununla  yanaşı,  işğal  nəticəsində 
Azərbaycana dəymiş maddi və mənəvi zərərin ödənilməsi ilə 
bağlı problemin bir neçə praktiki əhəmiyyəti vardır. 
Birincisi,  Ermənistanın  təcavüzü  nəticəsində  Azərbaycana 
vurulmuş  zərərin  miqdarını  müəyyən  etməyə  imkan  verir. 
Müasir beynəlxalq hüquqa görə Azərbaycan Respublikası ona 
dəyən ziyanın ödənilməsi barədə iddia qaldırmaq və müvafiq 
təzminatlar  almaq  hüququna  malikdir    (Bu  hüququn  həyata 
keçirilməsi mexanizmi artıq başqa bir problemdir).
İkincisi,  Ermənistan  tərəfindən  Azərbaycana  qarşı  irəli 
sürülə  bilən  iddiaların  müəyyən  dərəcədə  qarşısını  alır.  Belə 
ki,  Azərbaycanı  tərk  etmiş  ermənilər  iddia  edirlər  ki,  guya, 
Azərbaycanda onların qalmış əmlakının dəyəri 70 mlrd. təşkil 
edir.  Bundan  əlavə  bu  rəqəmə  onlar  guya  vurulmuş  mənəvi 
zərərə  görə  daha  30  mlrd.  ABŞ  dolları  əlavə  edirlər  [75]. 
Ermənistanda  fəaliyyət  göstərən  “Qaçqınlar  və  beynəlxalq 
hüquq” vətəndaş cəmiyyəti şəbəkəsinin 2011-ci ilin dekabrın-
da təqdim etdiyi məruzədə isə Azərbaycanı tərk etmiş erməni 
qaçqınlarına dəymiş birbaşa maddi zərərin 56 mlrd. ABŞ dolla-
rı olduğu iddia edilir. Məruzədə Azərbaycandan olan erməni 
qaçqınların Azərbaycan əhalisinin 7-8%-ni təşkil etdiyi və on-
ların torpaqların özəlləşmə prosesində iştirak etmədikləri vur-
ğulanaraq, Azərbaycan torpaqlarının 8%-nin erməni qaçqınlara 
verilməsinə və ya onlara mövcud bazar qiymətinə uyğun olaraq, 

---